تغذیه در بیماران مبتلا به واریس

واریس بیماری است که در طی آن دیواره وریدها دچار تورم و برآمدگی پیاز مانند می‌شوند. این مشکل به طور عمده در دیواره وریدهای قسمت تحتانی ساق پا دیده می‌شود. هر ورید یا سیاه‌رگ دارای دریچه‌های کنترل کننده جریان خون است. واریس هنگامی ‌رخ می‌دهد که این دریچه‌ها دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهند. یکی از علل به وجود آورنده این حالت، فشارهای درون لوله گوارشی مثلا به دلیل ابتلا به یبوست است. بعضی از سیاه‌رگ‌های واریسی به طور عمیقی درون ساق پا قرار داشته و قابل مشاهده نیستند.

واریس می‌تواند منجر به کاهش تامین مواد مغذی برای پوست و ماهیچه شود و در نتیجه قانقاریا و زخم ایجاد کند.

علامت اصلی این بیماری درد و تورم خفیف در قوزک پا و بد منظره شدن ناحیه مبتلا به واریس است. برخی مواقع نیز هیچ علامتی مشاهده نمی‌شود.

روش‌های درمانی شامل پوشیدن جوراب‌های محکم مخصوص واریس و نشستن در حالتی است که پاها در سطحی بالاتر از قلب قرار داشته باشند (به طور مثال قرار دادن پاها بر روی یک صندلی در حالت نشستن و یا دراز کشیدن بر روی زمین). در اغلب موارد برای برطرف کردن مشکل واریس، عمل جراحی مورد نیاز است.

چه غذاهایی مفید هستند؟

برطرف کردن یبوست گام نخست در بهبود این بیماری است. یبوست فشار وارد بر سیاه‌رگ‌های ساق پا را افزایش می‌دهد و منجر به تشکیل واریس می‌شود. رژیم غذایی غنی از فیبر سبب کاهش یبوست و پیش‌گیری از بروز واریس می‌شود

ـ برای حجیم کردن مدفوع و پیش‌گیری از یبوست مصرف غلات صبحانه سبوس دار، نان سبوس‌دار، ‌پاستا و برنج توصیه می‌شود. غلات غنی از فیبر نامحلول، مدفوع را حجیم کرده و آب را در خود نگه می‌دارند. مدفوع حاصل شده نرم‌تر و بزرگ‌تر بوده و آسان‌تر از دستگاه گوارش عبور می‌کند. بدین ترتیب فشار کمتری به وریدهای پا وارد می‌شود. این نکته حائز اهمیت است که افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی باید همراه با افزایش دریافت آب، حداقل به میزان 6 لیوان در روز باشد.

ـ سبزیجات دارای برگ سبز و انواع کلم به وسیله تامین فیبر نامحلول به ویژه در طول دوران بارداری اهمیت دارد. چرا که در این زمان، سطوح بالای هورمون پروژسترون سبب آهسته کردن انقباضات روده بزرگ می‌شود و احتمال بروز یبوست را افزایش می‌دهد.

ـ مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین کننده ویتامین ث هستند. این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است. کلاژن ماده‌ای است که به حفاظت از دیواره رگ‌ها کمک می کند . فقدان ویتامین ث در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها می‌شود.

ـ مصرف عصاره شاتوت در افراد دچار واریس سبب کاهش نشت دیواره نازک رگ‌های خونی می‌شود. این عصاره دارای آنتی اکسیدان‌هایی به نام آنتوسیانیدین است. آنتوسیانیدین‌ به بهبود بافت پیوندی آسیب دیده کمک می‌کند. مصرف میوه شاتوت نیز اثر مشابهی در رفع این مشکل دارد.

- مغزها دانه ها و ماهی های روغنی حاوی اسید های چرب ضروری هستند که مصرف مقداری از این غذاها به طور روزانه برای کمک به استحکام دیواره وریدها ضروری است.

از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟

ـ کره، مارگارین، روغن‌ها، کیک، شیرینی، شکلات، پای و بیسکویت سرشار از چربی بوده و تامین کننده مقدار زیادی انرژی هستند که احتمال افزایش وزن و واریس وریدی را افزایش می‌دهند.

ـ هر غذایی که به طور تجربی سبب بروز یبوست می‌شود باید به میزان کمتر و یا به طور ترکیبی همراه با غذاهای ملین مصرف شود (اصلی‌ترین مواد غذایی ملین شامل آلو، انجیر و زرشک است).

چند نکته:

ـ کاهش وزن اضافی برای افرادی که اضافه وزن دارند ضروری است. فشار وارد به رگ‌ها در نتیجه حمل چربی اضافی بدن با افزایش خطر واریس مرتبط است

ـ ورزش منظم به سوزاندن انرژی اضافی و همچنین درمان واریس کمک می‌کند.

