عوارض جانبی داروهای رقیق‌کننده خون

داروهای رقیق‌‌کننده خون معمولا پس از حمله قلبی یا سکته مغزی تجویز می‌شوند تا از عود بیماری جلوگیری کنند.

اما این داروها ممکن است عوارض جانبی جدی هم بوجود آورند از جمله:• کبود شدن پوست با کمترین ضربه.

• خونریزی از بینی.

• خونریزی از لثه.

• خونریزی شدید پس از بریدگی‌های ناشی از تراشیدن ریش.

اگرپس از شروع درمان با داروهای رقیق‌کننده هر کدام از این علائم را دارید، به دکترتان خبر دهید.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی NSAIDS

آسپرین و سایر NSAID  ها :
آسپرین ( استیل سالی سیلیک اسید)یک نمونه اصلی سالی سیلاتها است.NSAID  های قدیمی دیگر مانند ایبوپروفن ،‌ایندومتاسین و ترکیبات دیگر) عمدتا در Potency   و اثرات ضد درد و ضد التهاب و مدت اثرشان با هم تفاوت دارند. Naproxene  , Ibuprofen دارای اثربخشی متوسطی هستند، Indomethacin دارای اثربخشی ضد دردقوی تری می باشد. Rofecoxib و  Celecoxibاولین ترکیبات ازگروه جدید NSAID هامی باشند که مهارکننده انتخابی Cox-2 می باشند.
الف) مکانیسم عمل:
آنزیم سیکلوژناز باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندینها می شودکه حداقل در۲ایزوفرم وجود دارد: Cox-1وCox-2
Cox-1 عمدتاَ درسلولهای غیرالتهابی یافت می شوند،درحالی که Cox-2   درلمفوسیتهای فعال وپلی مورفونوکلئرها وسایر سلولهای التهابی یافت می شود.
آسپیرین وNSAID های غیرانتخابی قدیمی سبب مهار هر ۲ نوع سیکلوژناز می شود ودر نتیجه کاهش سنتز پروستا گلاندین وترومبوکسان درسراسربدن می شوند.آزادسازی پروستاگلاندینها برای حفظ عملکردhomeostaticبدن ضروری است.ازنظرتئوری مهار کننده های انتخابی Cox-2 اثر کمتری بر روی پروستاگلاندینهایی که درگیربا عملکرد Homeostatic بدن هستند،دارند.

خصوصا پروستاگلاندینهایی که در دستگاه گوارشی عمل می کنند کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند.تفاوت بین آسپرین و  سایر  NSAID های دیگر در این است که آسپرین بطور غیر قابل برگشت سیکلو اکسی ژناز را مهار میکند ، در حالیکه NSAID های دیگر بطور برگشت پذیر سیکلواکسی ژنازرا مهارمی کند.نتیجه این مهار غیر قابل برگشت سیکلواکسی ژناز توسط آسپرین دوره ی اثر بلندتر ضدپلاکتی این دارو را توجیه می کند.
ب) اثرات
پروستاگلاندین ها مهمترین مدیاتورها  در ایجاد التهاب می باشند ،مهار کننده های سیکلواکسی ژناز (NSAIDs) التهاب را کاهش می دهند ، اگرچه که آنها هیچ اثری بر روی بافت صدمه دیده و واکنشهای ایمونولوژیک ندارند.
سنتز پروستاگلاندین ها در CNS  توسط پیروژنها تحریک میشود که نتیجه آن بالارفتن درجه حرارت بدن می باشد. NSAID ها  با مهار سنتز پروستاگلایندها در  CNS  باعث کاهش تب  (antipyretic action)    ‌می شوند.
NSAID 
مکانیسم اثرضدد NSAID ها بخوبی شناخته نشده است.   بنظر می رسدکاهش تولیدپروستاگلاندینها دربافتهای آسیب دیده سبب کم شدن فعالیت گیرندهای محیطی درد می شود.علاوه براین ممکن است یک مکانیسم مرکزی در کار باشد. مهارکننده های سیکلواکسی ژنازباعملکرد Homeostatic پروستاگلاندینها مداخله می کنند.

بطور خیلی مهم مهار کننده های سیکلوژناز(NSAID) سبب کاهش پروستاگلاندین محافظ دستگاه گوارش وکاهش پروستاگلاندینی که   موجب Autoregulation  عملکرد کلیه می گردد.

