خطرات سی تی اسکن

اطلاعاتی در مورد سی تی اسکن کودکان ‍، اهمیت کاهش دوز د ر کودکان و راهکارهایی جهت کاهش دوز ناشی از سی تی اسکن در آنها. استفاده از سی تی اسکن- به عنوان یک ابزار تشخیصی با ارزش – به سرعت رو به ازدیاد است. بعلت افزایش استفاده ازCT و طبیعتا افزایش پرتوگیری در کودکان این مساله به یک نگرانی در خصوص سلامت عمومی تبدیل شده است. مقاله حاضر در رابطه با ارزش CT و همچنین اهمیت کاهش دوز دریافتی بخصوص در کودکان بحث می نماید.

عناوین مورد بحث شامل موارد زیر می باشد: » CT به عنوان یک ابزار تشخیصی
» توجه ویژه نسبت به پرتوگیری در کودکان
» خطر پرتو CT در کودکان ( موضوع سلامت عمومی )
» راهکارهای سریع جهت کاهش میزان پرتودهی CT به کودکان

خطر پرتو CT بر کودکان (موضوع سلامت عمومی)تمامی سازمانهای ملی و بین المللی که عهده دار ارزیابی خطر ناشی از پرتو هستند با یک نظریه موافقند، مبنی بر اینکه تقریبا هیچ محدوده تابش low-dose برای غلبه آمدن بر ایجاد سرطان وجود ندارد.
بطور مثال تاکنون هیچ مقدار از پرتو به عنوان دوز کاملا ایمن مطرح نشده است.اطلاعات حاصل از تحقیقات برروی بازماندگان انفجار بمب اتمی در ژاپن و همچنین افرادیکه از طریق روشهای پزشکی مورد تابش قرار گرفته اند ، بسیار اندک ولی مهم و معنی دار هستند و نشان می دهند که حتی در سطوح پایین تابش – مانند دوز ناشی از CT بر کودکان – خطر ابتلا به سرطان زیاد است.
در اثر یک بار انجام CT دوزی حدود5-60 msv به کودک می رسد . حدود 1/3 از کودکان ، در طول درمان حداقل به 3 بار انجام CT نیاز پیدا می کنند . به همین جهت موضوع انجام اسکنهای متعددهم اکنون از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.بطور مثال انجام 3 بار اسکن خطر ابتلا به سرطان را نسبت به یکبار اسکن ،3 برابر می کند.
اگرچه مزیت انجام CT برروی یک کودک از زیان آن بیشتر است اما باید بدانیم که اکسپوزهای غیر ضروری مستقیما باعث افزایش خطر ایجاد سرطان می شوند. کاهش تعداد اکسپوزهای CT برروی کودکان به هر شکل که امکان داشته باشد ، مطمئنا تعداد مرگ سرطانی مرتبط با پرتو CT را نیز کاهش می دهد.

دوز معادل تقریبی در اندامهای وابسته (msv)*	اندامهای وابسته	نوع آزمون
60	Brain	Pediatric Head CT Scan تنظیم نشده** 200 mAs
30	Brain	Pediatric Head CT Scan تنظیم شده** 100 mAs
25	Stomach	Pediatric Abdominal CT Scan تنظیم نشده 200 mAs
6	Stomach	Pediatric Abdominal CT Scan تنظیم شده 50 mAs
0.01 / 0.15	Lung	Chest X-ray (PA / lateral)
3	Breast	Screening Mammogram

