سرترالین SERTRALINE
سرترالین یک داروی ضد افسردگی است . این دارو برای کاهش علایم افسردگی نظیر تغییرات اشتها، تغییر در الگوی خواب ، تشویش و اضطراب ، از دست دادن کشش و تمایل به فعالیت های رومره ، کاهش میل جنسی ، تفکر کُند یا اختلال یا تمرکز، یا افکار خودکشی یا اقدام به آن ، تجویز می شود. سرترالین یک مهارکننده بازجذب سروتونین است .
سرترالین ( sertraline ) با نامهای تجارتی Zoloft و Lustral جزو نسل سوم داروهای ضد افسردگی قلمداد می‌گردد و یک مهارکننده اختصاصی جذب مجدد سروتوئین SSRIs ( Selective Serotonin Reuptake Inhibitor ) است.
این دارو بطور معمول در درمان اختلالات خلقی واضطرابی بزرگسالان مصرف می‌گردد ولی مصرف آن در کودکان از جانب FDA ( Food and Drug Administration ) تأیید نگردیده است(۱). اثرات ضد افسردگی این دارو مشابه ضد افسردگیهای سه حلقوی (TCA) می‌باشد. علی رغم مشابهت مکانیسم عمل آنها SSRIs تفاوتهای فارماکوکینتیک مشخصی با TCAs دارد.
سرترالین پس از تجویز خوراکی به آهستگی جذب می‌گردد و در عوض ۸-۶ ساعت به پیک پلاسمایی خودش می‌رسد (۲و۳). نیمه عمر دفعی آن ۳۲-۲۶ ساعت است و مانند سایر SSRIs عمدتاً در کبد متابولیزه شده و به متابولیت غیر فعال خود desmethylsertraline تبدیل می‌گردد.
برخلاف فلوگزتین و پاروگزتین، سرترالین اثرات فارماکوکینتیک خطی در محدوده دوزهای درمانی ۵۰ تا۲۰۰ میلی‌گرم روزانه دارد(۳). اغلب یک دوز ثابت روزانه توصیه می‌گردد، در عرض حدود یک هفته به سطح پایدار سرمی می‌رسد و خواص فارماکوکینتیک آن در افراد مسن و کسانی که نارسایی کلیه دارند با افراد جوان و میانسال تفاوتی ندارد. بنابراین، دوزاژ آن در افراد مسن مشابه افراد میانسال است(۲). تجویز سرترالین به افراد سالم باعث مهار انتخابی جذب ۵-هیدروکسی تریپ تامین ( ۵-HT ) به پلاکت‌های خون می‌گردد(۲). با توجه به اثرات درمانی ضد افسردگی این دارو و کمتر بودن عوارض جانبی آن وتجویز راحتر آن (دوز واحد روزانه) و با توجه به گزارشات متعدد و متفاوت راجع به کاربرد و عوارض جانبی آن در کودکان، بررسی آخرین یافته‌ها و تحقیقات علمی در زمینه مصرف سرترالین در کودکان ضروری به نظر می‌رسد. در این مقاله با بررسی بیش از سی مقاله تحقیقی منتشر شده در مجلات معتبر دنیا طی سالهای اخیر، به اثرات درمانی، کاربرد، عوارض جانبی، مزیت و عدم مزیت آن و دوزاژ سرترالین در کودکان پرداخته شده است.
چگونگی مصرف
سرترالین روزی یک نوبت مصرف می شود. این دارو را می توان صبح قبل از هر کاری (تا فراموش نشود) یا شب پیش از خوابیدن مصرف نمود. هیچ گاه کمتر یا بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. برای جلوگیری از ناراحت شدن معده می توانید دارو را با غذا بخورید. اگر یک نوبت را فراموش کردید، اگر حداکثر تا یک ساعت بعد به یاد آوردید مصرفش کنید؛ در غیر این صورت نوبت فراموش شده را رها کرده ، به برنامه دارویی معمولتان باز گردید.
