چرا از لثه خون می‌آید؟

لثه ها نه تنها در زمینه سلامت دندان نقش موثری ایفا می کنند، بلکه سلامت عمومی بدن را نیز تحت تاثیر قرار می دهند.

---

زمانی که صحبت از سلامت دندان ها به میان می آید، بیشتر افراد به آنچه که برای پیشگیری از پوسیدگی دندان مفید است فکر می کنند، در حالی که توجه به لثه ها نیز در این راستا حائز اهمیت می باشد.

در بسیاری از موارد ، خونریزی و ورم لثه ها علامتی از بیماری لثه ها می باشد، اما عوامل دیگری نیز وجود دارد که در این زمینه موثر است.

٧ دلیل ورم و خونریزی لثه

1- روش نادرست مسواک زدن: ممکن است برای حفظ پاکیزگی دندان ها به این نتیجه رسیده باشید که هر چه دندان ها را با وسواس و تحکم بیشتری مسواک بزنید، بهتر است. باید گفت که لثه ها بافت حساسی دارند و ممکن است در جریان این اعمال نیرو، آن هم به صورت نادرست، آسیب ببینید. در هنگام انتخاب مسواک بهتر است، مدل هایی را انتخاب کنید که فرچه آنها از جنس پلاستیک نرم باشد و انتهای آنها تیز نبوده و به اصطلاح کند باشد. در هنگام مسواک زدن نیز، حرکت ملایم و دوار مسواک برای ماساژ و تمیز کردن لثه ها و دندان مفید است. در حالی که حرکت مسواک رو به عقب و با فشار، باعث آسیب لثه ها می شود.

2- روش غلط کشیدن نخ دندان: مهم ترین مزیت کشیدن نخ دندان در هر روز، پاک کردن موادغذایی از نقاطی است که مسواک قادر به زدودن آن نمی باشد. مهم ترین نکته، حفظ ملایمت در انجام این کار است. بدون فشار آوردن به نخ بین دو دندان، به آرامی آن را بالا و پایین برده و انحنا و خمیدگی دندان را دنبال کنید.

3- بیماری های لثه : نوع شدید بیماری لثه، ژنژیویت (ورم و خونریزی لثه) است. اگر بهداشت دهان و دندان به درستی رعایت نشود، باکتری ها در سطح دندان تشکیل پلاک (جرم) می دهند. این پلاک ها و باکتری ها موجب التهاب لثه شده و خونریزی، قرمزی و ورم آنها را موجب می شوند. اغلب افراد مبتلا به ژنژیویت دردی احساس نمی کنند. تشخیص به موقع این بیماری باعث درمان موثرتر می شود، ولی عدم درمان به موقع، باعث افتادن دندان ها می شود.

اغلب افراد سرطانی تحت درمان، از ورم دهان رنج می برند و این مسئله به خاطر زخم های دردناک دهان و لثه است

با توجه به اهمیت بیماری ژنژیویت، در صورت مشاهده علائم زیر، حتی بدون احساس درد و ناراحتی به پزشک مراجعه کنید:

- تغییر اندازه و فرم دندان ها و یا نوع گاز گرفتن

- تشکیل کیسه بین دندان و لثه

- خونریزی لثه در هنگام مسواک زدن و یا بعد از آن

- شل شدن یا تغییر جای دندان ها

- بوی بد دهان و یا احساس طعم بد در دهان به مدت طولانی

- لثه قرمز، متورم و حساس

- عقب رفتن و یا تحلیل لثه ها

اگر بیماری ژنژیویت پیشرفت کند، باعث می شود که به لثه ها و استخوان هایی که دندان ها را در محل خود نگه می دارند، آسیب جدی وارد شود. باکتری روی دندان تولید مواد سمی می کند که به لثه ها آسیب زده و آنها را عفونی می کند. عفونت و التهاب به استخوان های فک راه می یابد و نهایتا دندان ها شروع به ریختن می کنند.

4- تاول لب و یا تبخال شدید و زخم دهان: رایج ترین علت دردناکی لثه ها، تاول یا زخم دهان است. این زخم های دردناک ممکن است داخل دهان و حتی لثه ها توسعه یابند. شکل ظاهری زخم به صورت مرکز سفید و لبه های قرمز است. ممکن است تنها یک زخم و یا تعدادی زخم در یک زمان و با همین وضعیت و شکل داخل دهان بروز کنند. محققان به درستی از علت این زخم ها آگاه نیستند. این زخم ها مسری نیستند و اغلب ریشه باکتریایی و یا ویروسی دارند.

افراد مبتلا به بیماری های خاص خودایمنی، بیشتر از بیماری های لثه که به دلیل تبخال و یا زخم لثه ها ست رنج می برند. این زخم معمولا در طول زمان دوباره برگشت می کند.

5- شیمی درمانی: عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی متنوع است. یکی از این عوارض، خونریزی، ورم و دردناکی لثه ها است. اغلب افراد سرطانی تحت درمان، از ورم دهان رنج می برند و این مسئله به خاطر زخم های دردناک دهان و لثه است.

6- دخانیات و محصولات تنباکو: استفاده از سیگار و سایر فرآورده های تنباکو به لثه ها آسیب جدی وارد می کند و این قبیل افراد بیشتر در معرض بیماری لثه می باشند.