فارماکوکنیتیک ومصارف بالینی:
۱- آسپیرین
آسپیرین در دوز کمترازmg/day300دارای اثرکاهش درتجمع پلاکتی می باشد.همچنین آسپرین در دوزهای بالاتردارای اثرضددرد- ضدتب وضدالتهاب می باشد.آسپرین به آسانی جذب می شودودرخون ودربافتها به استات وسالی سیلیک اسید هیدرولیز می شود دفع آسپیرین ازطریق کلیه هامی باشد.
۲٫NSAID  های دیگر:
سایر NSAID ها از طریق خوراکی بخوبی جذب می شوند.ایبوپروفن دارای نیمه عمر ۲ ساعت می باشد و بطور نسبی Safe  می باشد و نسبت به سایر NSAID های غیر انتخابی قدیمی ارزان می باشد. ایندومتاسین یک NSAID  ، Potent  باسمیت افزایش یافته می باشد.

ناپروکسن و پیروکسیکام دارای نیمه عمر بلندتر می باشند که اجازه ی دفعات مصرف کمتر این دارو در روز را می دهد.NSAID  ها برای درمان درد خفیف تا متوسط خصوصا دردهای التهابی مانند آرتریت و نقرس موثر هستند.

مهار کننده های Cox-2 عمدتا برای اختلالات التهابی بکار می روند.NSAID های انتخابی در اختلالات دیگر مانند دیسمنوره و سر درد بکار می روند.مصرف دراز مدت NSAID ها باعث کاهش ریسک ابتلاء به کانسر کولون می شود.
ج) سمیت
۱٫آسپرین
 شایعترین عوارض جانبی این دارو عوارض گوارشی آن می باشد.در استفاده مزمن از این دارو ممکن است زخم معده ، خونریزی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش ایجاد شود.

اثرات کلیدی شامل نفریت Interstitial  می باشد.آسپرین زمان خونریزی را افزایش می دهد.بعضی از افراد ممکن است افزایش حساسیت نسبت به آسپرین نشان دهند که در این صورت باید از مصرف سایر  NSAID ها در آن افراد اجتناب کرد.
دردوزهای سمی آسپرین ،‌ ایجاد مسمومیت می نماید.
دربچه ها با عفونت ویروسی اگر آسپرین داده شود احتمال افزایش ریسک برای ابتلاء به   reyes syndrome   وجود دارد(این سندرم با دژنراسیون چربی در کبد و انسفالوپاتی بروزمی کند)
۲٫ NSAID  های غیر انتخابی
این داروها  مانند آسپرین سبب بروز عوارض گوارشی می شوند ( ولی شیوع این عوارض با این دارو ها کمتر از آسپرین است.)
   ها ریسک ابتلا به صدمه کلیوی وجود دارد، NSAID  با هر کدام از این خصوصا در بیمارانی که زمینه بیماریهای کلیوی از قبل در آنها وجود داشته باشد.چون این داروها از طریق کلیه ها دفع می شوند ، صدمه کلیوی ناشی از این داروها سبب افزایش غلظت سمی آنها در خون می شود.
 COX-2  ۳٫ مهار کننده های انتخابی
 Celecoxib – Rofecoxib – ValdeCoxib  شامل Cox-2 مهار کننده های انتخابی
COX-2 Selective Inhibitors باعث کاهش ریسک ابتلا به عوارض گوارشی مانند زخم معده و خونریزیهای دستگاه گوارش می شوند. آنها در دوز های معمولی خاصیت ضد پلاکتی ندارند و در نتیجه دارای  اثر حمایت قلبی نمی باشند.
مصرف آنها در اختلالات کلیوی توصیه نمیشود زیرا Cox-2 در کلیه ها فعال می باشد.

فرم فعال ویتامین E با نام آلفا توکوفرول

ویتامین E به تاخیر بیماریهای قلبی کمک می‌کندویتامین E یک ویتامین محلول درچربی است، که فرم‌های مختلف آن مورد استفاده توان و قدرت بدن قرار می‌گیرد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز،  فرم فعال ویتامین E «آلفا توکوفرول» نام دارد که یک آنتی اکسیدان قوی بیولوژیکی محسوب می‌شود.

این ویتامین نقش اساسی در ایمنی بدن و همچنین مرمت و ترمیم DNA و دیگرفرایندهای متابولیکی دارد.

منابع غذایی رایج ویتامین E شامل روغن‌های گیاهی (روغن گیاه گندم، روغن آفتابگردان، روغن بادام زمینی، روغن ذرت)، سبزیجات برگی سبز، حبوبات یا غلات، آجیل‌ها، فندق، اسفناج، گل کلم، سبوس (غلات، لوبیا، باقلا) کیوی و انبه هستند.