هشدارها و عوارض جانبی
در صورت بروز هر یک از علایم نادر ولی جدی زیر، مصرف سرترالین را قطع کرده با پزشک تماس بگیرید: تب ، بثورات جلدی ، کهیر یا خارش ، یا احساس خارج از کنترل بودن . علایم زیر ممکن است رخ دهند ولی فقط اگر مشکل ساز شوند نیاز است با پزشکتان درمیان گذاشته شوند: کاهش اشتها یا کاهش وزن ؛ اضطراب ، تشویش ، بی قراری ؛ خواب آلودگی ؛ خشکی دهان ؛ تهوع ؛ اسهال یا یبوست ؛ ضربان قلب تند یا نامنظم ؛ مشکل در خواب رفتن ؛ کاهش میل یا توانایی جنسی ؛ احساس گرما یا حرارت ؛ برافروختگی یا قرمزی پوست ؛ افزایش اشتها؛ دل پیچه یا نفخ ؛ سردرد، یا تغییرات بینایی ، از جمله تاری دید.
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف سرترالین ، پزشکتان را مطلع سازید:
حساسیت به سرترالین یا دیگر مهارکننده های بازجذب سروتونین
بارداری یا شیردهی
مصرف داروهای دیگر، به ویژه ضد انعقادهای خوراکی (وارفارین )، الکل ، مسکن های تجویز شده توسط پزشک ، آرامبخش ها، داروهای ضد افسردگی ، شل کننده های عضلانی ، داروهای ضد تشنج ، یا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز نظیر فورازولیدون ، ایزوکربوکسازید، فنلزین ، پروکاربازین ، سلژیلین ، یا ترانیل سیپرومین .
مصرف سرترالین در حالی که همزمان مهارکننده های مونوآمین اکسیداز مصرف می کنید یا کمتر از ۲ هفته است که مصرف چنین داروهایی را قطع کرده اید، ممکن است موجب گیجی ، افزایش ناگهانی دمای بدن ، افزایش شدید فشارخون ، و بروز تشنج شود.
سابقه یا ابتلا به بیماری های کلیوی یا دچار سوءمصرف موادمخدر.
هنگام مصرف سرترالین توصیه می شود
به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودتان را زیرنظر داشته باشد. ممکن است تا ۴ هفته طول بکشد تا اثر دارو ظاهر شود و به حداکثر برسد؛ ممکن است بخواهید در طی این مدت پزشکتان را ملاقات کنید.
به نظر برخی پزشکان مصرف این دارو افکار خودکشی را افزایش می دهد. در مورد هرگونه اقدامات احتیاطی لازم با پزشکتان مشورت کنید.
تا مشخص شدن پاسخ بدنتان به این دارو، هنگام رانندگی یا کار با وسایل خطرناک احتیاط کنید. این دارو در برخی افراد موجب خواب آلودگی و کاهش سطح هوشیاری می شود.
برای تسکین خشکی دهان از آدامس یا آب نبات های بدون قند استفاده کنید یا چند جرعه آب بنوشید. اگر این مشکل بیش از ۲ هفته ادامه پیدا کرد با پزشکتان مشورت کنید.
از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده و نشسته به ایستاده به آرامی تغییر وضعیت دهید؛ در غیر این صورت ممکن است دچار سرگیجه و سیاهی رفتن چشم شوید.
یک برگه شناسایی پزشکی که نشان دهد سرترالین مصرف می کنید، همراه داشته باشید.
سرترالین را دور از دسترس کودکان ، و دور از گرما، نور مستقیم و حرارت مرطوب نگهداری کنید (در این شرایط سرترالین فاسد می شود).
سرترالین تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان در توالت دور بریزید.
هنگام مصرف سرترالین نباید
نوشابه های الکلی بنوشید یا داروهای آرامبخش استفاده کنید؛ زیرا اینها خواب آلودگی و سرگیجه ای را که ممکن است در اثر سرترالین ایجاد شود، تشدید خواهند کرد.
