یکی از رایج ترین بیماری های مرتبط با ورم مفاصل فیبرومیلاژیا می باشد که هنوز به طور دقیق قابل تشخیص نیست و علائم آن اغلب به غلط تفسیر می شود. در واقع می توان گفت ، فیبرومیلاژیا یک بیماری رماتیسمی می باشد. از مشخصه های اصلی این بیماری درد شدید مفاصل و ماهیچه ها و خستگی مفرط است که همراه سایر علائم بروز می کند.
این بیماری منجر به بروز افسردگی و انزواطلبی می شود. در این مقاله سعی شده که علائم این بیماری به درستی توصیف شود. روش تشخیص و درمان ذکر شود و تاثیرات جانبی آن بیان شود، تاثیرات روحی و فیزیکی که فرد مبتلا به این بیماری را تحت تاثیر قرار می دهد. این آسیب ها می تواند منجر به از دست دادن ساعت های کاری، کاهش درآمد و حتی از دست دادن شغل شود.
● سندرم فیبرومیلاژیا چیست؟
این سندرم در واقع دسته ای از علائم است که با هم بروز می کند. از جمله شایع ترین علائم که همزمان با هم بروز می کند عبارتند از :
۱) اضطراب و افسردگی
۲) کاهش تحمل درد
۳) خستگی ناتوان کننده
۴) درد در حال گسترش و دامنه دار
● گستره بیماری در بین زنان و مردان
بیش از ۱۲ میلیون امریکایی در حال حاضر مبتلا به این بیماری هستند، که بیشتر آنها زن هستند و در محدوده سنی ۲۵ تا ۶۰ سال می باشند. در واقع زنان ۱۰ برابر بیشتر از مردان مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
● علائم فیبرومیلاژیا
این بیماری سبب می شود که درد را در تمام نقاط بدن احساس کنید. مواردی نظیر خستگی فلج کننده و یا نقاط خاصی از بدن که لمس آن دردناک است، تورم ، بی خوابی، اختلال عمیق روحی و افسردگی از جمله علائم است. فرد بیمار به گونه ای دچار درد ماهیچه ای می شود که گویا کار سنگینی انجام داده است. در حالیکه این احساس بدون دلیل است و حتی ورزشی صورت نگرفته است. درد شدید ماهیچه، سوزش و یا تیر کشیدن ماهیچه ها از جمله دیگر علائم است. بعضی بیماران مبتلا به فیبرومیلاژیا درد و ناراحتی در اطراف مفاصل گردن، شانه، کمر و لگن احساس می کنند و این باعث می شود که انجام تمرینات ورزشی و حتی خواب برای آنها مشکل شود. سایر علائم گزارش شده در رابطه با این بیماری عبارتنداز:
۱) درد شکم
۲) اضطراب و افسردگی
۳) سردردهای مزمن
۴) مشکل خوابیدن و یا داشتن خواب سبک
۵) خشکی دهان، بینی و چشمان
۶) خستگی فزاینده
۷) حساسیت شدید به سرما و گرما
۸) عدم توانایی تمرکز
۹) بی اختیاری
۱۰) سندرم روده تحریک پذیر
۱۱) بی حسی و کرختی دست و پا
۱۲) انقباض دردناک ماهیچه ای در هنگام قاعدگی
۱۳) خونرسانی ضعیف به دست و پا
۱۴) سندرم پای ناآرام
۱۵) کوفتگی عضلات
فیبرومیلاژیا باعث بروز علائمی مشابه ورم مفاصل، آماس انبانه( به ویژه در مفاصل شانه و بازو) و آماس زردپی می شود. در حالیکه دو مورد اخیر مربوط به نقاطی خاص از بدن است. درد و کوفتگی عضلات در فیبرومیلاژیا دامنه دار و گسترده است و تقریبا در تمام نقاط بدن حس می شود.
● تشخیص
هیچ آزمایش بالینی خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. تنها روش تشخیص صحیح اتکا به معاینات فیزیکی جامع و شنیدن شرح حال بیمار است. انجام تست خون نیز بعضی مواقع صورت می گیرد. مثلا سلولهای خونی برآورد می شود یا مقدار مواد شیمیایی مثل گلوکز اندازه گیری می شود. انجام تست تیروئید نیز بی مبنا نیست . زیرا کم کاری تیروئید نیز علائمی مشابه علائم فیبرومیلاژیا دارد که شامل خستگی، درد ماهیچه ای، ضعف و افسردگی است. سایر برآوردها مربوط به آنتی بادی ها ی ضد هسته ای ، فاکتور رماتیسمی، سرعت رسوب گلبول های قرمز، سطح پرولاکتین و کلسیم است.
در واقع معیارهای خاصی برای علائم بیماری فیبرومیلاژیا در نظرگرفته شده ، مثل درد های دامنه دار که تا حداقل ۳ ماه ادامه دارد . این دردها کلیه اندام بدن ، راست و چپ، بالا و پایین را درگیر میکند.