7- تغییرات هورمونی: بعضی زنان در دوران بلوغ، قاعدگی، حاملگی و یائسگی با مشکلات لثه مواجه می شوند. افزایش هورمون ها در دوران بلوغ، باعث افزایش جریان خون به لثه ها و بروز حساسیت و ورم می شود. در زنان مبتلا به ورم لثه در دوران قاعدگی، لثه ها قرمز و ملتهب شده و اندکی قبل از بروز قاعدگی خونریزی لثه مشاهده می شود. این مشکلات اغلب بعد از شروع قاعدگی برطرف می شود.

ورم لثه در دوران حاملگی در ماه دوم یا سوم شروع شده و تا 8 ماهگی ادامه دارد و باعث التهاب، زخم و خونریزی لثه می شود

استفاده از قرص ضدبارداری خوراکی نیز چنین عوارضی به همراه دارد. به صورت خیلی نادر، بعضی زنان در دوران یائسگی نیز با خشکی شدید لثه مواجه می شوند که مستعد خونریزی و زخم می باشد.

10 روش پیشگیری از خونریزی و ورم لثه ها

1- حداقل دو مرتبه در روز مسواک بزنید. روش صحیح مسواک زدن در این میان حائز اهمیت است. برای کسب اطمینان در این رابطه ، از دندانپزشک بخواهید روش صحیح را به شما آموزش دهد.

2- کشیدن نخ دندان در هر روز: یکی از بهترین روش ها برای پیشگیری از مشکلات لثه ، کشیدن نخ دندان است.

3- داشتن رژیم غذایی مناسب: رژیم متعادل حاوی مقدار کافی از ویتامین C و کلسیم در پیشگیری از بروز بیماری های دهان و دندان لازم است.

4- به اندازه کافی بنوشید: نوشیدن آب به خصوص بعد از صرف غذا، به شست و شوی دهان و دندان کمک موثری می کند.

5- لثه‌های خود را در تماس با موادمحرک مثل تنباکو، شوینده‌های دهانی و یا الکل قرار ندهید.

6- احتیاط در مصرف نوشیدنی ها و یا غذاهای فوق العاده سرد یا گرم: افراد مبتلا به بیماری لثه، هنگام مصرف نوشیدنی یا غذای گرم و یا سرد احساس ناراحتی بیشتری می کنند.

7- استراحت و آرامش: استرس و تنش باعث افزایش هورمون کورتیزول شده که این هورمون باعث التهاب سراسر بدن از جمله لثه ها می شود.

8- اگر احساس می‌کنید که لثه‌های شما نسبت به خمیر دندانی حساس است، از مارک دیگری استفاده کنید.

9- بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید و هر شش ماه یک بار، برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.

10- اگر ورم لثه‌هایتان ناشی از مصرف نوعی داروست، از پزشک خود بخواهید داروهایتان را تغییر دهد. قبل از مشورت با پزشک هرگز خودسرانه دارویتان را عوض نکنید.

علت خون ریزی لثه

۹ علت خون ریزی لثه

غذاهای آماده به دندان ها هم آسیب می زند
افرادی که از نخ دندان استفاده می کنند، گاهی دچار خون ریزی لثه می شوند. به نقل از سایت «MSN» خون ریزی لثه طبیعی نیست. خون ریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن نشانه بیماری لثه است و باید با مراجعه به پزشک آن را درمان کنید.

● بیماری لثه چیست؟
نوعی عفونت باکتریایی واگیردار در دهان است که به لثه ها آسیب می رساند و استخوان فک را فرسوده می کند. محققان معتقدند که بیماری لثه، علت عمده افتادن دندان های دائمی است. باکتری لایه محافظتی ایجاد می کند که به بافت لثه آسیب می رساند، سپس بدن به زخم و التهاب ایجاد شده واکنش نشان می دهد. هر چه مدت التهاب لثه ها بیشتر باشد، احتمال بروز بیماری های گوناگون از جمله حساسیت و بیماری های قلبی و... بیشتر است.۸۰درصد بزرگسالان تا حدی دچار این التهاب هستند در حالی که تنها ۱۰درصد آنان، متوجه این بیماری می شوند. زیرا علایم آن به طور طبیعی در اواخر میانسالی آشکار می شود. با تغییر برخی عادت ها می توان این خطر را کاهش داد.

کارشناسان دلایل مختلفی را برای خون ریزی از لثه برمی شمارند از جمله:
▪ رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان
مسواک نزدن و استفاده نکردن از نخ دندان باعث قرمزی و تورم لثه ها می شود. در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان، لثه های سالم در عرض ۲۴ تا ۳۶ ساعت بیمار می شود.

راه حل:
۱ استفاده از مسواک برقی که لثه ها را ماساژ می دهد و باعث شدت یافتن جریان خون می شود، مفید است.
۲ استفاده از دهان شویه و خمیر دندان ضدباکتری برای کاهش تجمع باکتری در دهان مفید است.
۳ روزانه از نخ دندان استفاده کنید.

▪ برنامه غذایی نامناسب:
مصرف غذاهای کنسروی و آماده نه تنها باعث افزایش وزن می شود بلکه برای سلامت دندان نیز مضر است.اتخاذ برنامه غذایی سالم، مصرف میوه و سبزیجات حاوی کلسیم، ویتامین های Cو D، منیزیم و مواد ضدالتهاب مانند روغن ماهی برای سلامت لثه ها مفید است.