الف – سرترالین برای درمان افسردگی و وسواس در کودکان
عمده‌ترین مورد استفاده سرترالین در درمان افسردگی و وسواس می‌باشد. Tierny . 33 مورد کودک و نوجوان ۱۸-۸ ساله که مبتلا به افسردگی اساسی بوده وبرای مدت ۱۰-۲ هفته تحت درمان با سرترالین قرارگرفته بودند را مورد مطالعه قرار داده است(۴). دوز متوسط مصرف شده در این بیماران ۶/۱ میلی‌گرم به ازای کیلوگرم یا ۱۰۰ میلی‌گرم روزانه بود. وی با استفاده از ابزار سنجش CGI ( Clinical Global Impression ) در ۱۷ مورد بهبود مناسب مشاهده نمود و میانگین در صد کلی بهبودی ۶۵ درصد بود. هرچه میزان سن بالاتر می رفت، میزان بهبودی هم بیشتر شده بود. در۱۶ مورد عوارض جانبی مشاهده گردید. در هشت مورد به علت بروز عوارض شدید، دارو قطع گردیده بود. از این میان هفت مورد عوارض جانبی رفتاری داشتند. عمده عوارض جانبی در طی هفته اوّل درمان مشاهده گردید. همچنین دو بیمار دچار حالت مانیا شدند. در هیچ کدام از بیماران بروز علائم خودکشی یا تهاجم ( Violence ) یا بدتر شدن علائم افسردگی مشاهده نگردید(۴). در یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای بر روی ۱۳ نوجوان مبتلا به افسردگی اساسی که توسط McConville و همکارانش انجام شد، کارایی سرترالین در درمان افسردگی مورد بررسی قرار گرفت(۵). نتایج دلالت برآن داشت که سرترالین باعث کاهش قابل ملاحظه در علائم افسردگی واضطراب در طی ۸-۵ روز اوّل درمان می‌گردد و در عرض ۱۲ هفته بهبودی قابل توجهی را به همراه دارد. پروفایل کلی عوارض جانبی آن پایین بوده (۱۴ درصد) و مطرح گردیده است که همراهی افسردگی با سایر اختلالات روانپزشکی، نتیجه درمان را بدتر نمی‌کند. Alderman ، فارماکوکینتیک، بی‌خطر بودن و کارایی سرترالین در ۶۱ کودک و نوجوان ۱۷-۶ ساله مبتلا به افسردگی اساسی یا وسواس را مورد بررسی قرار داده است(۶). کلیه بیماران یک دوز واحد ابتدایی ۵۰ میلی‌گرم دریافت می‌کردند و پس از یک هفته توقف، دوره پنج هفته‌ای درمان به یکی از دو شکل زیر شروع می‌گردید: ۲۵ میلی‌گرم روزانه و افزایش دوز هر ۲۵ میلی‌گرم به ازای ۴-۳ روز و یا ۵۰ میلی‌گرم روزانه وافزایش ۵۰ میلی‌گرم به ازای هر هفته تا حداکثر ۲۰۰ میلی‌گرم. کلیه بیماران دوزاژ ۵۰ میلی‌گرم اوّلیه و ۶۵ درصد تا دوز ۲۰۰ میلی‌گرم را تحمل نمودند. عمده عوارض جانبی این دارو شامل عوارض گوارشی و شکایات روانی بود وتفاوتی بر اساس سن در این زمینه مشاهده نگردید. در بیماران مبتلا به وسواس، میانگین نمره CY-BOCS ( Children’s Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale ) از ۲۵ به ۱۳ کاهش و نمره افسردگی ( CGI ) به ۲/۲ (بهبودی