همچنین شدت علائمی نظیر خستگی، اختلال خواب و اختلال روحی برآورد می شود. این ها سبب می شود که میزان تاثیر بیماری بر عملکرد جسم و روح مشخص شود و کیفیت کلی سلامت فرد برآورد گردد.
● درمان های استاندارد و ممکن
درمان خاصی برای فیبرومیلاژیا وجود ندارد. همچنین درمانی برای رفع علائم آن نیست. در عوض درمانهای سنتی و جایگزین فراوانی وجود دارد که می تواند موثر واقع شود. برنامه درمانی این عارضه می تواند ترکیبی از داروها و تمرینات بدنی و تکنیک های رفتاری باشد.
● داروهای درمانی برای فیبرومیلاژیا
از جمله داروهای موثر برای درمان علائم این بیماری که توسط سازمان غذا و دارو در امریکا پیشنهاد می شود، Lyrica و Cymbalta می باشد. لیریکا برای درمان دردهای عصبی ناشی از دیابت و زونا نیز تجویز می شود. سمیبالتا نوعی داروی ضد افسردگی است. داروهایی نظیر Flexeril, Cycloflex, Flexiban,Elavil, Endep نیز برای درمان درد موثر شناخته شده است.
Ultram نیز برای تسکین درد موثر است. داروهای ضد افسردگی مثل Prozac, Paxil و Zoloft نیز ممکن است تجویز شود.
● درمان های جایگزین
این روش های جایگزین درمانی می تواند علائم فیبرومیلاژیا را کنترل نماید. برای مثال ماساژ درمانی که درد ماهیچه ها را تسکین می دهد، تمرینات ایروبیک نیز توصیه می شود. هیپنوتیز، طب سوزنی، کایروپراکتیک(ماساژ و جا اندازی مفاصل و استخوان ها) نیز موثر شناخته شده است. ورای تمام این تمرینات و درمانهای جایگزین ، اختصاص زمانی برای استراحت در روز نیز لازم است. تمریناتی مثل استراحت عمیق ماهیچه ای و یا تنفس عمیق نیز می تواند استرس را برطرف کند. داشتن برنامه خواب منظم نیز کمک بزرگی است زیرا بدن در این زمان ترمیم می شود.
درد فیبرویالژیا واقعی است
درد فیبرومالژیا واقعا احساس میشود و پزشکان باید شکایت بیماران از این درد را جدی بگیرند.
به گزارش مدلاین پلاس، سرپرست این تحقیق دکتر ریچارد هریس از بخش روماتولوژی دانشگاه میشیگان میگوید اکنون زمان آن است که واقعی بودن این دردها را پذیرفته و گفتههای بیماران را جدی گرفته درباره علل و موثرترین روشهای درمانی نیز بیشتر بدانیم.
فیبرومالژیا سندرم درد ناتوانکنندهای است که حدود 2 تا 4 درصد جمعیت را تحت تاثیر قرار میدهد. مشخصه این سندرم کاهش آستانه درد است و با فاکتورهای ژنتیکی ارتباط دارد.
در واقع این سندرم با آرتریت مرتبط بوده و با درد عضلانی عمومی و احساس خستگی همراه است. واژه فیبرومیالژیا به معنی درد در عضلات، لیگامانها و تاندونهاست. به دلیل آن که این حالت مجموعهای از علایم را در بر دارد که همزمان ظاهر میشوند به آن سندرم میگویند.
یکی از مشکلات عمده در مواجهه با این بیماری آن است که علایم آن شایعاند و آزمایشات بالینی نیز مشکل خاصی را نشان نمیدهند. به همین دلیل پیش از این پزشکان علت بیماری را عصبی میدانستند اما اکنون مطالعات نشان دادهاند که این سندرم به شکل یک درد واقعی وجود دارد.
اکنون نیز محققان دخالت ژنتیک و فعالیت مغز را با این درد مرتبط دانسته و امیدوارند یافتههای اخیر به شناخت بهتر بیماری و درمان آن کمک کند.
رییس انجمن درد در ایران:
اکثر شهرنشینان از بیماری مزمن و ناشناخته «فیبرومیالژی» رنج میبرند
با ماشینی شدن و گسترش زندگی شهرنشینی بسیاری از مردم از حالت خشکی بدن، حساس بودن عضلات و رباطهای بدن، کم خوابی، ضعف و کسالت رنج میبرند که این خود نوعی بیماری ناشناخته است.
به گزارش سرویس «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران، دکتر محمد شریفی متخصص درد و رییس انجمن درد در ایران با اشاره به اینکه متاسفانه در کشور در مورد پدیده درد از سوی نهادهای پزشکی وابسته به دولت تحقیقات شایسته انجام نشده است، گفت: در بسیاری موارد بیمار با مراجعه به پزشکان مختلف برای درمان مشکلاتی از قبیل نگرانی، غمگین بودن، اختلالات گوارشی، دردهای فک و صورت، سردرد و حتی سوزش در نواحی مختلف، نتیجهای حاصل نکرده و پزشک به علت عدم تشخیص بیماری فقط به تجویز داروهای مسکن اکتفا میکند.
