شیوع بیماری واریس در بانوان بهعلت عوامل هورمونی و زایمان، ایستادن مداوم و ثابت همواره وجود داشته است. توصیه میشود افرادی که مجبور به ایستادن طولانی مدت هستند باید گهگاه وضعیت خود را تغییر دهند. بدن خود را به حالت نشسته یا درازکش تغییر حالت داده و یا پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهند و با ماساژ ملایم، تخلیه وریدی را تشدید کنند. استفاده از جوراب واریس به منظور کاهش درد و علائم این بیماری باید با توجه به نکات خاص صورت گیرد، در غیر این صورت خطرناک است. در استفاده از جوراب واریس به نکات پزشکی زیر توجه کنید: ▪ حدود ۱۰ دقیقه پیش از پوشیدن جوراب واریس، پاهای خود را به ترتیب بالا نگه دارید. ▪ اگر واریس تا قسمتهای میانی ران پیش رفته، بهتر است جوراب مخصوص، کشاله ران را دربر گیرد. ▪ به محض شل شدن جورابها باید آنها را عوض کرد. ▪ جوراب واریس نباید فشار زیادی به بدن وارد کند و باید متناسب با اندام خود آن را انتخاب کنیم. ▪ افراد میتوانند باورزش و تحرک بیشتر از بروز واریس پیشگیری کنند. ضمن اینکه واریس با خارج کردن وریدهای مسدودشده از طریق جراحی و روشهای مختلف پزشکی قابل درمان است. |
مکن است بخواهید وریدهای واریسی را فقط به دلیل شکل ظاهری آنها بردارید و یا کم رنگ کنید، اما درمان اصلی و جدی تر، تنها زمانی به لحاظ پزشکی لازم است که مراقبت فردی نتواند علائم را آن قدر کاهش دهد که انجام فعالیت های معمول را امکان پذیر سازد و یا این که وریدهای واریسی پاره شده اند و یا زخم هایی را ایجاد کرده اند که درمان آنها دشوار است. پزشکانی که بیشترین اطلاعات را درباره واریس دارند، شامل متخصصین پوست، برخی رادیولوژیست ها، ● درمان تزریقی(اسکلروتراپی): این رایج ترین روش درمانی برای وریدهای تار عنکبوتی است. در یک معاینه سرپایی، پزشک مقادیر اندکی از یک ماده شیمیایی محرک را به درون وریدها تزریق می کند که سبب تورم دیواره های ورید و چسبیدن آنها به یکدیگر می شود و بدین ترتیب ورید برای همیشه بسته می شود(تصویر بالا). در هر جلسه چندین تزریق انجام می شود تا این که همه وریدها درمان شوند. پس از هر جلسه باید از جوراب های ساق بلند فشار دهنده برای یک یا دو هفته استفاده کرد تا وریدها بسته شده و دردناکی و کوفتگی به حداقل برسد. عوارض احتمالی شامل واکنش حساسیتی به ماده شیمیایی، سوزش در محل تزریق، ورم و جراحت پوستی است. با قطع جریان خون وریدی، بافت ترمیمی ایجاد شده و ورید به تدریج ناپدید می شود. ممکن است در ناحیه درمان شده خطوط قهوه ای ایجاد شوند که معمولاً به تدریج ناپدید می شوند. اسکلروتراپی عموماً فقط برای وریدهای تارعنکبوتی یا وریدهای واریسی بسیار کوچک به کار می رود. در این شیوه درمانی بیمار می تواند انتظار بهبود ۵۰ تا۹۰ درصدی در وریدهای تارعنکبوتی داشته باشد، اما ممکن است وریدهای جدید در همان محل ایجاد شوند. ● لیزر برای وریدهای تارعنکبوتی: وریدهای تارعنکبوتی با عبور دادن لیزر از سطح پوست نیز، قابل درمان هستند. اشعه لیزر وریدها را منقبض و چروکیده کرده و استفاده از یخ و یک بی حس کننده موضعی به حفاظت از پوست و کاهش درد کمک می کند. درمان با لیزر معمولاً در دو یا سه جلسه به صورت سرپایی انجام شده و تنها برای وریدهای