زیاد) تقلیل یافته بود. پارامترهای فارماکوکینتیک دارو مشابه بزرگسالان بود(۶). کارایی بالینی سرترالین در هشت نوجوانان مبتلا به وسواس توسط Rodrigues Rmos مورد مطالعه قرار گرفته است(۷). بیماران بین ۱۷-۱۲ سال سن داشتند. دوز اثر به کار رفته بین ۵۰ تا۲۰۰ میلی‌گرم بود ودوز نگهدارنده ۱۵۰-۵۰ میلی‌گرم روزانه. هفت بیمار در عرض ۶ ماه با بهبودی کامل پاسخ دادند و در یک دختر ۱۶ ساله به علت عوارض جانبی غیر قابل تحمل، دارو قطع گردید. شروع بهبودی در هفت مورد فوق قبل از هفته هشتم بود. در این هفت بیمار عوارض ناخواسته نداشتند. نتایج در کسانی که سرترالین به همراه درمان شناختی دریافت کرده بودند، خیلی مناسبتر بود(۷). یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای در چند مرکز که به صورت دو سرکور و یا کنترل- پلاسبو صورت گرفت، بی خطر بودن و اثر بخشی سرترالین در ۱۸۷ کودک و نوجوان ۱۷-۶ ساله مبتلا به وسواس مورد بررسی قرار گرفت(۸). به طور مشخص کسانی که سرترالین دریافت نمودند، بهبودی بیشتری نسبت به گروه کنترل نشان دادند (بر اساس معیار CY-BOCS و CGI ). بی‌خوابی، تهوع، بی‌قراری، و لرزش در این گروه (سرترالین) بیشتر بود. در ۱۱ درصد به علت عوارض جانبی گروه سرترالین و ۲ درصد در گروه کنترل درمان قطع گردید، در نهایت نتیجه گرفتند که مصرف سرترالین برای درمان وسواس کودکان و نوجوانان مفید وبی‌خطر است(۸).
ب – استفاده سرترالین در اسیکزوفرنیای کودکان
یکی از راههای غلبه بر علائم منفی در اسیکزوفرنی، استفاده توام نورولپتیک‌های طولانی اثر با ضد افسردگی‌ها است. در یک مطالعه، ۲۰ بیمار نوجوان مبتلا به اسیکزوفرنی طی ۱۲ هفته علاوه بر داروی ضد سایکوز تحت درمان با سرترالین قرار گرفتند(۹). نمرات علائم مثبت و علائم منفی و عوارض اکستراپیرامیدال اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که اضافه نمودند سرترالین به درمان، منجر به کاهش قابل ملاحظه در علائم مثبت و منفی شده. ولی باعث افزایش عوارض جانبی نشده است. سرترالین ممکن است بطور غیر مستقیم باعث کاهش فعالیت دوپامینژیک گردد(۹). بر این اساس Thakore به کارایی درمان کمکی سرترالین در درمان اسکیزوفرین مزمن اشاره نموده است(۱۰). اما مطالعه Lee نتایج متفاوتی را ارائه می‌دهد(۱۱). او در یک مطالعه کنترل- پلاسبو دو سر کور هشت هفته‌ای ، به این نتیجه رسید که هیچ تفاوت قابل ملاحظه‌ای در علائم مثبت و منفی و سایکو پاتولوژی کلی بین دو گروه ( سرترالین+ هالوپریدول و پلاسبو+ هالوپریدول) وجود ندارد. همچنین در زمینه عوارض اکستراپیرامیدال هم بین دو گروه مورد مطالعه او تفاوت معنی‌داری وجود نداشت(۱۱).