درمان و جلوگیری از پیشرفت واریس

این گیاه در مواردی که واریس خفیف، ضربه به ساق پا‌یا، جراحی در ساق پا صورت گرفته از پیشرفت ضایعه جلوگیری می‌نماید. با جلوگیری از ....

شاه بلوط و پیشگیری با توجه به محدودیت درمانی در بیماران با نارسایی عروق پا بخصوص سیاهرگها شاه بلوط می‌تواند بخوبی از بروز یا پیشرفت ضایعات پیشگیری نموده و در موارد زیر :
* واریس
* زخم ناحیه ساق پا
* اگزمای مزمن
* صدمات و جراحی در ساق پا
موثر باشد.

خانواده:
Hippocastanaceae
مشخصات:
درختی است با ارتفاع حدود 25 متر با پوستی خشن که شیارهای عمیقی دارد. شاخه‌ها پوشیده از برگهای متقابل پنجه‌ای شکل که حاشیه‌ای نامنظم و اره‌ای شکل وتقریبا" تخم مرغی با دمبرگ بلند می‌باشند. گلها‌ی معطر سفیدمایل به صورتی که بصورت خوشه‌ای افراشته قرار می‌گیرند.
میوه کروی خاردار و سه حجره‌ای که از 1 تا 3 دانه در ان قرار دارند.
بخشهای مورداستفاده:
دانه
پراکندگی:بومی‌شبه جزیره بالکان می‌باشد و در مدیترانه یافت می‌شود. درایران بطور پراکنده کاشته شده است.
ترکیبات شیمیایی:
اسین Escin، بخش فعال و موثر ان می‌باشد که دو نوع الفا و بتا دارد و نوع الفا جذب بیشتری دارد. دیگر مواد اسکولین Aesculin، فراکسینFraxine و تانن‌ها می‌باشند.
خواص: ضد ورم anti edemic : ضد ترشح عروقی anti exudative : دو اثر فوق بواسطه حمایت از سلولهای جدار عروق بخصوص در سیاهرگها حاصل میشود که منجر به کاهش تراوش Filtration نامطلوب از جدار عروق می‌گردد.
اسپاسم عروقی: در مطالعات جانوری منجر به اسپاسم جدار عروق شده که باعث کاهش ترشح نامطلوب از ان و عدم ایجاد ورم گردد.
موارد مصرف :پیشگیری نارسایی عروق پا: در مواردی که واریس خفیف، ضربه به ساق پا‌یا، جراحی در ساق پا صورت گرفته از پیشرفت ضایعه جلوگیری می‌نماید.
درمان
نارسایی مزمن عروق پا: با جلوگیری از بروز ترشح از جدار عروق پا بخصوص سیاهرگها باعث می‌شود که علایم نارسایی { ورم ، گرفتگی شبانه ساق پا، خارش دردناک احساس سنگینی پا } کاهش یابد.{( خوراکی) معادل . کمکی}
واریس: با تثبیت جدار سیاهرگها از پیشرفت واریس جلوگیری کرده و منجر به بهبود واریس در مراحل ابتدایی می‌گردد.{(خوراکی) معادل. کمکی}
زخم‌های مزمن ساق پا: با کاهش تورم بافتی منجر به بهبود خونرسانی به موضع شده و بهبود زخم های ناشی از صدمات . جراحی و عفونت‌ها را تسریع می‌بخشد.{(خوراکی. موضعی) معادل . کمکی}
انسداد ورید‌های ساق پا: بدنبال بروز لخته در عروق ساق پا شاه بلوط به روند ترمیم عروقی و رفع لخته کمک می‌کند. {(خوراکی) کمکی}
موارد احتیاط و منع مصرف:
* بیماران کلیوی بواسطه احتمال سمیت Escin باید از مصرف فراورده‌های تغلیظ شده و زیاده روی در مصرف دانه خودداری نمایند.
* بیماران کبدی با احتیاط مصرف نمایند.
* در بیماران دارای اختلالات انعقادی خون بدلیل احتمال تاثیری که Escin بر روی انعقاد بر روی حیوانات دارد باید با احتیاط مصرف کردد.
* در افرادی که جراحی در پیش دارند از 7 روز قبل باید مصرف ان قطع گردد.
* از مصرف توام با اسپیرین و داروهای ضد انعقاد باید خودداری نمود.
مصرف در دوران بارداری:
با توجه به نبود مستندات علمی ‌باید از مصرف فراورده‌های تغلیظ شده خودداری شود.
مصرف در دوران شیردهی: منعی از مصرف گزارش نشده است.