▪ مصرف سیگار:
از آن جا که سموم موجود در سیگار باعث التهاب می شود و واکنش ایمنی بدن را کاهش می دهد ، افراد سیگاری بیشتر از دیگران در معرض بیماری لثه قرار دارند. به محض بروز علایم خون ریزی، باکتری های خطرناک موجود بین دندان به لثه زخمی راه پیدا می کند و مستقیم وارد خون می شود.

▪ استرس:
اضطراب و نگرانی سیستم دفاعی بدن را برای مقابله با بیماری ها از جمله بیماری لثه ضعیف می کند. استرس رگ های خونی را ملتهب می کند.

▪ سابقه خانوادگی بیماری:
افرادی که در خانواده شان سابقه بیماری لثه وجود دارد، باید بیشتر مراقب سلامت دهان و دندان خود باشند.

▪ نظم دندان ها:
در افرادی که دندان هایشان صاف نیست و یا عادت به دندان قروچه دارند، فشار وارده به دندان،به بافت لثه و استخوان فک آسیب می رساند. فشار دادن دندان روی هم باعث عقب نشینی لثه و فرسودگی استخوان می شود.

▪ داروها:
برخی داروها مانع جریان بزاق می شود و در نتیجه دهان دچار خشکی می شود. بزرگ شدن یا ضخیم شدن بافت لثه و خشکی دهان باعث پیشروی بیماری لثه می شود.

▪ استفاده مشترک از وسایل شخصی
بیماری لثه از طریق بزاق دهان قابل انتقال است. بوسیدن، استفاده مشترک از ظروف و لیوان، خطر انتقال بیماری لثه را ایجاد می کند.

▪ حاملگی:
زنان باردار بیشتر در معرض بیماری لثه قرار دارند. رعایت بهداشت دهان برای پیشگیری از این بیماری بسیار ضروری است.

ژنژیویت یا التهاب لثه ها

ژنژیویت یکی از بیماریهای بافت اطراف دندان ( Periodontal ) است . این دسته از بیماریها زمانی که التهاب و عفونت بافت اطراف دندان را تخریب می کنند بوجود می آیند . از علائم شایع این بیماری تورم ، حساس بودن ، قرمزی و نرمی لثه ها در اطراف دندانها است .

ژنژیویت یا التهاب لثه ها

مقالات پزشکی و بهداشتی - ژنژیویت یا التهاب لثه ها

از دیگر علائم آن خونریزی لثه ها با تحریک کم یا به صورت خودبخودی ، بد بو شدن دهان و نفس ( Halitosis ) ، ندرتاً تب و در مواردی بدون درد می باشد .
از علل اصلی آن وجود پلاک روی دندانها ( حاوی ذرات غذائی ، میکروب ها و مخاط ) است .
تغذیه نامناسب ، خصوصاً کمبود ویتامین ها که باعث بیماریهائی مثل اسکوربوت یا پلاگر می شوند . بیماریهای خونی مثل سرطان خون ، واکنش های نامطلوب داروئی مثل واکنش به داروهائی مثل فنی توئین و باربیتال و در معرض سرب و بیسموت قرار گرفتن از دیگر علل آن است.
آسیب یا تروما به لثه ها به هر علتی ، مثل مسواک زدن شدید یا آب کشیدن شدید می تواند باعث ژنژیویت شود .

دیابت

هدف اصلی کاهش التهاب لثه هاست . دندانها به صورت دقیق توسط دندانپزشک یا عوامل دخیل در بهداشت دهان ودندان پاک و تمیز می شود . دندانهای خود را خوب مسواک بزنید .

روزانه

روزانه

برداشتن پلاک از لثه ملتهب ممکن است راحت نباشد ، خونریزی و حساسیت لثه ها در عرض ۱ تا ۲ هفته بعد از شستشوی حرفه ای و مراقبت بهداشتی دقیق باید کاهش یابد . آب نمک گرم یا شستشوی با آنتی باکتریال ها تورم آن را کم می کند . از عوارض آن می توان عود ژنژیویت ، پریودونتیت ، عفونت یا آبسه لثه ها یا استخوانهای فک باشد . ژنژیویت حاد و زخم دهنده از عوارض بسیار نادر آن است .

مقالات پزشکی و بهداشتی - کلینیک دندانپزشکی دکتر مرتضوی
ویرایش و تلخیص:آکاایران

از دیگر علائم آن خونریزی لثه ها با تحریک کم یا به صورت خودبخودی ، بد بو شدن دهان و نفس ( Halitosis ) ، ندرتاً تب و در مواردی بدون درد می باشد .
از علل اصلی آن وجود پلاک روی دندانها ( حاوی ذرات غذائی ، میکروب ها و مخاط ) است .
تغذیه نامناسب ، خصوصاً کمبود ویتامین ها که باعث بیماریهائی مثل اسکوربوت یا پلاگر می شوند . بیماریهای خونی مثل سرطان خون ، واکنش های نامطلوب داروئی مثل واکنش به داروهائی مثل فنی توئین و باربیتال و در معرض سرب و بیسموت قرار گرفتن از دیگر علل آن است.
آسیب یا تروما به لثه ها به هر علتی ، مثل مسواک زدن شدید یا آب کشیدن شدید می تواند باعث ژنژیویت شود .