* جهت مقایسه : حداقل دوز معادل برای افزایش خطر ابتلا به سرطان که در بازماندگان انفجار اتمی مشاهده شده ، بین (5 – 20rem) 50 – 200msv بوده است.
** منظور از اصطلاح "تنظیم نشده" تنظیمات دستگاه CT برای بزرگسالان و منظور از اصطلاح " تنظیم شده" تنظیمات بر حسب وزن می باشد. » راهکارهای سریع جهت کاهش میزان پرتو دهی CT در کودکان:مسئولیت کاهش دوز پرتو CT بر کودکان به عهده پزشکان ، سایر متخصصان مرتبط با سلامتی کودکان ، تکنولوژیستهای CT ، تولید کنندگان دستگاههای CT و سازمانهای مختلف دولتی و پزشکی می باشد.روشهای سریع مختلفی را می توان اتخاذ نمود تامقدار پرتو دریافتی ناشی از آزمونهای CT را در کودکان کاهش داد:
_ انجام آزمونهای CT ضروری . در صورتیکه متخصصین اطفال با رادیولوژیستها ارتباط خوبی داشته باشند می توانند در خصوص نیاز به انجام CT در یک کودک و همچنین تکنیک مورد لزوم به توافق معقولی برسند . اگرچه برای انجام آزمونهای CT برروی کودکان اندیکاسینهای استانداردی وجود دارد اما رادیولوژیستها می بایست قبل از انجام هر آزمون CT دلایل آنرا مورد بررسی قرار دهندو همینطور در مواقعی که در مورد اندیکاسینهای انجامCT تردید وجود داشته باشد ، وجود رادیولوژیستها جهت مشورت الزامیست و می توانند سایر تجهیزات تصویربرداری پزشکی که در آنها از پرتوهای یونیزان استفاده نمی شود ، مانند اولتراسوند و MRI را پیشنهاد نمایند. تنظیم پارامترهای اکسپوز بر اساس :- اندازه کودک: راهکاریست که باید پارامترهای اکسپوز را بر اساس اندازه و وزن کودک تعیین نمود.
- ناحیه مورد تابش: محدوده مورد اسکن باید تا حد امکان به کوچکترین ناحیه محدود شود.
- اندام مورد تابش: در تصویربرداری از اندامهای استخوانی و ریه ها باید از حداقل میزان mA استفاده نمود.
- رزولوشن تصویر: همیشه برای تشخیص به بالاترین کیفیت تصویر که خود مستلزم مقدار بیشتری تابش است، نیاز نیست. در بسیاری از موارد اسکنهایی با رزولوشن پایین نیز قابل تشخیص می باشد.
» توصیه هایی برای والدین:- آیا بهترین روش برای تشخیص بیماری کودک شما انجام آزمون CT است؟
- آیا دستگاهCT بر اساس اندازه و وزن کودک شما تنظیم شده است؟
- آیا یک رادیولوژیست، مسئول تفسیر آزمون CT کودکتان است؟
» راهکارهای دراز مدت جهت کاهش پرتو CT : علاوه بر راهکارهای سریع برای پایین آوردن میزان پرتو CT در کودکان ، روشهای درازمدت نیز مورد نیاز می باشد:
- آموزش از طریق نشریات و کنفرانسهای داخلی و خارجی در رابطه با تخصص رادیولوژی جهت بهینه ساختن تنظیمات اکسپوز و بالا بردن قدرت تشخیص در مورد نیاز به انجام CT در یک بیمار خاص.
- انتشار اطلاعات از طریق انجمنها، سازمانها و جوامعی که برروی حفظ سلامتی کودکان تحقطق می کنند و همچنین ایجاد سایتهایی برای دسترسی سریعتر به این اطلاعات.
- انجام تحقیقات بیشتر برای دست یافتن به رابطه بین کیفیت CT و میزان دوز، جهت تنظیم دستگاههای CT برای هر کودک و همچنین مشخص شدن ارتباط میزان تابشCT و خطر ایجاد سرطان.
» نتیجه: اکنون که CT scan به عنوان یک ابزار تشخیصی مناسب بخصوص در کودکان شناخته شده، مساله مهم این است که کمیته های حفظ سلامت با همکاری یکدیگر به دنبال روشهایی جهت کاهش دوز تابش در کودکان باشند.
رادیولوژیستها نیز باید دائما به فکر کاهش میزان اکسپوز تا حد ممکن و دست یافتنی (قانونALARA) باشند و این کار را باید از طریق ایجاد تنظیمات مخصوص کودکان انجام دهند . کلیه پزشکانی که برای کودکان درخواست انجام CT می کنند باید برای هر بیمار ، با توجه به شرایطش درخواست CT نمایند و این کار را از روی عادت انجام ندهند.
و در آخر باید در نظر داشته باشیم که CT تنها یکی از انواع متعدد ابزارهای تشخیصی پزشکی می باشد.