وی ادامه داد: حال آنکه طبق بررسیهای به عمل آمده در دنیا اکثر مردمی که زندگی ماشینی دارند از بیماری مزمن و ناشناختهای بنام «فیبرومیالژی» رنج میبرند به طوری که سالانه در جهان میلیونها نفر به علت درد مداوم به درمانهای پزشکی نیاز داشته و همین عده گرفتار محدودیتهای حرکتی در رابطه با درد نیز بودهاند؛ همچنین طبق اعلام سازمان انجمن جهانی درد از سال 1986 سالانه حدود 40 میلیون ویزیت در مطبها به علت دردهای ناشناخته صورت میگیرد.
دکتر شریفی به نیاز مبرم برای تشکیل «کلینیک درد» اشاره و خاطرنشان کرد: با توجه به وقت محدود بیماران و در برخی موارد محدودیت وضعیت مالی، وجود کلینیکهای چند منظوره درد برای تشخیص بیماریهایی همچون فیبرومیالژی که نیاز به چندین کارشناس دارد ضروری به نظر میرسد
بیماری فیبرومیالژی یک بیماری مزمن با دورههای تشدید و تخفیف است. خصوصیت اصلی این بیماری، درد منتشر بدن است؛ یعنی فرد مبتلا در بخشهای مختلف بدن دچار دردهای مزمن میشود. این دردها بیشتر در عضلات احساس میشوند و گاهی فرد به مفاصل دردناک هم اشاره میکند...
برخی بیماران در هوای سرد درد بیشتری دارند. علاوه بر درد، خستگی مزمن و شدید هم از علایم بیماری است. بیماران حتی بعد از یک خواب چند ساعته هم احساس خستگی میکنند. آنها ممکن است دیر به خواب روند یا شبها چندین بار از خواب بیدار شوند. از علایم شایع دیگر، میتوان به گزگز یا خواب رفتن دستها، دلدردهای بدون علت خاص، خشکی مفاصل، اختلال تمرکز و تحریکپذیری خلق اشاره کرد. نیمی از مبتلایان به سردردهای مزمن دچارند و حداقل یکسوم آنها همزمان دچار اضطراب یا افسردگی هستند. تاکنون علت دقیق ابتلا به این بیماری مشخص نشده است اما به نظر نمیرسد عفونتهای مزمن علت آن باشند. در بدن بیماران مطلقا علایمی از التهاب یافت نمیشود و جواب تمام آزمایشهایشان طبیعی است. حداقل 2 درصد کل افراد جامعه به فیبرومیالژی مبتلا هستند. شیوع این بیماری در زنان چند برابر مردان است. بیشترین شیوع بیماری در سنین 20 تا 50 سال دیده میشود اما در نوجوانان و افراد مسن هم گزارش شده است. برای تشخیص فیبرومیالژی با انجام آزمایشهایی برای رد بیماریهایی مانند تب مالت، عفونتهای مزمن، بیماریهای روماتولوژیک، بیماریهای عضلانی و اعصاب محیطی مورد بررسی قرار میگیرند. عوامل روانی مثل استرس میتواند باعث تشدید درد شود. بههیچوجه نباید به فرد مبتلا به فیبرومیالژی گفت که تظاهر به درد میکند چون افراد مبتلا واقعا از بیماری خود ناراحت هستند. اگر بیماریهای جسمی علت بروز علایم نباشند، اقدامهای درمانی لازم به 2 صورت دارویی و غیردارویی انجام میشود. داروهایی از گروه مسکنها، داروهای ضدالتهاب و ضدافسردگی، اثر مثبتی در بهبود بیماری داشتهاند. تا زمانی که استرسهای روانی کنترل نشوند، کنترل بیماری بسیار مشکل است. ورزش نکردن و در عین حال ورزش سنگین میتواند باعث ایجاد و تشدید علایم شود بنابراین بیماران باید فعالیتهای ورزشی خود را به آهستگی شروع کنند و بهتدریج آن را افزایش دهند. برای ادامه روند درمانی، باید ذهنیت بیمار را به فیبرومیالژی تغییر داد و به او کمک کرد تا بیماری را تحمل کند. انجام فعالیتهای ورزشی مانند یوگا و ایروبیک، رواندرمانی و مراجعه به مشاور و حضور در جلسههای گروهدرمانی در بهبود بیماری نقش مهمی دارند.اگرچه اغلب نمیتوان این بیماری را ریشهکن کرد، اما با اقدامهای درمانی مناسب میتوان بیماران را به زندگی عادی بازگرداند. بسیاری از افراد مبتلا به فیبرومیالژی از افراد موفق جامعه هستند و با کنارآمدن با بیماری و گنجاندن ورزش در برنامه روزانهشان، به زندگی خود ادامه میدهند. توجه کنید که فیبرومیالژی برابر با افسردگی نیست اما در صورتی که بیمار نخواهد وضعیت خود را بپذیرد و به سلامت خود کمک کند، ممکن است به عوارض ثانویه بیماری مانند افسردگی دچار شود.