دیابت

هدف اصلی کاهش التهاب لثه هاست . دندانها به صورت دقیق توسط دندانپزشک یا عوامل دخیل در بهداشت دهان ودندان پاک و تمیز می شود . دندانهای خود را خوب مسواک بزنید .

روزانه

روزانه

برداشتن پلاک از لثه ملتهب ممکن است راحت نباشد ، خونریزی و حساسیت لثه ها در عرض ۱ تا ۲ هفته بعد از شستشوی حرفه ای و مراقبت بهداشتی دقیق باید کاهش یابد . آب نمک گرم یا شستشوی با آنتی باکتریال ها تورم آن را کم می کند . از عوارض آن می توان عود ژنژیویت ، پریودونتیت ، عفونت یا آبسه لثه ها یا استخوانهای فک باشد . ژنژیویت حاد و زخم دهنده از عوارض بسیار نادر آن است .

با مسواک نرم پلاک های چسبیده را از دندان بزدائید . احتمال آسیب با مسواک نرم کمتر است .
حداقل یک بار از نخ دندانهای موم دار یا بدون موم استفاده کنید . از خمیردندان فلوئوردار استفاده کنید و مراجعات منظم به دندانپزشک داشته باشید . در موارد خاص دندانپزشک با روشهای جراحی بافت ملتهب لثه را خارج می کند .
آنتی بیوتیک در موارد عفونی و دهان شویه فلوئوردار نیز از موارد درمانی هستند .
در صورتی که کمبود ویتامین عامل آن باشد باید جبران شود . رژیم غذائی خاصی توصیه نمی شود .
ازمصرف شیرینی و نوشیدنیهای شیرین خودداری کنید . شکر باعث تولید اسید در دهان و تخریب مینای دندان می شود . دندانهائی را که ردیف نیستند با مراجعه به پزشک ترمیم کنید و ابزار و وسایل ارتودنسی یا دندانپزشکی را بردارید . البته این با مشورت دندانپزشک باید صورت پذیرد . کنترل نشده ، تغذیه نامناسب ، عفونت ها ، حاملگی و بهداشت نامناسب دهان و دندان از عوامل افزاینده خطر ژنژیویت هستند .
بسیاری از افراد نیز در دوران بلوغ یا اوائل بزرگسالی به علت تغییرات هورمونی دچار ژنژیویت می شوند ، که ممکن است دائمی شده یا دچار عودهای مکرر شود . این بستگی به وضعیت سلامت و بهداشت دندانها و لثه شما دارد .
درمان : با مسواک نرم پلاک های چسبیده را از دندان بزدائید . احتمال آسیب با مسواک نرم کمتر است .
حداقل یک بار از نخ دندانهای موم دار یا بدون موم استفاده کنید . از خمیردندان فلوئوردار استفاده کنید و مراجعات منظم به دندانپزشک داشته باشید . در موارد خاص دندانپزشک با روشهای جراحی بافت ملتهب لثه را خارج می کند .
آنتی بیوتیک در موارد عفونی و دهان شویه فلوئوردار نیز از موارد درمانی هستند .
در صورتی که کمبود ویتامین عامل آن باشد باید جبران شود . رژیم غذائی خاصی توصیه نمی شود .
ازمصرف شیرینی و نوشیدنیهای شیرین خودداری کنید . شکر باعث تولید اسید در دهان و تخریب مینای دندان می شود . دندانهائی را که ردیف نیستند با مراجعه به پزشک ترمیم کنید و ابزار و وسایل ارتودنسی یا دندانپزشکی را بردارید . البته این با مشورت دندانپزشک باید صورت پذیرد . کنترل نشده ، تغذیه نامناسب ، عفونت ها ، حاملگی و بهداشت نامناسب دهان و دندان از عوامل افزاینده خطر ژنژیویت هستند .
بسیاری از افراد نیز در دوران بلوغ یا اوائل بزرگسالی به علت تغییرات هورمونی دچار ژنژیویت می شوند ، که ممکن است دائمی شده یا دچار عودهای مکرر شود . این بستگی به وضعیت سلامت و بهداشت دندانها و لثه شما دارد .
درمان :

پریودنتیکس(تخصص بیماریهای لثه)

پریودنتیکس(تخصص بیماریهای لثه) - این تخصص به پیشگیری و درمان بیماریهای بافتهای حمایت کننده مجاور دندانها و حفظ سلامت، عملکرد و زیبایی این ساختارها(لثه، استخوان فک و ...) می پردازد.

مراقبت های لازم بعد از جراحی لثه

1 - بعد از جراحی لثه، دندانپزشک لثه را بخیه نموده و بمنظور حفاظت موضع از تحریکات با استفاده از خمیر پانسمان آنجا را می پوشاند. خمیر پانسمان در عرض چند ساعت سفت می گردد. لذا از برداشتن و دستکاری آن با دست و زبان و یا از مکیدن آن خودداری کنید. جدا شدن تکه ای از آن مهم نبوده ، ولی اگر تیز و ناراحت کننده بود و احیاناً درد داشتید، به کلینیک مراجعه کنید.

2 - بعد از رفتن بیحسی ممکن است درد مختصری داشته باشید که می توانید از مسکن های تجویز شده استفاده کنید.

