سی تی اسکن چطور انجام می‌شود؟

سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری (Computed Tomography scan (CT scan یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است.

---

بعد از رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن بیشترین کمک را به بررسی ضایعات سیستم حرکتی بدن انسان، بخصوص استخوان ها می کند.

امروزه استفاده از سی تی اسکن جزء جدایی ناپذیر در تشخیص و حتی درمان بسیاری از بیماری ها شده است.

برای انجام سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می شود.

در این روش باریکه نازکی از اشعه ایکس (مانند باریکه اشعه لیزر) به اندام بیمار تابانده میشود.

این اشعه از تمامی بافت هایی که سر راه آن قرار دارند عبور کرده و مقداری از آن که از طرف مقابل اندام خارج می شود، توسط دتکتور (Detector) یا آشکارسازهای حساسی دریافت می گردد.

این دتکتورها اشعه را به جریان الکتریکی تبدیل می کنند.

این فرایند هزاران بار از زوایای گوناگون تکرار می شود، یعنی باریکه اشعه ایکس از زوایای گوناگون به درون اندام تابانده شده و خروجی آن در طرف مقابل اندام اندازه گیری می شود.

بدین ترتیب تعداد زیادی اطلاعات به صورت میزان های مختلف شدت جریان الکتریکی که متناسب با شدت اشعه و جذب آن در بدن است گردآوری شده و به کامپیوتر مرکزی سی تی اسکن ارسال می شود.

این کامپیوتر اطلاعات را پردازش کرده و نتیجه آن به صورت تصاویر متعددی که سطح مقطع اندام را نشان می دهند، بر روی مانیتور دستگاه مشخص می شود. در صورت لزوم این تصاویر بر روی فیلم چاپ می شوند.

تصاویر سی تی اسکن با دقت بسیار بیشتر از تصاویر رادیوگرافی ساده، شکل استخوان ها و حتی بسیاری از بافت های دیگر اندام را نشان می دهد. با استفاده از این تکنیک می توان داخل استخوان را هم مشاهده کرد

در انجام سی تی اسکن، بیمار باید به چه نکاتی توجه کند؟

- چون در سی تی اسکن از اشعه ایکس استفاده می شود، قبل از تهیه آن، پزشک معالج باید در جریان باردار بودن بیمار زن قرار گیرد. استفاده از این روش تصویربرداری در سه ماهه اول بارداری ممکن است مشکلاتی را برای جنین بوجود آورد. پس ممنوع است.

- دستگاه سی تی اسکن در داخل اتاق بزرگی قرار دارد که هوای داخل آن نسبتا خنک است. این دستگاه به شکل یک حلقه بزرگ است که یک تخت در درون آن قرار گرفته است. برای تهیه تصاویر سی تی اسکن، بیمار بر روی تخت دراز کشیده و سپس تخت در داخل حلقه حرکت می کند. منبع اشعه ایکس در اطراف حلقه قرار دارد.

این منبع اشعه ایکس را از یک طرف حلقه به درون بدن بیمار تابانده و در طرف دیگر، حلقه گیرنده یا دتکتور میزان اشعه دریافتی را اندازه می گیرد. در حین عکسبرداری منبع اشعه ایکس در داخل حلقه گردش می کند. این گردش با صدایی همراه است که طبیعی است و آسیبی به بیمار نمی رساند.

- ممکن است قبل از انجام سی تی اسکن دارویی به بیمار تزریق شود. اگر بیمار به بعضی داروها حساسیت دارد، حتما قبل از تزریق دارو باید آن را به اطلاع پرسنل پزشکی حاضر در اطاق سی تی اسکن برساند. اگر بعد از تزریق بیمار احساس بدحالی کرد، باید آن را فورا به پرسنل پزشکی اطلاع دهد.

- در حین کارکردن دستگاه بیمار باید بی حرکت باشد تا تصاویر واضحی تهیه شوند.

- سی تی اسکن درد ندارد.

- ممکن است در حین انجام سی تی اسکن، تکنیسین رادیولوژی از بیمار بخواهد تا برای چند ثانیه، نفس خود را نگه دارد.