ج- کاربرد سرترالین در سایر اختلالات روانپزشکی کودکان
یک نوجوان ۱۵ ساله مبتلا به سندرم تورت، پس از اینکه درمانهای مختلف برای او امتحان گردید وتاثیری نداشت، سرترالین با دوز روزانه ۷۵ میلی‌گرم همراه با پیموزاید برای وی شروع گردید. در عرض ۱۴ روز، علائم تیک صوتی وتیک حرکتی وافکار وسواسی وی کاهش یافت(۱۲). دیگران نیز استفاده از سرترالین در درمان سندرم تورت را توصیه نموده‌اند(۱۳). SSRIs برای درمان اختلالت خوردن ( Eating Disorders ) و چاقی کودکان و نوجوانان توصیه گردیده است(۱۴) . در مطالعه دیگری که اثرات سرترالین در افراد چاق، با یا بدون اختلال خلقی بررسی شده است، در گروهی که سرترالین مصرف می‌کردند نسبت به گروه کنترل، کاهش قابل ملاحظه‌ای در BMI ( Body Mass Index ) مشهود بود. آنها نتیجه گرفتند که توام ساختن سرترالین با رفتار درمانی- شناخت درمانی تاءثیر بیشتری در کاهش وزن دارد(۱۴). کارایی سرترالین را برای درمان گریه و خنده مرضی Pathological ( Laughing and crying ) مورد بررسی قرار گرفته و بهبودی در وضعیت خواب، خوردن و روابط اجتماعی علاوه بر کاهش علائم گریه وخنده مرضی مشاهده شده است(۱۵). خشم و به خود آسیب زدن ( self-injury ) از موارد شایع اورژانس در کودکانی است که مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و اختلال اوتیسم هستند. سرترالین ممکن است منجر به بهبودی بالینی در این موارد گردد. Hellings سرترالین را برای نه مورد کودک عقب مانده ذهنی که رفتارهای خودآزارانه داشتند، تجویز نموده و به جز در یک مورد که به علت عوارض جانبی مجبور به قطع دارو گردید، در سایر موارد پاسخ بالینی مشهود و عوارض جانبی در این افراد ناچیز بود(۱۶). دوز ۵۰ میلی‌گرم روزانه سرترالین برای مدت ۶-۴ هفته در ۱۷ کودک و نوجوان مبتلا به سنکوپ نوروکاردیوژنیک مقاوم بکار رفته است. سه بیمار نتوانستند دارو را تحمل کنند. در سایر موارد سرترالین در جلوگیری از حملات افت فشار خون ایستاده و برادی کاردی مفید بود. در پی‌گیری یک ساله این بیماران و در حالیکه سرترالین دریافت می‌کردند، همگی بدون علامت بودند(۱۷). بعضی سرترالین را در درمان لکنت زبان مفید تشخیص داده‌اند(۱۸) در حالی که دیگران مواردی از لکنت زبان ایجاد شده توسط سرترالین را گزارش نموده‌اند(۱۹و۲۰). سرترالین برای درمان تعدادی دیگر از اختلالات روانپزشی کودکان و نوجوانان هم امتحان گردیده است. برای بولیمیای عصبی ( nervosa Bulimia )(21)، اختلال بیش فعالی ، اختلال بعد از استرس ( Posttraumatic stress disorder )(22)، ترس اجتماعی(۲۳)، اختلال Feeding (24)، و برای self-excoriation (25) از سرترالین استفاده شده و نتایج متفاوتی بدست آمده است ولی کارایی آن برای درمان هیچ کدام از اختلالات فوق تائید نشده است.
د- تداخل داروئی سرترالین
سرترالین روی کلیرانس لیتیوم اثر ندارد ولی ممکن است با تداخل فارماکودینامیک منجر به افزایش نتض ناشی از لیتیوم گردد(۲). به طور کلی در به کار بردن سرترالین تواءم با داروهایی، نظیر: لیتیوم، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد دیابت خوراکی و وارفارین باید جانب احتیاط را رعایت کنیم(۲). تداخل دارویی سرترالین نسبت به سایر داروهایی ضد افسردگی کمتر است و اغلب داروها را می‌توان بدون ترس از تداخل دارویی همراه سرترالین تجویز نمود(۳).