3 - فعالیت های روزمره خود را می توانید داشته باشید، ولی توصیه می گردد از انجام فعالیت های شدید بدنی و حمام گرم تا چند روز اجتناب کنید.

4 - ممکن است بعداز عمل مقداری تورم در صورت دیده شود که طی 4-3 روز از بین می رود پیشنهاد می گردد بمنظور پیشگیری و یا کاستن تورم یا خونریزی بعد از عمل از بیرون دهان، با استفاده از کیسه آب یخ کمپرس سرد گردد(ده دقیقه یکبار و بمدت چند دقیقه)اگر تورم شدید و توأم با تب و علائم دیگر بود به جراح لثه اطلاع دهید.

5 - ممکن است مقداری ضعف، تب و لرز خفیفی در 24 ساعت اول داشته باشید در صورت شدید شدن با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

6 - خروج مقداری خونابه در روز اول (معمولاً 5-4 ساعت اولیه) طبیعی بوده و مهم نمی باشد. ولی در صورت عارض شدن خونریزی، یک تکه گاز استریل خیس شده را در محل روی پانسمان قرار داده و با فشار انگشتان با مدت 15-10 دقیقه نگهدارید. اگر خونریزی از بین نرفت و یا تشدید گردید، لازم است با کلینیک تماس بگیرید.

7 - بهتر است روز اول از غذاهای مایع و سرد استفاده کنید. از روز بعد از غذاهای نرم استفاده نموده و جویدن را با طرف دیگر فک که پانسمان ندارد انجام دهید.

- در روز اول بعد از جراحی از دهانشویه استفاده نکرده و مسواک نزنید. از روز بعد مسواک زدن را آغاز نموده و می توانید از دهانشویه (در صورت تجویز) استفاده کنید، در صورت تجویز دهانشویه از آن به ملایمت و بدون فشار پمپی استفاده نمائید.

8 - از خوردن و آشامیدن میوه های ترش، آب میوه و نوشیدنی های ترش مزه که باعث تحریک لثه و دندان و یا بروز درد می گردد پرهیز نموده و ضمناً سیگار نکشید.

9 - پس از برداشته شدن پانسمان و کشیدن بخیه ها می توانید دندانهای ناحیه عمل شده را با مسواک و به آرامی و با ملاحظه زیاد تمیز کنید و دقت نمائید که از وارد شدن ضربه و فشار به لثه جلوگیری شود. ممکن است در روزهای اول و شروع مسواک زدن ناحیه عمل شده، مقداری لثه خونریزی داشته باشد که عادی بوده و تمیز کردن را بخاطر آن متوقف نکنید.

10 - به علت لخت شدن طوق دندان به دنبال جراحی لثه، ممکن است دندان مقداری به تحریکات حرارتی مثل سرما و گرما حساس شود که به مرور کم شده و از بین می رود. از خمیر دندانهایی که بدین منظور ساخته شده اند(در صورت تجویز) می توانید استفاده کنید.

پریودونتیت(پیوره)

دندانها مستقیماً به استخوان نچسبیده اند بلکه توسط الیافی به نام پریودونتال لیگامنت و یا الیاف نگهدارنده دندان به استخوان وصل می باشند. به مجموعه این الیاف، لثه - استخوان لانه دندانی و سمان پوشاننده ریشه دندان - انساج نگهدارنده دندان و بافتهای اطراف دندان (Periodontal tissue ) اطلاق می گردد. وظیفه این بافتها تغذیه، حفظ و نگهداری دندان در استخوان به نحوی است که بتوانند وظیفه شان را بخوبی انجام دهند. دندانها ممکن است کاملاً سالم باشند ولی در اثر بیماری بافتهای نگهدارنده نه تنها لق شده، بلکه عفونت ناشی از آن به سایر دندانها و اعضای دیگر بدن نیز آسیب برساند. به بیماری بافتهای نگهدارنده دندان پریودونتیت (پیوره) گفته می شود. بیماریهای آماسی و پیوره بسیارشایع بوده و یکی از دلایل عمده از دست دادن دندان می باشد. از اینرو حفظ سلامت انساج نگهدارنده دندان بسیار حائظ اهمیت می باشد.

علائم بیماری پریودنتیت چیست؟
مهم ترین علائم پیوره عبارتند از: قرمزی و تورم لثه، خونریزی و یا خرونریزی و یا خروج چرک، بوی بد، لق شدن و یا افزایش لقی یک یا چند دندان، ایجاد فاصله بین دندانها، جدا شدن لثه از دندان و عمیق شدن شیار بین لثه و دندان، تحلیل لثه(گاهاً) و درد مبهم و یا خارش دار بین دندانها. معمولاً بیماریهای لثه در مراحل اولیه بدون درد بوده و به همین دلیل ممکن است بیمار متوجه پیشرفت تدریجی آن نگردد و یا توجهی به خونریزی گهگاه آن به هنگام مسواک زدن و یا غذا خوردن نداشته باشد. لذا برای حفظ و سلامت لثه و دندانها لازم است معاینات منظم دندانپزشکی صورت گیرد. در بعضی موارد علیرغم جدا و عمیق شدن شیار لثه ای، لبه لثه در محل طبیعی خود به نظر می آید و پیشرفت بیماری ممکن است از دید بیمار پنهان بماند.