در حین انجام سی تی اسکن، لباس اندامی که مورد آزمایش قرار می گیرد، باید حتی الامکان ساده و نازک باشد و هیچ جسم فلزی در آن نباشد

- هزینه تهیه سی تی اسکن و مدت زمات تهیه آن بیش از رادیوگرافی ساده است و مقدار اشعه ایکسی که در حین سی تی اسکن به بدن بیمار تابیده می شود، بیش از رادیوگرافی ساده است. پس نمی توان از این روش در هر بیماری استفاده کرد. از این روش پرهزینه که خطرات آن هم از رادیوگرافی ساده بیشتر است باید تنها زمانی استفاده کرد که اطلاعات بدست آمده از آن قطعا به تشخیص و یا درمان بیماری کمک کند.

سی تی اسکن فقط در مراکز تشخیصی و درمانی بزرگ وجود دارد.

سی تی اسکن برای تشخیص چه بیماری هایی مفید است؟

- بیماری های مغز و اعصاب: چون سی ‌تی اسکن می‌تواند تفاوت بین خون تازه و کهنه را به تصویر بکشد، به همین دلیل برای نشان دادن موارد اورژانسی بیماری های مغزی بهترین کاربرد را دارد.

- بیمارهای مادرزادی مانند بزرگی یا کوچکی جمجمه

- تشخیص تومورهای داخل جمجمه‌ای و خارج مغزی

- خونریزی در قسمت‌های مختلف مغز و سکته‌های مغزی

- تشخیص بیماری اعضای داخل شکمی مانند کبد، لوزالمعده و غدد فوق کلیوی

- بررسی بیماری های ریه

سی تی اسکن بدن(CT Scan - Body)

سی تی اسکن بدن چیست؟

CT Scan که CAT هم نامیده می شود یک روش پزشکی بدون درد و خونریزی است که به پزشک در اتخاذ نوع مداوا کمک می کند.

عکسبرداری CT از یک نوع ویژۀ تجهیزات اشعۀ X استفاده می کند تا تصاویر متنوع و مختلف از داخل بدن تهیه نماید و بوسیله ارتباط با کامپیوتر سطح مقطع های مختلفی که توسط اشعه X بدست آمده بررسی می شود. که این تصاویر را می توان روی صفحۀ مونیتور یا عکس های چاپ شده مشاهده کرد.

CT scan از اعضای داخلی، استخوان، بافت های نرم و رگها ، عکس های واضح تری را نسبت به عکس های اشعه X معمولی فراهم می کند.

با استفاده از دستگاه های مخصوص و دقیق برای تفسیر عکس های سی تی اسکن بدن ، رادیولوژیست می تواند راحت تر به تشخیص مشکلاتی چون سرطان ، بیماری های قلبی، بیماری های عفونی و اختلالات عضلانی-اسکلتی بپردازد.

کاربرد های عمومی این روش چیست؟

عکس برداری سی تی اسکن ؛

_ یکی از بهترین روش ها برای بررسی شکم و قفسه سینه است چون عکسهای دقیقی را از انواع بافت ها ارائه می دهد.

_ اغلب، روش مرجع برای تشخیص بسیاری از انواع مختلف سرطان ها مثل ریه و کبد و لوزالمعده برای پزشکان است که می توانند شکل و اندازه تومور و مکان دقیق آن و همچنین پیشرفت آنرا مشاهده کنند.

_ در تشخیص مشکلات ستون فقرات و دست و پا و ساختارهای استخوانی دیگر با ارزش است چون می تواند حتی استخوان های بسیار کوچک را از بافت های اطراف آن مثل عضلات و رگها، تفکیک کند.

_ یک روش تشخیصی است که نقشی مهم را در تشخیص و بررسی و درمان مشکلات عروقی بازی می کند که در صورت عدم تشخیص می تواند منجر به مرگ شوند.

پزشکان اغلب آزمایش سی تی اسکن را به دلایل زیر انجام می دهند:

_طراحی و اجرای صحیح درمان تومور

_ بررسی لزوم بیوپسی و دیگر اعمال تشخیصی

_ طرح ریزی عمل جراحی

_ اندازه گیری چگالی مواد معدنی استخوان برای تشخیص پوکی استخوان

_ تشخیص نیاز به جراحی کبد، طحال، کلیه یا دیگر اعضای داخلی بدن.