بسیار ظریف مناسب است. ممکن است قرمزی یا تورم زودگذری پس از کاربرد این روش ایجاد شود. درمان با لیزر همانند اسکلروتراپی از بروز وریدهای تارعنکبوتی جدید در نزدیکی محل درمان جلوگیری نمی کند. ● لیزر برای وریدهای واریسی: انرژی لیزر را می توان با روشی به نام لیزر درمانی درون وریدی (EVLT) در داخل ورید به کار برد. پزشک با هدایت سوند، ورید را سوراخ کرده و یک سیم راهنما را به درون نقطه ای که خون از آنجا شروع به پس زدن می کند، می فرستد. سپس یک فیبر لیزری به درون آن فرستاده می شود و اشعه لیزر تابانیده می شود تا ورید را از درون گرم کند. التهاب حاصله سبب به هم چسبیدن دیواره های ورید می گردد و در نهایت بافت ترمیمی ایجاد می شود(تصویر بالا). درمان ۴۰ سانتیمتر ورید واریسی، زیر بی حسی موضعی و در مطب پزشک سه دقیقه به طول می انجامد. شما می توانید به سرعت به فعالیت عادی بازگردید، اگرچه ناچار هستید برای چندین روز جوراب های ساق بلند فشارنده بپوشید. علائم ممکن است به دلیل کاهش فشار بر روی وریدها طی یک یا دو هفته بهبود پیدا کنند اما تغییرات ظاهری نیاز به زمان بیشتری دارند. دو یا سه ماه بعد پزشک ساق پاهایتان را دوباره بررسی می کند تا ببیند که آیا وریدها ناپدید شده اند یا نه. با قطع جریان غیرطبیعی خون، وریدهای واریسی باقیمانده در صورتی که کوچک باشند با اسکلروتراپی و اگر بزرگ باشند با فلبکتومی (خارج کردن ورید با جراحی) قابل درمان هستند. ● رادیو فرکانس حرارتی داخل وریدی (VNUS) : این روش به پزشک امکان می دهد که به جای لیزر با امواج رادیویی، داخل وریدهای واریسی را گرم کند. این روش نیز همانند EVLT در مطب پزشک و زیر بی حسی موضعی انجام می شود، اما به زمان بیشتری در حدود ۲۰ دقیقه نیاز دارد. پس از آن بیمار ممکن است تورم و درد را تجربه کند و شانس عود ۱۰ درصد است. ● جراحی : در سال ۱۹۸۰ تنها درمانِِِ وریدهای واریسی که با مشکلات جدی همراه بود، جراحی برای خارج کردن ورید صافن بزرگ بود. این روش در زیر بیهوشی عمومی انجام می شود. برش هایی در وریدهای واریسی پشت ساق پا و ران داده می شود و انتهای آنها را می بندند. بیمار می بایست برای چند هفته ای از بانداژها یا جوراب های ساق بلند فشارنده استفاده کند. با رواج درمان های آسان تر(که در بالا ذکر شد)، در بیشتر موارد، دیگر جراحی وریدهای واریسی، درمان استاندارد به شمار نمی آیند. اگر پزشک شما جراحی را توصیه می کند، با پزشکی که در درمان وریدهای واریسی تجربه داشته و با انواع انتخاب ها آشنا است، مشورت کنید. ● فلبکتومی (phlebectomy) : فلبکتومی روشی جدیدتر با زمان بهبودی کوتاهتر است. فلبکتومی سرپایی یک روش درمانی ساده است که در زیر بی حسی موضعی انجام می شود. برش های کوچکی در طول ورید واریسی داده می شود و ورید، قطعه قطعه از بدن خارج می شود |
واریس - روشهای پیشگیری و درمان واریس
واریس بیماری است که در طی آن دیواره ی وریدها(سیاهرگ ها) دچار تورم و برآمدگی پیاز مانند میشوند. این مشکل به طور عمده در دیواره ی وریدهای قسمت تحتانی ساق پا دیده میشود. هر ورید یا سیاهرگ دارای دریچههای کنترل کننده جریان خون است. واریس هنگامی رخ میدهد که این دریچهها دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهند.