عامل ایجاد کننده پیوره چیست؟
عامل ایجاد کننده پیوره، میکروبهایی هستند که در محیط دهان وجود داشته و بصورت یک لایه بیرنگ و چسبنده به هم بر روی سطح دندان و لثه تجمع می یابند. به این لایه بیرنگ که حاوی خرده های غذایی و بزاق بوده و به دندان چسبندگی دارد، پلاک میکروبی، با کشیدن ناخن بر دندان به زیر ناخن جمع شده و به راحتی با مسواک زدن پاک می شود.

سیر بیمار پریودونتیت چگونه است؟
اگر التهاب لثه با عدم رعایت بهداشت دهان ودندان ماندگار شود عفونت به بافتهای عمقی تر چون استخوان لانه دندانی و الیاف نگهدارنده دندان سرایت نموده و باعث تحلیل استخوان و اضمحلال الیاف نگهدارنده شده و نهایتاً منجر به لقی و از دست دادن دندان می گردد.

نحوه پیشگیری از بیماری پریودونتیت چگونه است؟
تمیز کردن دندانها توسط مسواک، نخ و خمیر دندان در جلوگیری از بروز بیماریهای لثه بسیار مؤثر است. ضمناً مراجعات منظم هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک توصیه می گردد.

آیا بیماری پریودونتیت مسری است؟
خیر، ابتلای این بیماری از طریق سرایت صورت نمی گیرد. علاوه بر استعداد شخصی وجود عامل بوجود آورنده آن که پلاک میکروبی می باشد، لازم است. توصیه می گردد علیرغم غیر مسری بودن بیماری، همیشه از وسایل بهداشتی شخصی استفاده گردد.

درمان چیست؟
درمان بستگی به شدت بیماری لثه دارد. در مراحل اولیه با یک جرم گیری کامل و تمیز کردن سطح دندان بیماری از بین می رود. در مراحل پیشرفته تر درمان شامل کورتاژ و یا جراحی لثه می باشد. در جراحی لثه، دندانپزشک بعد از بیحس نمودن لثه به آرامی اقدام به برش لثه نموده و آن را کنار میزند و سپس اقدام به برداشتن بافتهای بیمار شده و تمیز و صاف نمودن سطح ریشه دندان نموده، ضمناً فرم لثه و استخوان راتصحیح می کند. در خاتمه عمل لثه به جای خود برگردانده شده و بخیه زده می شود و نهایتاً خمیری که پک جراحی نامیده می شود بمنظور محافظت، به مدت حداکثر یک هفته بر روی ناحیه عمل گذاشته شده می شود. در پیوره عمق شیاربین لثه و دندان که در مواقع طبیعی بین 0/5 تا 1 میلیمتر میباشد، عمیق شده و پاکت(Pocket) نامیده می شود. پاکت مکان مناسبی برای رشد و فعالیت میکروبهاست. بدیهی است از شرایط بیماری بعلت عمق پاکت، امکان پاک کردن کامل آن با مسواک و نخ و دیگر روشهای بهداشتی میسر نمی باشد. لذا، هدف از عمل جراحی لثه، فراهم آوردن شرایطی است که بیمار بتواند دندانها را به راحتی تمیز نماید. بنابراین عمل جراحی لثه یک عمل بازدارنده و ممانعت کننده از پیشرفت بیماری است.

آیا عود بیماری لثه حقیقت دارد؟
در درمان پریودنتیت کنترل و حذف بیماری زمینه ای اصل بوده و ضمناً بیمار باید رعایت کامل بهداشت دهان و دندان را بنماید. بدیهی است که اگر دستورات داده شده در این خصوص عمل نشود، پلاک میکروبی بر دندانها تجمع یافته و ممکن است بیماری عود نماید. بنابراین رعایت کامل بهداشت دهان و دندان در پیشگیری از بروز پریودونتیت مجدد نقش بسیار مؤثری دارد.

لثه سالم، ژنژیویت(آماس لثه) و جرم گیری

مخاط پوشاننده دهان در نواحی دندانی لثه نام دارد. لثه سالم به رنگ صورتی بوده، سفت و چسبیده به استخوان و دندان با نمایی شبیه پوست پرتقال می باشد. ضمناً لثه سالم فاقد تورم، قرمزی و آماس می باشد. دندانها مستقیماً به استخوان نچسبیده اند و توسط الیافی که پریودونتال لیگامنت نامیده می شود به استخوان وصل شده و نگهداشته می شوند. به مجموعه ساختمانی متشکل از لثه، استخوان ناحیه دندانی، الیاف نگهدارنده و سمان که سطح ریشه را پوشانیده است، بافتهای اطراف دندان (Periodontal tissue ) گفته می شود. وظیفه این بافتها تغذیه و نگهداری دندانها در حفره های استخوان فک به نحوی است که بتوانند وظیفه شان را انجام دهند.

علائم بیماری آماس لثه چیست؟
- خونریزی لثه به هنگام مسواک زدن و در اثر معاینات دندانپزشکی
- تغییر رنگ لثه به سمت قرمز و یاقرمز مایل به آبی
- جدا شدن لثه از دندان،تورم و زیاد شدن عمق شیار بین لثه و دندان
- احتمال بو و طعم بد دهان
- درد معمولاً وجود نداشته و در معاینه رادیوگرافیک تحلیل استخوان نیز دیده نمی شود.