چگونه باید برای سی تی اسکن آماده شد؟

برای آزمایش باید لباسهای گشاد و راحت پوشید. ممکن است لازم باشد لباسهای مخصوص بیماران پوشیده شود.

اشیای فلزی مثل ساعت و عینک و ... ممکن است بر روی عکس تاثیر بگذارد ، پس باید آنها را قبل از عکسبرداری از خود دور نمود. حتی شاید نیاز باشد از استفاده از سمعک نیز خودداری شود.

همچنین در برخی موارد شاید به مریض گفته شود که از خوردن و نوشیدن قبل از عکسبرداری خودداری شود ، مخصوصا اگر مواد کنتراست در آزمایش مورد استفاده قرار گیرد. در صورت مصرف برخی داروها و یا داشتن آلرژی ، مخصوصا به مواد کنتراست ، باید پزشک را مطلع کرد.

همچنین در مواردی چون بیماری های قلبی ، آسم ، بیماری های کلیوی، مشکلات تیرویید و یا دیابت باید به پزشک اطلاع داده شود. برخی از این موارد ممکن است عوارض جانبی غیر معمول را افزایش دهد.

همچنین زنان حامله نیز باید پزشک را از حاملگی خود با خبر سازند.

این تجهیزات شبیه چیست؟

سی تی اسکن دستگاه بزرگی است که حفرۀ بزرگی در وسط آن قرار دارد. تخت آزمایش قابل حرکتی به حالت کشویی وارد حفره می شود. در مرکز دستگاه ، حباب اشعه X و گیرنده الکترونیکی اشعه X در مقابل همدیگر بر روی حلقه ای قرار گرفته اند که حول مریض دوران می کند. کامپیوتری هم تصاویر را بررسی کرده و مونیتوری هم در اتاقی مجزا تصاویر را نشان می دهد.

این پروسه چگونه انجام می شود؟

در بسیاری موارد CT مثل دیگر روشهای عکسبرداری اشعه X عمل می کند. همانگونه که می دانید اشعه X شکلی از امواج الکترومغناطیسی است که می تواند به داخل بدن نفوذ کند. نقاط مختلف بدن مقادیر جذب متفاوتی از اشعهX دارند.

در عکسبرداری های مرسوم اشعه X ، سلسله کوچکی از پرتوها به سمت بدن منتشر می شوند و توسط عکس یا فیلم ثبت می شوند که در آن استخوان به رنگ سفید و بافت های نرم به رنگ خاکستری و هوا به رنگ سیاه است.

بوسیله سی تی اسکن ، پرتوهای بیشماری از اشعه X و گیرنده های الکترونیکی اشعه X حول مریض دوران می کند، مقادیری از این پرتو ها توسط بدن جذب می شود. در همان هنگام ، تخت بیمار روی اسکنر حرکت می کند که در نتیجه مسیری حلزونی توسط اشعه X روی بدن طی می شود. یک برنامه مخصوص کامپیوتری ، این عکس های متوالی را ، برای بدست آمدت تصاویر دو بعدی از سطح مقطع های عکس برداری شده، بررسی می کند و در نهایت بر روی مونیتور نمایش می دهد.

عکس های تهیه شده توسط CT Scan را می توان به قرص های بریده شده از یک نان باگت تشبیه کرد. وقتی تصاویر را دوباره توسط کامپیوتر بر روی هم سوار کنیم بسیار به جسم داخل بدن شبیه خواهد بود.

بهینه سازی گیرنده های الکترونیکی می تواند سی تی اسکن های جدیدی را بوجود بیاورد که می توانند عکسهای متعددی را در یک دوران به ما بدهند. این اسکنر ها به "multislice CT" یا "multidetector CT"معروفند که قابلیت این را دارند عکسهای با جرئیات بیشتر را در اختیار ما قرار دهند.

سی تی اسکن های پیشرفته بسیار سریع نیز می باشند که می توانند فقط در حدود چند ثانیه از بخشی از بدن عکسبرداری نمایند. سرعت بالا برای مریض های کودک و سالخورده و ناتوان بسیار مفید است.