یکی از علل به وجود آورنده این حالت، فشارهای درون لوله گوارشی مثلا به دلیل ابتلا به یبوست است. بعضی از سیاهرگهای واریسی به طور عمیقی درون ساق پا قرار داشته و قابل مشاهده نیستند.
واریس میتواند منجر به کاهش تامین مواد مغذی برای پوست و ماهیچه شود و در نتیجه قانقاریا و زخم ایجاد کند.علامت اصلی این بیماری درد و تورم خفیف در قوزک پا و بد منظره شدن ناحیه مبتلا به واریس است. برخی مواقع نیز هیچ علامتی مشاهده نمیشود.
چگونه از واریس پیشگیری کنیم؟
- هنگام نشستن از انداختن پاهایتان روی یکدیگر خودداری کنید.
- انجام فعالیتهای جسمی به خصوص پیادهروی که به تقویت پاها و رگها کمک میکند، توصیه میشود.
- وزن خود را پایین نگه دارید.
- از ایستادن برای مدت زمان طولانی بپرهیزید.
- از جورابهای قابل انعطاف استفاده کنید.
- از پوشیدن لباسهایی که تنگ هستند و کمر را منقبض میکند خودداری کنید.
- مصرف مواد خوراکی فیبردار را در وعدههای غذاییتان بگنجانید زیرا یبوست به بروز واریس کمک میکند.
- هنگام رانندگیهای طولانی مدت هر 45 دقیقه یک بار توقف کنید و مقداری پیادهروی کنید.
روشهای درمانی واریس
شامل پوشیدن جورابهای محکم مخصوص واریس و نشستن در حالتی است که پاها در سطحی بالاتر از قلب قرار داشته باشند (به طور مثال قرار دادن پاها بر روی یک صندلی در حالت نشستن و یا دراز کشیدن بر روی زمین). در اغلب موارد برای برطرف کردن مشکل واریس، عمل جراحی مورد نیاز است.
تغذیه در بیماران مبتلا به واریس:
چه غذاهایی مفید هستند؟
برطرف کردن یبوست گام نخست در بهبود این بیماری است. یبوست فشار وارده بر سیاهرگهای ساق پا را افزایش میدهد و منجر به تشکیل واریس میشود. رژیم غذایی غنی از فیبر، سبب کاهش یبوست و پیشگیری از بروز واریس میشود.
ـ برای پیشگیری از یبوست، مصرف غلات سبوس دار، نان سبوسدار، ماکارونی و برنج توصیه میشود. غلات غنی از فیبر نامحلول، مدفوع را حجیم کرده و آب را در خود نگه میدارند، در نتیجه مدفوع حاصل، نرمتر و بزرگتر بوده و آسانتر از دستگاه گوارش عبور میکند. بدین ترتیب فشار کمتری به وریدهای پا وارد میشود. این نکته حائز اهمیت است که افزایش دریافت فیبر در رژیم غذایی باید همراه با افزایش دریافت آب، حداقل به میزان 6 لیوان در روز باشد.
ـ سبزیجات دارای برگ سبز و انواع کلم به وسیله تامین فیبر نامحلول به ویژه در طول دوران بارداری اهمیت دارد. چرا که در این زمان، سطوح بالای هورمون پروژسترون، سبب آهسته کردن انقباضات روده بزرگ میشود و احتمال بروز یبوست را افزایش میدهد.
ـ مرکبات به ویژه پرتقال و گریپ فروت همچنین شاتوت، توت فرنگی، فلفل دلمه ای و انواع سبزیجات دارای برگ سبز تامین کننده ویتامین C هستند. این ویتامین برای حفظ استحکام کلاژن ضروری است. کلاژن مادهای است که به حفاظت از دیواره رگها کمک می کند. فقدان ویتامین C در رژیم غذایی منجر به پارگی وریدهای کوچک و بدتر شدن واریس وریدها میشود.