عامل ایجاد کننده بیماری لثه چیست؟
عامل ایجاد کننده بیماریهای لثه میکروبهایی است که در محیط دهان وجود دارند. میکروبها بر روی دندانها تجمع یافته و بصورت یک لایه بیرنگ و چسبنده ای به دندان و لثه چسبیده و باعث آماس لثه می شوند.

پلاک میکروبی چیست؟
به لایه مذکور که بیرنگ و چسبنده بوده و از تجمع میکروبهای دهان بر روی زمینه و لایه چسبنده ای از بزاق تشکیل می شود، پلاک میکروبی گفته می شود که حاوی مقادیری از خرده های غذایی نیز می باشد. این لایه ، با کشیدن ناخن بر دندان به زیر ناخن جمع شده و به راحتی با مسواک زدن پاک می شود ولی با شستشوی فقط با آب و یا دهانشویه های معمولی پاک نمی گردند. لذا بایستی برای پاک کردن آن از وسایلی چون مسواک و خمیر دندان و نخ دندان استفاده کرد.

جرم چیست؟
اگر پلاک میکروبی هر روز و یا در مراحل اولیه از سطح دندان تمیز نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذایی برآن رسوب نموده و منجر به ایجاد جرم دندان که سخت می باشد، میگردد. جرم با مسواک زدن پاک نشده و با عمل جرم گیری توسط دندانپزشک برداشته می شود.

قبل از جرم گیری
پس از جرم گیری

چگونه می توان از آماس لثه جلوگیری کرد؟
با رعایت بهداشت دهان ودندان به کمک وسایلی چون مسواک، خمیر دندان و نخ دندان و برداشتن پلاک میکروبی آماس لثه بوجود نمی آید. در صورتیکه پلاک تبدیل به جرم شده باشد، جرمگیری توسط دندانپزشک توصیه می گردد.

آیا جرم گیری به دندان صدمه می زند؟
خیر، جرم دندان علاوه بر اینکه برای لثه و بافتهای نگهدارنده دندان مضر می باشد محلی نیز برای تجمع و تکثیر میکروبهای پوسیدگی زا است. با عمل جرم گیری تعداد این میکروبها دردهان به مراتب کمتر می شود. با برداشته شدن جرم، بیمار ممکن است با زبانش حس کند که دندانش خالی شده است. این احساس همراه با مقداری حساسیت به سرما یا گرما (بعد از جرم گیری) این تصور غلط را تقویت نموده است که شاید دندانهایش در حین جرم گیری تراش خورده باشند، در صورتیکه مکانیزم دستگاه جرم گیری لرزشی بوده و قادر به تراش نمی باشد.

علت حساسیت دندان به سرما بعد از جرم گیری چیست؟
دندان دارای حس بوده و در ناحیه طوق بسیار حساس تر می باشد. وجود جرم بر طوق دندان به علت ضخامتی که دارد به عنوان یک عایق حرارتی عمل می کند و یا به عبارت دیگر جلوی حس دندان را می گیرد. با برداشته شدن آن بدیهی است که دندان بهتر متوجه تغییرات حرارتی می گردد، ضمناً بر اثر وجود جرم لثه پرخون و متورم شده و با عمل جرم گیری التهاب آن فروکش می کند لذا مقدار بیشتری از دندان نسبت به حالتی که قبلاً آماس لثه وجود داشته در دهان دیده می شود و این خود باعث احساس بیشتر تغییرات حرارتی می گردد. حساس شدن به سرما را می توان به احساسی که بدن انسان بعد از استحمام دارد، تشبیه نمود. حساسیت به سرما همیشه و غالباً بوجود نیامده و در صورت ایجاد، گذرا و موقتی بوده و جای هیچگونه نگرانی ندارد.

آیا دندان بعد از جرم گیری لق می شود؟
خیر، با تجمع تدریجی جرم بر دندان، لثه و به دنبال آن مقداری از استخوان نگهدارنده دندان تحلیل می رود. در حقیقت دندان به این دلیل قبلاً لق شده ولی به علت انباشتگی و یکپارچگی جرم و چسبیده شدن دندانها به هم توسط آن، این حالت درک نشده و یا برداشته شدن جرم کشف می گردد و بیمار آن را منتسب به عمل جرم گیری می داند. یک ضرب المثل می گوید « جلوی ضرر را از هرکجا بگیری، منفعت است». لق شدن دندان منوط به تحلیل استخوان و انساج نگهدارنده دندان در اثر جرم و پلاک میکروبی است و در همه موارد بخصوص در مراحل اولیه بیماریهای لثه و بافتهای اطراف دندان دیده نمی شود.

آیا جرم گیری درد دارد؟
خیر، موردی برای بیحس کردن دندان به هنگام جرم گیری وجود ندارد. جرم گیری یا توسط قلم های دستی و یا با دستگاه صورت می گیرد. نوک قلم دستگاه جرم گیری دارای لرزش و نوساناتی می باشد که با زدن ضربه های بسیار کوتاه بر جرم، آن را پاک می کند و دندان را نمی تراشد، آب دستگاه علاوه بر تمیز کردن و شستشو، دندان را نیز خنک می کند.