در برخی سی تی اسکن ها مواد کنتراستی استفاده می شود تا عکسهایی دقیق تر از عضو مورد بررسی بدست آید.

سی تی اسکن چگونه انجام می شود؟

تکنسین بوسیله خواباندن مریض روی تخت دستگاه سی تی اسکن کار را شروع می کند. ممکن است از بالش و بند نیز برای قرار گرفتن بهتر مریض روی تخت ، استفاده شود.

امکان دارد مواد کنتراست مورد استفاده قرار گیرد ، که ممکن است خوراکی یا وریدی باشند ، که بستگی به نوع عکسبرداری دارد.

بعد ، تخت به آرامی روی اسکنر حرکت کرده و تا مریض مکان مناسب قرار گیرد. سپس تخت داخل دستگاه حرکت می کند که در حقیقت سی تی اسکن انجام شده است.

ممکن است به مریض گفته شود که در زمانی مشخص نفسش را حبس کند.

پس از پایان کار عکسها توسط تکنسین بررسی شده تا وضوح و دقت عکسها مورد تایید باشد. در غیر اینصورت ممکن است عملیات دوباره انجام شود.

سی تی اسکن معمولا بین 5 تا 30 دقیقه به طول می انجامد.

در حین این عملیات و پس از آن انسان چه احساسی دارد؟

معمولا سی تی اسکن ها بدون درد هستند. در سی تی اسکن های حلزونی زمان دراز کشیدن بیمار کاهش می یابد.

در طول سی تی اسکن امکان دارد مریض به خاطر بی تحرک ماندن طولانی احساس ناراحتی کند.

اگر از یک ماده کنتراست وریدی استفاده شود ممکن است احساس گرمی یا گرُ گرفتگی در مریض بوجود آید یا طعم فلز را در دهان احساس کند. گاهی مریض احساس خارش و یا تورم دارد که با تجویز دارو رفع می شود. اگر مریض دچار گیجی یا تنگی نفس شود که می تواند نشانه آلرژی و حساسیت باشد که فورا باید به پرستار خبر داده شود.

اگر ماده کنتراست خوراکی خورده شود ممکن است طعم ناراحت کننده ای داشته باشد که باید تحمل کرد.

وقتی وارد دستگاه سی تی اسکن می شوید ممکن است از علامت های ویژه ای برای اطمینان از قرار گرفتن صحیح در دستگاه ، استفاده شود. در سی تی اسکن های پیشرفته فقط صدا های خفیفی از چرخش و پروسۀ عکس برداری شنیده می شود.

برای کودکان ممکن است به والدین آنها اجازه حضور در کنار بیمار داده شود. البته در مکانی که حداقل تشعشع را دریافت کنند.

پس از انجام سی تی اسکن مریض می تواند به کارهای معمولش ادامه دهد ولی در مواردی که مواد کنتراست استفاده شده ، شاید دستورالعمل هایی به بیمار داده شود.

چه کسی نتایج را بررسی می کند؟

یک رادیولوژیست و یک پزشک متخصص تصاویر را بررسی می کنند و نتایج به مریض یا به پزشکی که درخواست عکسبرداری را داده ، ارجاع داده می شود.

مزایا و خطرات چیست؟

مزایا:

_ بدون درد و دقیق بودن

_ مزیت بزرگ سی تی اسکن این است که استخوان و عضله و رگ را در آن واحد به خوبی تفکیک می کند.

_ برخلاف عکسبرداری های اشعه X مرسوم ، سی تی اسکن عکسهایی با وضوح بالا را از شش و عضلات و رگها و ... به ما می دهد.

_ سی تی اسکن سریع و ساده است در موارد اورژانسی می توان داخل جراحات را به خوبی مشخص کرد تا موارد خطر احتمالی که می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد آشکار شود.

_ سی تی اسکن از MRI ارزان تر است همچنین به حرکت و لرزش احتمالی بیمار کمتر حساس است.

_ سی تی اسکن در مواردی هم که وسایل پزشکی در بدن مریض باشد نیز قابل انجام است (بر خلاف MRI).

_ سی تی اسکن بر خلاف بیوپسی و ... بی درد است.