از نظر تغذیه ای مهم ترین کارها برای بهبود واریس، برطرف کردن یبوست و کاهش وزن اضافی در افراد چاق است.
ـ مصرف عصاره شاتوت در افراد دچار واریس سبب کاهش نشت دیواره نازک رگهای خونی میشود. این عصاره دارای آنتی اکسیدانهایی به نام آنتوسیانین است. آنتوسیانین به بهبود بافت پیوندی آسیب دیده کمک میکند. مصرف میوه شاتوت نیز اثر مشابهی در رفع این مشکل دارد.
- مغزها، دانه ها و ماهی های روغنی حاوی اسید های چرب ضروری هستند که مصرف مقداری از این غذاها به طور روزانه برای کمک به استحکام دیواره وریدها ضروری است.
از چه غذاهایی باید پرهیز کرد؟
ـ کره، مارگارین، روغنها، کیک، شیرینی، شکلات، پای و بیسکویت سرشار از چربی بوده و تامین کننده مقدار زیادی انرژی هستند که احتمال افزایش وزن و واریس وریدی را افزایش میدهند.
ـ هر غذایی که به طور تجربی سبب بروز یبوست میشود، باید به میزان کمتر یا به طور ترکیبی همراه با غذاهای ملین مصرف شود.مهم ترین مواد غذایی ملین شامل آلو ، انجیر و زرشک است.
چند نکته:
ـ کاهش وزن اضافی برای افرادی که اضافه وزن دارند، ضروری است. افزایش فشار وارده به رگها در نتیجه حمل چربی اضافی بدن، با افزایش خطر واریس مرتبط است.
ـ ورزش منظم به سوزاندن انرژی اضافی و همچنین درمان واریس کمک میکند.
واریس (به انگلیسی: Varicose veins) که از ریشه لاتین Varix به معنای پیچ خورده گرفته شده، به گشاد شدن سیاهرگها گفته میشود. واریس، شایعترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰٪ جمعیت را مبتلا میکند. سیاهرگهای واریسی به صورت رگهای دراز، گشادشده و پرپیچوخم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده میشوند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹-۴۰ سالگی برآورد شدهاست.
به گفته این پزشک متخصص، «ارث» یکی از مهمترین عواملی است که در پیشرفت این بیماری نقش دارد، از طرفی ثابت نشستن و یا ثابت ایستادن، اضافه وزن، پوشیدن لباسهای خیلی تنگ و استفاده از قرصهای هورمونی (استروژن پروژسترون) در ایجاد این بیماری موثرند.
افرادی که در معرض ابتلا به این بیماری هستند باید به پزشک مراجعه کنند تا برایشان جوراب استاندارد و مخصوص تجویز شود.
دکتر ظفرقندی با بیان این مطلب میافزاید: با اندازهگیری کلاس فشار جوراب، فشار لازم برای بازگشت خون ایجاد میشود که نقش بسیار موثری در تنظیم و جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد.
عروق واریسی سطحی، به شکل متسع و پیچدار و به رنگ آبی تیره هستند. ممکن است هیچ دردی نداشته باشد یا درد خفیفی در اندامهای پایینی خود حس کنید. گاهی سیاهرگهای عمقی واقع در اندامهای پایینی درگیر میشوند و تورم قابل توجه و حتی زخمهای پوستی را به وجود میآورند. این حالت تحت عنوان نارسایی سیاهرگی شناخته میشود.
پزشک ، پاهای شما را در حالی که ایستاده اید. معاینه میکند و به دنبال تورم که نشانه دیگری از اختلال عملکرد دریچه های سیاهرگی است میگردد.
زخمها توسط سیاهرگهای واریسی یا اختلال عمل دریچه های سیاهرگی که معمولا نزدیک مچ پا قرار گرفته اند ، ایجاد میشوند.