جرم گیری را هر چند وقت باید انجام داد؟
بسیاری از اشخاص با یکبار جرم گیری و رعایت همیشگی بهداشت دهان و دندان ممکن است تا مدت ها نیازی به جرم گیری مجدد نداشته باشند. بدیهی است که هرگونه کوتاهی در رعایت اصول بهداشت دهان منجر به تجمع دوباره جرم خواهد شد. ضمناً بعضی از بیماران به علت دارا بودن بزاقی با ویژگی های خاص از نظر میزان ترشح و ترکیب، بسیار مستعد به تشکیل جرم هستند، ضمناً استعداد به بیماریهای لثه در خانواده هایی بیشتر می باشد. در این گروه از بیماران توصیه می گردد جرم گیری در تناوب زمانی کوتاهتری انجام شود.

آیا استفاده از خمیر دندانهای ضد جرم مفید می باشد؟
خیر، جرم با مسواک و خمیر دندان پاک نشده و برای این منظور از دندانپزشکان باید کمک گرفت، ضمناً خمیر دندانهایی که به عنوان ضد جرم معرفی شده اند دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده بوده و فقط رنگ و لکه های رسوب نموده بر دندان را که Stain (زنگ) نام دارد، تمیز می کنند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی گردد. این خمیردندانها، بعلت دارا بودن مواد ساینده زیاد،ایجاد خراش های بسیار ظریف بر سطح دندانها نموده و زمینه را برای تجمع و چسبندگی بیشتر پلاک میکروبی فراهم می آورند.

بیماریهای لثه

لثه سالم چه خصوصیاتی دارد؟
لثه سالم دارای قوای محکمی بوده و کاملاً بر روی استخوان چسبیده است. همچنین در محل تماس با دندان کاملاً صاف و دارای لبه تیز می باشد. رنگ لثه سالم صورتی است،‌ولی در برخی افراد که رنگ چهره تیره دارند،‌ روی لثه آنها هم لکه های قهوه ای رنگ دیده می شود. اگر سایر علایم لثه سالم مشاهده می گردد و فقط رنگ آن قهوه ای است این لثه هم سالم می باشد.

علت ایجاد بیماری لثه چیست؟
وقتی پلاک میکروبی در کنار لثه باقی بماند با ترشح مواد سمی به لثه آسیب می رساند. هرچه پلاک مدت طولانی تری بر روی دندانها بماند،‌ مواد سمی بیشتری ترشح شده و آسیب به لثه بیشتر خواهد شد. بتدریج با رسوب مواد معدنی در پلاک، جنس پلاک سخت تر شده و به صورت لایه آهکی سختی به دندان می چسبد. به این لایه آهکی که به رنگ سفید، زرد یا قهوه ای رنگ می باشد جرم گویند. جرم پس از تشکیل به دلیل سطح خشن و ناصافی که دارد باعث تجمع بیشتر پلاک بر روی دندانها شده و بیماری لثه را شدید تر می کند.

نشانه های بیماری لثه
در آغاز بیماری، لثه قرمز رنگ و پرخون شده و همچنین لبه های تیز لثه حالت تورم پیدا کرده و برجسته می شود. قوام لثه نیز شل می گردد و در هنگام خوردن میوه های سفت و یا مسواک زدن خونریزی میکند. معمولاً در این مواقع فرد از مسواک زدن خودداری می کند،‌که این مسأله باعث شدیدتر شدن بیماری لثه می گردد. در این حالت به بیماری لثه، التهاب لثه یا ژنژیویت می گویند. وقتی بیماری ادامه پیدا کند،‌ لثه شروع به تحلیل رفتن می کند. منظور از تحلیل رفتن لثه،‌این است که لثه به طرف ریشه دندان کشیده می شود. به تدریج بیماری از لثه عبور کرده و به نواحی زیرین یعنی استخوانهای دور دندان سرایت می کند و باعث تحلیل رفتن استخوان نیز می شود. با شروع تحلیل استخوان، دندانها بتدریج لق شده تا زمانی که با کوچکترین فشاری دندان کنده می شود.

پیشگیری و درمان بیماری لثه
مسواک کردن مرتب و به روش صحیح،‌همانگونه که باعث سلامت دندانها می شود،‌سلامت لثه ها را نیز تأمین می کند. برخلاف تصور برخی از مردم که با شروع بیماری لثه و خون ریزی از آن در هنگام مسواک کردن،‌استفاده از مسواک را ترک می کنند،‌باید گفت در این هنگام مسواک کردن را بایستی بادقت و توجه بیشتری انجام داد. حتی لازم است تعداد دفعات مسواک کردن را ببیشتر کرد. معمولا در خیلی ار موارد مسواک کردن صحیح باعث بهبود بیماری لثه می شود همینطور استفاده از نخ دندان در سلامت لثه ها بسیار مفید است زیرا پلاک میکروبی در نواحی بین دندانی تجمع بیشتری دارد و برداشتن آنها توسط نخ دندان،‌به سالم ماندن لثه ها کمک می کند. استفاده از دهان شویه آب نمک ( نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) همراه با ماساژ لثه ها نیز مؤثر می باشد، اگر بر روی دندانها جرم تشکیل شده باشد، لازم است حتماً دندانها جرم گیری شوند. برخی از مردم جرم گیری را برای مینای دندان مضر می دانند . ولی برخلاف تصور آنها،‌جرم گیری نه تنها برای دندان ضرری ندارد، بلکه با برداشتن مواد خشن و پلک میکروبی از سطح دندان ، به سلامت لثه ها نیز کمک می کند.