_ سی تی اسکن می تواند نیاز به بیوپسی را از بین ببرد.

_ هیچ اثر رادیو اکتیوی در بدن بیمار پس از انجام سی تی اسکن باقی نمی ماند.

_ اشعه X مورد استفاده در CT معمولا عوارض جانبی ندارد.

خطرات:

_ در این روش می توان کمی احتمال سرطان را مد نظر قرار داد. بهر حال مزایای متعدد می تواند باعث چشم پوشی از این احتمال ناچیز باشد.

_ تشعشع موثر از این روش حدود 10mSv است، مقداری که یک فرد در حدود سه سال به طور طبیعی از محیط اطراف دریافت می کند.

_ زنان باید پزشک را از حامله بودن خود مطلع سازند.

_ بطور کلی ،سی تی اسکن برای زنان حامله توصیه نمی شود چون می تواند برای نوزادشان خطر داشته باشد.

_ مادران شیر ده باید تا 24 ساعت پس از سی تی اسکن به کودکشان شیر ندهند.

_ ایجاد حساسیت به مواد کنتراست یدی شایع است و در صورت آلرژی باید با دقت بررسی شود.

_ برای کودکان فقط در موارد بسیار ضروری باید از سی تی اسکن استفاده شود.

محدودیت های سی تی اسکن بدن چیست؟

بافت های خیلی ریز زانو یا کتف در روش MRI بسیار واضح تر خواهد بود. این روش برای زنان حامله توصیه نمی شود.

فرد بسیار چاق ممکن است درون دستگاه های معمولی سی تی اسکن جا نشود

سی تی اسکن بدن(CT Scan - Body)

سی تی اسکن بدن چیست؟

CT Scan که CAT هم نامیده می شود یک روش پزشکی بدون درد و خونریزی است که به پزشک در اتخاذ نوع مداوا کمک می کند.

عکسبرداری CT از یک نوع ویژۀ تجهیزات اشعۀ X استفاده می کند تا تصاویر متنوع و مختلف از داخل بدن تهیه نماید و بوسیله ارتباط با کامپیوتر سطح مقطع های مختلفی که توسط اشعه X بدست آمده بررسی می شود. که این تصاویر را می توان روی صفحۀ مونیتور یا عکس های چاپ شده مشاهده کرد.

CT scan از اعضای داخلی، استخوان، بافت های نرم و رگها ، عکس های واضح تری را نسبت به عکس های اشعه X معمولی فراهم می کند.

با استفاده از دستگاه های مخصوص و دقیق برای تفسیر عکس های سی تی اسکن بدن ، رادیولوژیست می تواند راحت تر به تشخیص مشکلاتی چون سرطان ، بیماری های قلبی، بیماری های عفونی و اختلالات عضلانی-اسکلتی بپردازد.

کاربرد های عمومی این روش چیست؟

عکس برداری سی تی اسکن ؛

_ یکی از بهترین روش ها برای بررسی شکم و قفسه سینه است چون عکسهای دقیقی را از انواع بافت ها ارائه می دهد.

_ اغلب، روش مرجع برای تشخیص بسیاری از انواع مختلف سرطان ها مثل ریه و کبد و لوزالمعده برای پزشکان است که می توانند شکل و اندازه تومور و مکان دقیق آن و همچنین پیشرفت آنرا مشاهده کنند.

_ در تشخیص مشکلات ستون فقرات و دست و پا و ساختارهای استخوانی دیگر با ارزش است چون می تواند حتی استخوان های بسیار کوچک را از بافت های اطراف آن مثل عضلات و رگها، تفکیک کند.

_ یک روش تشخیصی است که نقشی مهم را در تشخیص و بررسی و درمان مشکلات عروقی بازی می کند که در صورت عدم تشخیص می تواند منجر به مرگ شوند.

پزشکان اغلب آزمایش سی تی اسکن را به دلایل زیر انجام می دهند:

_طراحی و اجرای صحیح درمان تومور

_ بررسی لزوم بیوپسی و دیگر اعمال تشخیصی

_ طرح ریزی عمل جراحی

_ اندازه گیری چگالی مواد معدنی استخوان برای تشخیص پوکی استخوان

_ تشخیص نیاز به جراحی کبد، طحال، کلیه یا دیگر اعضای داخلی بدن.