علت آن خیس خوردن طولانی مدت بافت مچ پا است، زیرا خروج جریان خون سیاهرگی کاهش مییابد. ایجاد رنگ دانه های قهوه ای، معمولا پیش درآمد ایجاد یک زخم هستند. سیاهرگهای واریسی تهدید کننده حیات نیستند، اما با گذشت زمان تمایل به افزایش دارند.
اگر شما نگران ظاهر سیاهرگها هستید یا شما را آزار میدهند، با پزشک خود صحبت کنید. در موارد شدید، ممکن است پوست مجاور سیاهرگ واریسی، دچار خارش یا زخم یا تغییر رنگ شود. در صورت بروز زخمهای پوستی نیز به پزشک مراجعه کنید. زخمها نیاز به مراقبت طبی دارند.احتمال ابتلا به این اختلال در زنان، دو برابر مردان است.
روشهای درمانی قادرند پیشرفت و احساس ناراحتی ناشی از سیاهرگهای واریسی را کاهش دهند. در بعضی موارد برای اصلاح سیاهرگهای واریسی شدید عمل جراحی ضرورت مییابد. برخی از درمانهای شایع ( به منظور آشنائی شما )، عبارتند از:
* اسکلروتراپی : ماده محلولی که سیاهرگها را زخمی میکند به داخل سیاهرگهای واریسی کوچک یا متوسط تزریق میشود. فرآیند تشکیل بافت در محل زخم، سیاهرگهای گشاد را می بندد و خون آنها به سیاهرگهای سالم جریان می یابد.
* برداشت سرپایی سیاهرگها : در این روش سیاهرگهای واریسی کوچک با ایجاد تعدادی سوراخ کوچک در پوست برداشته میشوند. معمولا بیحسی موضعی کفایت میکند و اثر باقیمانده از جراحی ناچیز است.
* جراحی اندوسکوپی سیاهرگ: یک لوله انعطافپذیر ( آندوسکوپ ) که دوربین ظریفی دارد وارد اندام پایینی بدن میشود تا به جراح در مشاهده و بستن سیاهرگها کمک کند. این روش تنها به برشهای کوچک نیاز دارد. در صورت ابتلا به سیاهرگهای واریسی شدید و همراه با زخمهای واریسی ، احتمالا از این شیوه سود خواهید برد.
* جراحی لیزری : سیاهرگهای واریسی کوچکتر و سیاهرگهای عنکبوتی با استفاده از لیزر بسته میشوند. به هر حال انتخاب روش مناسب درمان به عهده پزشک است.
به گفته این پزشک متخصص، کسانی که در ابتدای ابتلا به بیماری هستند، میتوانند با مراجعه به پزشک و پوشیدن جوراب مخصوص بیماری خود را درمان کنند.
در این میان افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند ولی فاکتورهای خطر از قبیل (ارث) و (مشاغل نشسته) را دارند، میتوانند با پوشیدن جورابهای استاندارد از بروز این بیماری پیشگیری کنند.
«این بیماری پرهیز غذایی خاصی ندارد و با عدم اضافه وزن میتوان تا حد زیادی از پیشرفت بیماری پیشگیری کرد.»
این عضو هیات علمی دانشگاه با اعلام این مطلب میافزاید: «یبوست» میتواند تا حد بسیار زیادی باعث تشدید بیماری شود.
مثلا هموروئید که نوعی واریس در ناحیه مقعد است، بر اثر یبوست بروز میکند و به نام (بواسیر) شناخته میشود و اگر این عارضه در ناحیه «مری» ظهور پیدا کند به آن واریس مری گفته میشود.
دکتر ظفرقندی در پایان با اشاره به اینکه اگر واریس در طولانی مدت درمان نشود باعث ایجاد زخم واریسی و لخته خون در وریدهای واریسی به نام (ترومبو فلبیت) میشود، میافزاید: بهتر است همه افراد بخصوص خانمهایی که در پا و اندام تحتانی خود علایمی از واریس مشاهده کردند، قبل از پیشرفته شدن بیماری خود به پزشک متخصص عروق مراجعه و با پیگیری، بیماری خود را درمان کنند.