شخصی که به علت ناتوانی در ترشح صفرا یا به علت بی‌نظمی در متابولیسم چربی‌ها قادربه جذب چربی نباشد درخطر کمبود ویتامین E قرار می‌گیرد.

نوزادان کم وزن و نارس نیزدر خطر کمبود این ویتامین هستند. سطح ویتامین E خون ممکن است با کمبود روی کاهش یابد.

نتایج تحقیقات علمی نشان داد که ویتامین E ممکن است به جلوگیری ازبیماری قلبی کمک کند و همچنین

میزان جذب بالای ویتامین E با کاهش میزان بروز سرطانهای پروستات و پستان همبستگی دارد.

افزایش جذب ویتامین E رژیم غذایی ممکن است خطرسرطان روده بزرگ را خصوصا در زنان زیر ۶۵ سال کاهش دهد.

نکات مهم در مصرف داروهای روزانه

اگر به طور روزانه دارو مصرف می کنید موارد زیر را مورد توجه قرار دهید 
 
 آگاهی از عوارض داروهای پرمصرف، حتی اگر در جعبة داروهای شما نباشند، خالی از فایده نیست. این عوارض تا چه اندازه جدی هستند و چه زمانی باید برای رفع آنها به پزشک مراجعه کرد.

اما درصورتی‌که مصرف دارویی برای ما ضروری تشخیص داده شود، از طریق پزشک از عوارض احتمالی و مشکلات مرتبط با آن مطلع می‌شویم.
در ادامه به نکات مهمی می‌پردازم که هر فرد باید در مورد داروهای پرمصرف اعضای خانواده بداند.
داروهای ضددرد
مسکّن‌ها مانند ایبوپروفن و آسپیرین ممکن است عوارض جانبی متعددی مانند نازک شدن مخاط داخلی معده و بالا رفتن احتمال وقوع زخم و تورم معده، و حساسیت غذایی داشته باشند.

علاوه بر این، مصرف روزانة آسپیرین ممکن است باعث وزوز گوش شود.
چنانچه در اثر مصرف این داروها دچار هریک از مشکلات فوق شدید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
توجه داشته باشید از آنجا که اکثر داروهای ضددرد حاوی کافئین‌اند، باعث افزایش فشار خون در زنان می‌شوند.

داروهای ضدبارداری
داروهای ضدبارداری حاوی استروژن و پروژستین معمولاً باعث سردرد و عفونت‌های متداول قارچی در زنان می‌شوند. از دیگر عواقب مصرف این داروها افسردگی خفیف و کاهش میل جنسی است.
در بعضی مواقع عوض کردن نوع قرص‌های ضدبارداری از شدت این عوارض جانبی می‌کاهد.
گاهی اوقات آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای گیاهی ضدافسردگی، و استفراغ شدید باعث کاهش میزان هورمون‌های بدن و خنثی شدن اثر قرص‌های ضدبارداری می‌شود. بنابراین، حین مصرف آنتی‌بیوتیک، به علت افزایش احتمال بارداری، باید، علاوه بر خوردن قرص‌های ضدبارداری، از روش دیگری نیز استفاده کرد.
در افراد سیگاری بالای ۳۵ سال، با مصرف قرص‌های ضدبارداری احتمال وقوع سکته وجود دارد.
افراد زیر ۳۰ سال که دارای استعداد ژنتیکی هستند باید از مصرف قرص‌های ضدبارداری جداً خودداری کنند. این ژن نشان‌دهندة احتمال وقوع سرطان پستان است.
در طول دوران مصرف قرص‌های ضدبارداری، احتمال پیدایش لکه‌های قهوه‌ای روی پوست افزایش می‌یابد، از این رو اگر پوستتان در معرض اشعة آفتاب است حتماً از کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

مصرف قرص‌های ضدبارداری همچنین باعث دفع ویتامین‌های B از بدن می‌شود. با افزایش مصرف این ویتامین‌ها، کمبود حاصل را جبران کنید.

آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها (پنی‌سیلین، تتراسایکلین، اریترومایسین و…) معمولاً باعث ایجاد حالت‌ تهوع و ناراحتی معده می‌شوند. از دیگر عواقب مصرف این گروه داروها ایجاد حالت سرگیجه یا تغییرات خلقی است.
اگر بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها دچار خارش و قرمز شدن پوست یا تنگی نفس شدید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
آنتی‌بیوتیک‌ها را در مواقعی مصرف کنید که اطمینان دارید علت بیماری عفونت باکتریایی است. آنها در بیماری‌های ویروسی مانند اکثر سرماخوردگی‌ها و آنفولانزا بی‌اثرند.
در صورت تجویز آنتی‌بیوتیک، مصرف کامل دارو تا آخرین کپسول ضروری است. قطع مصرف دارو با مشاهدة علائم بهبود نسبی ممکن است به بازگشت بیماری بینجامد.