چگونه باید برای سی تی اسکن آماده شد؟

برای آزمایش باید لباسهای گشاد و راحت پوشید. ممکن است لازم باشد لباسهای مخصوص بیماران پوشیده شود.

اشیای فلزی مثل ساعت و عینک و ... ممکن است بر روی عکس تاثیر بگذارد ، پس باید آنها را قبل از عکسبرداری از خود دور نمود. حتی شاید نیاز باشد از استفاده از سمعک نیز خودداری شود.

همچنین در برخی موارد شاید به مریض گفته شود که از خوردن و نوشیدن قبل از عکسبرداری خودداری شود ، مخصوصا اگر مواد کنتراست در آزمایش مورد استفاده قرار گیرد. در صورت مصرف برخی داروها و یا داشتن آلرژی ، مخصوصا به مواد کنتراست ، باید پزشک را مطلع کرد.

همچنین در مواردی چون بیماری های قلبی ، آسم ، بیماری های کلیوی، مشکلات تیرویید و یا دیابت باید به پزشک اطلاع داده شود. برخی از این موارد ممکن است عوارض جانبی غیر معمول را افزایش دهد.

همچنین زنان حامله نیز باید پزشک را از حاملگی خود با خبر سازند.

این تجهیزات شبیه چیست؟

سی تی اسکن دستگاه بزرگی است که حفرۀ بزرگی در وسط آن قرار دارد. تخت آزمایش قابل حرکتی به حالت کشویی وارد حفره می شود. در مرکز دستگاه ، حباب اشعه X و گیرنده الکترونیکی اشعه X در مقابل همدیگر بر روی حلقه ای قرار گرفته اند که حول مریض دوران می کند. کامپیوتری هم تصاویر را بررسی کرده و مونیتوری هم در اتاقی مجزا تصاویر را نشان می دهد.

این پروسه چگونه انجام می شود؟

در بسیاری موارد CT مثل دیگر روشهای عکسبرداری اشعه X عمل می کند. همانگونه که می دانید اشعه X شکلی از امواج الکترومغناطیسی است که می تواند به داخل بدن نفوذ کند. نقاط مختلف بدن مقادیر جذب متفاوتی از اشعهX دارند.

در عکسبرداری های مرسوم اشعه X ، سلسله کوچکی از پرتوها به سمت بدن منتشر می شوند و توسط عکس یا فیلم ثبت می شوند که در آن استخوان به رنگ سفید و بافت های نرم به رنگ خاکستری و هوا به رنگ سیاه است.

بوسیله سی تی اسکن ، پرتوهای بیشماری از اشعه X و گیرنده های الکترونیکی اشعه X حول مریض دوران می کند، مقادیری از این پرتو ها توسط بدن جذب می شود. در همان هنگام ، تخت بیمار روی اسکنر حرکت می کند که در نتیجه مسیری حلزونی توسط اشعه X روی بدن طی می شود. یک برنامه مخصوص کامپیوتری ، این عکس های متوالی را ، برای بدست آمدت تصاویر دو بعدی از سطح مقطع های عکس برداری شده، بررسی می کند و در نهایت بر روی مونیتور نمایش می دهد.

عکس های تهیه شده توسط CT Scan را می توان به قرص های بریده شده از یک نان باگت تشبیه کرد. وقتی تصاویر را دوباره توسط کامپیوتر بر روی هم سوار کنیم بسیار به جسم داخل بدن شبیه خواهد بود.

بهینه سازی گیرنده های الکترونیکی می تواند سی تی اسکن های جدیدی را بوجود بیاورد که می توانند عکسهای متعددی را در یک دوران به ما بدهند. این اسکنر ها به "multislice CT" یا "multidetector CT"معروفند که قابلیت این را دارند عکسهای با جرئیات بیشتر را در اختیار ما قرار دهند.

سی تی اسکن های پیشرفته بسیار سریع نیز می باشند که می توانند فقط در حدود چند ثانیه از بخشی از بدن عکسبرداری نمایند. سرعت بالا برای مریض های کودک و سالخورده و ناتوان بسیار مفید است.