هورمون‌درمانی جانشین

این داروها حاوی استروژن یا پروژسترون هستند و ممکن است باعث سردردهای میگرنی، نفخ، حساس شدن سینه، و لک‌بینی بین عادات ماهیانه شوند.
استفادة طولانی‌مدت از این داروها احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد. چنانچه بیشتر از ۴ سال از این داروها استفاده کرده‌اید، در مورد قطع تدریجی مصرف دارو با پزشکتان مشورت کنید.

داروهای ضدافسردگی
داروهای ضدافسردگی مهارکنندة بازجذب سروتونین (SSRIS) مانند پروزاک، پاکسیل، و زولافت ممکن است حالت تهوع و خواب‌آلودگی ایجاد کنند و، در صورت مصرف طولانی‌مدت، باعث افت عملکرد جنسی شوند.

لازم به ذکر است که قطع ناگهانی مصرف دارو باید حتماً با مشورت پزشک صورت گیرد.
پیش از شروع مصرف داروهای ضدافسردگی، نسبت به وجود افسردگی اطمینان حاصل کنید چرا که احساس افسردگی ممکن است در اثر کم‌کاری غدة تیروئید یا ابتلا به بیماری اختلال خلقی دوقطبی ایجاد شود.

داروهای کاهندة فشار خون
در بعضی از افراد، با مصرف این داروها سرفة خشک و در موارد بسیار نادر ورم مری و اختلال تنفسی ایجاد می‌شود.
در مواقعی داروهای ضددرد و حتی داروهای ضدبارداری باعث کاهش اثر داروهای کنترل‌کنندة فشار خون و در نتیجه افزایش فشار خون می‌شوند.
داروهای مُدر در حد داروهای ضدفشار خون مؤثرند، از نظر هزینه هم مقرون‌به‌صرفه‌ترند، ولی حتماً پیش از تعویض دارو با پزشک مشورت کنید.
کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی ضروری است. مصرف سدیم باید کمتر از یک قاشق چایخوری در روز باشد.

داروهای قلبی‌‌عروقی
داروهای قلبی معمولاً عوارض جانبی زیادی دارند که شایع‌ترین آنها سرگیجه، ورم به‌ویژه در پاها، سردرد، اسهال، تغییر در بینایی، مشکلات تنفسی، مسمومیت کبد و انعقاد خون است.
نکتة مهم در مورد مصرف این داروها این است که به‌هیچ‌وجه نباید چند نوع داروی قلبی را همزمان مصرف کرد.
بعضی از داروهای قلبی باعث مشکلات انعقادی خون می‌شوند. به همین علت، در صورت مراجعه به دندانپزشک یا انجام دادن هر نوع جراحی، حتماً پزشک را از دارویی که مصرف می‌کنید مطلع کنید.

جانشین‌های هورمون تیروئید
تپش قلب، لرزش دست‌ها، اسهال، و عادت‌ماهیانه‌های نامنظم از عوارض جانبی این داروهاست.
در صورت مصرف همزمان این داروها و داروهای ضددیابت، حتماً با پزشک مشورت کنید.
تشخیص میزان صحیح مصرف روزانة هورمون‌های تیروئید برای هر فرد بسیار سخت است و گاهی ماه‌ها طول می‌کشد. به‌علاوه این داروها ممکن است به بیماری قلبی یا افزایش فشار خون منجر شوند.

داروهای ضدآسم
داروهای ضدآسم ممکن است باعث اختلال صوتی یا عفونت قارچی داخل دهان شوند. برای پیشگیری، حتماً بعد از استفاده از این داروها دهان خود را بشویید و دندان‌هایتان را مسواک بزنید.
استفادة طولانی‌مدت از داروهای ضدآسم ممکن است به پوکی استخوان منجر شود. در این صورت، آزمایش پوکی استخوان مخصوصاً برای زنان یائسه لازم است.
زیاد مصرف کردن داروی گشادکنندة مجاری تنفسی در حملة آسم باعث بروز اختلالات قلبی می‌شود. اگر از اسپری آسمتان بیشتر از ۳ بار در هفته استفاده می‌کنید ممکن است بدنتان نسبت به دارو مقاوم شده و دارو اثربخشی چندانی نداشته باشد. برای پیشگیری از آن، با پزشک مشورت کنید.?