در برخی سی تی اسکن ها مواد کنتراستی استفاده می شود تا عکسهایی دقیق تر از عضو مورد بررسی بدست آید.

سی تی اسکن چگونه انجام می شود؟

تکنسین بوسیله خواباندن مریض روی تخت دستگاه سی تی اسکن کار را شروع می کند. ممکن است از بالش و بند نیز برای قرار گرفتن بهتر مریض روی تخت ، استفاده شود.

امکان دارد مواد کنتراست مورد استفاده قرار گیرد ، که ممکن است خوراکی یا وریدی باشند ، که بستگی به نوع عکسبرداری دارد.

بعد ، تخت به آرامی روی اسکنر حرکت کرده و تا مریض مکان مناسب قرار گیرد. سپس تخت داخل دستگاه حرکت می کند که در حقیقت سی تی اسکن انجام شده است.

ممکن است به مریض گفته شود که در زمانی مشخص نفسش را حبس کند.

پس از پایان کار عکسها توسط تکنسین بررسی شده تا وضوح و دقت عکسها مورد تایید باشد. در غیر اینصورت ممکن است عملیات دوباره انجام شود.

سی تی اسکن معمولا بین 5 تا 30 دقیقه به طول می انجامد.

در حین این عملیات و پس از آن انسان چه احساسی دارد؟

معمولا سی تی اسکن ها بدون درد هستند. در سی تی اسکن های حلزونی زمان دراز کشیدن بیمار کاهش می یابد.

در طول سی تی اسکن امکان دارد مریض به خاطر بی تحرک ماندن طولانی احساس ناراحتی کند.

اگر از یک ماده کنتراست وریدی استفاده شود ممکن است احساس گرمی یا گرُ گرفتگی در مریض بوجود آید یا طعم فلز را در دهان احساس کند. گاهی مریض احساس خارش و یا تورم دارد که با تجویز دارو رفع می شود. اگر مریض دچار گیجی یا تنگی نفس شود که می تواند نشانه آلرژی و حساسیت باشد که فورا باید به پرستار خبر داده شود.

اگر ماده کنتراست خوراکی خورده شود ممکن است طعم ناراحت کننده ای داشته باشد که باید تحمل کرد.

وقتی وارد دستگاه سی تی اسکن می شوید ممکن است از علامت های ویژه ای برای اطمینان از قرار گرفتن صحیح در دستگاه ، استفاده شود. در سی تی اسکن های پیشرفته فقط صدا های خفیفی از چرخش و پروسۀ عکس برداری شنیده می شود.

برای کودکان ممکن است به والدین آنها اجازه حضور در کنار بیمار داده شود. البته در مکانی که حداقل تشعشع را دریافت کنند.

پس از انجام سی تی اسکن مریض می تواند به کارهای معمولش ادامه دهد ولی در مواردی که مواد کنتراست استفاده شده ، شاید دستورالعمل هایی به بیمار داده شود.

چه کسی نتایج را بررسی می کند؟

یک رادیولوژیست و یک پزشک متخصص تصاویر را بررسی می کنند و نتایج به مریض یا به پزشکی که درخواست عکسبرداری را داده ، ارجاع داده می شود.

مزایا و خطرات چیست؟

مزایا:

_ بدون درد و دقیق بودن

_ مزیت بزرگ سی تی اسکن این است که استخوان و عضله و رگ را در آن واحد به خوبی تفکیک می کند.

_ برخلاف عکسبرداری های اشعه X مرسوم ، سی تی اسکن عکسهایی با وضوح بالا را از شش و عضلات و رگها و ... به ما می دهد.

_ سی تی اسکن سریع و ساده است در موارد اورژانسی می توان داخل جراحات را به خوبی مشخص کرد تا موارد خطر احتمالی که می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد آشکار شود.

_ سی تی اسکن از MRI ارزان تر است همچنین به حرکت و لرزش احتمالی بیمار کمتر حساس است.

_ سی تی اسکن در مواردی هم که وسایل پزشکی در بدن مریض باشد نیز قابل انجام است (بر خلاف MRI).

_ سی تی اسکن بر خلاف بیوپسی و ... بی درد است.

_ سی تی اسکن می تواند نیاز به بیوپسی را از بین ببرد.

_ هیچ اثر رادیو اکتیوی در بدن بیمار پس از انجام سی تی اسکن باقی نمی ماند.

_ اشعه X مورد استفاده در CT معمولا عوارض جانبی ندارد.

خطرات:

_ در این روش می توان کمی احتمال سرطان را مد نظر قرار داد. بهر حال مزایای متعدد می تواند باعث چشم پوشی از این احتمال ناچیز باشد.

_ تشعشع موثر از این روش حدود 10mSv است، مقداری که یک فرد در حدود سه سال به طور طبیعی از محیط اطراف دریافت می کند.

_ زنان باید پزشک را از حامله بودن خود مطلع سازند.

_ بطور کلی ،سی تی اسکن برای زنان حامله توصیه نمی شود چون می تواند برای نوزادشان خطر داشته باشد.

_ مادران شیر ده باید تا 24 ساعت پس از سی تی اسکن به کودکشان شیر ندهند.

_ ایجاد حساسیت به مواد کنتراست یدی شایع است و در صورت آلرژی باید با دقت بررسی شود.

_ برای کودکان فقط در موارد بسیار ضروری باید از سی تی اسکن استفاده شود.

محدودیت های سی تی اسکن بدن چیست؟

بافت های خیلی ریز زانو یا کتف در روش MRI بسیار واضح تر خواهد بود. این روش برای زنان حامله توصیه نمی شود.

فرد بسیار چاق ممکن است درون دستگاه های معمولی سی تی اسکن جا نشود

سی.تی.اسکن برای بدن ضرر دارد؟

با فراگیر شدن سی.تی.اسکن در تشخیص‌های پزشکی، گمانه‌زنی‌ها در مورد خطرآفرین بودن این روش بالا گرفته است. محققان هم تلاش می‌کنند شدت اشعه‌ای را که در سی.تی.اسکن به بدن می‌رسد، تا حد مجاز کاهش دهند.

بهنوش خرم‌روز: تصویربرداری رایانه‌ای یا همان سی.تی.اسکن، به سرعت به یکی از مهم‌ترین ابزراهای تشخیص در علم پزشکی تبدیل شد. اما حتما شما هم شایعات و خبرهای زیادی در مورد خطرساز بودن این روش تصویربرداری فراگیر شنیده‌اید.

بر اساس گزارش تکنولوژی‌ریویو، آمار و ارقام نشان می‌دهند که تنها در سال 2007/ 1386 در آمریکا بیش از 7 میلیون تصویربرداری سی.تی.اسکن انجام شده است. دو سال بعد یک مطالعه جامع پزشکی نشان داد که این 7 میلیون تصویربرداری سی.تی.اسکن می‌تواند به حدود 29،000 مورد سرطان ختم شده باشد. البته همه این ارقام، آماری هستند و هیچ شاهدی هنوز وجود ندارد که نشان دهد به طور قطع سی.تی.اسکن منجر به سرطان می‌شود. در حقیقت متخصصین می‌گویند دوز پرتوی که در یک تصویربرداری سی.تی.اسکن به بدن می‌خورد، به همان اندازه‌ای است که همه ما هر سال از پرتو زمینه‌ای جهان دریافت می‌کنیم.

با این وجود، محققین به دنبال روشی می‌گردند که میزان پرتوی که از دستگاه در حین تصویربرداری به بدن فرد می‌رسد را کاهش دهند. یکی از دلایل این تصمیم، ‌رایج و فراگیر شدن تصویربرداری سی.تی.اسکن است. همچنین برخی بیماران، از جمله کسانی که آسیب‌ یا ضربه نخاعی یا سری دیده‌اند، برای تشخیص، اغلب نیاز به چندین تصویربرداری دارند.

یکی از آخرین روش‌های مطرح شده توسط محققین موسسه هلث‌کر واقع در جزایر وست‌ایندیز،‌ در نهایت پرتوی که از دستگاه به بدن می‌رسد را تا یک هشتم کاهش می‌دهد، بدون این که وضوح تصویر کم شود. البته به گفته این محققین، بسته به مورد ممکن است این میزان پرتو بالا یا پایین برود.