هـ – عوارض جانبی سرترالین در کودکان
هیچ گونه عارضه جانبی روی الکتروکاردیوگرام و فشارخون توسط سرترالین گزارش نشده است و همچنین این دارو اثرات آنتی کلی نرژیک ندارد. احتمال بروز اثرات جانبی روی سیستم اعصاب مرکزی و قلبی عروقی بسیار کم است(۲). بطور کلی خطرات این دارو در دوزهای بسیار بالا overdose به مراتب کمتر از ضد افسردگیهای سه حلقوی است. در مطالعه‌ای اثرات جانبی سرترالین را در دو گروه سنی کودکان ۱۲-۶ ساله و نوجوانان ۱۷-۱۳ ساله با هم مقایسه نموده‌اند. نتایج این بررسی نشان داده است که هر دو گروه سنی سرترالین را بخوبی تحمل می‌کنند و از نظر شیوع عوارض جانبی هم بین دو گروه تفاوتی مشاهده نگردیده به جز سوء هاضمه که در کودکان شایع‌تر از نوجوانان بود(۶). معمولاً عوارض خفیف و گذرای دارو با ادامه درمان بر طرف می‌گردد. عوارضی، مانند: خشکی دهان، خواب آلودگی، یبوست، تاری دید، سرگیجه وضعیتی و گیجی در مصرف با سرترالین به مراتب کمتر از آمی تریپ‌تیلین و دزیپرامین می‌باشد(۶). در بعضی از مطالعات، ۱۴ مورد از عارضه سندرم خارج هرمی ( EPS ) با مصرف سرترالین گزارش گردیده است(۲۶). در یک گزارش ، بیماری معرفی گردیده است که به دنبال هشت روز مصرف سرترالین دچار کنفوزیون و زمین خوردن‌های مکرر شده بود. در معاینات مشخص گردید که وی دچار هیپوناترمی به علت ترشح نامناسب هورمون آنتی‌دیورتیک ( antidiuretic ) گردیده است و هیچ علت کلاسیک برای این منظور یافت نشده و به دنبال قطع دارو، علائم بالینی اصلاح گردید. لذا توصیه می‌شود که به ویژه در افراد مسن در طی درمان با سرترالین سطح سدیم سرمی کنترل گردد(۲۷). یک نوجوان ۱۶ ساله که به علت افسردگی تحت درمان ۱۸ ماهه با سرترالین قرار گرفته بود، به علت بی‌خوابی در شب و خواب آلودگی روزانه وفقدان انرژی، از نظر تیروئید بررسی گردید و مشخص شد که سطح T4 پایین‌تر از حدّ نرمال است. باقطع دارو علائم فوق مرتفع شده و T4 به حد نرمال برگشت(۲۸). در مطالعه‌ای، موردی از مسمویت غیر عمدی با سرترالین در یک کودک گزارش شده است علائمی که در وی یافت شده بود، عبارت بودند از: تاکیکاردی، افزایش فشارخون، توهم، کما، هیپرترمی، لرزش اندام‌ها و فلاشینگ پوست. مجموعه این علائم دلالت بر یک سندم سرتونین می‌کند(۲۹). قاضی‌الدین یک مورد بروز علائم مانیا را در یک کودک به دنبال مصرف سرترالین گزارش کرده است. این کودک به علت افسردگی مقاوم به سایر داروها تحت درمان با ۲۵ میلی‌گرم روزانه سرترالین قرار گرفته بود. در این مورد چند روز پس از قطع دارو و درمان جانشینی، عارضه دارویی بر طرف گردید(۳۰). افراد دیگری هم بروز علائم مانیا را در کودکان تحت درمان با سرترالین گزارش کرده‌اند(۳و۴).
بحث
مصرف سرترالین در کودکان ونوجوانان مورد بحث است و بعضی از مولفین دلیل ممانعت از مصرف این دارو در کودکان رانبودن تجربیات کافی در این مورد و یا عوارض جانبی آن ذکر می‌کنند. پروفایل فارماکوکینتیک این دارو در کودکان و نوجوانان مشابه برزگسالان است. مطالعات نشان می‌دهند که این دارو می‌تواند به عنوان یکی از درمانهای اساسی درمان افسردگی و وسواس کودکان مطرح باشد(۸و۴) . این دارو به لحاظ مصرف فقط یک دوز روزانه، سرعت اثر بخشی بیشتر، عوارض جانبی کمتر، خطر مسمویت کمتر و نداشتن عوارض آنتی کلی نرژیک، می‌تواند به عنوان داروی انتخابی در افسردگی و وسواس کودکان و نوجوانان معرفی گردد(۲،۶،۲۶و۲۹). اندیکاسیون آن در اسکیزوفرنی کودکان و نوجوانان به عنوان یک داروی کمکی جای بررسی و تحقیق بیشتر دارد(۱۲،۱۴و۱۷). کارایی SSRIs در سایر اختلالات روانپزشکی کودکان و نوجوانان، نظیر لکنت زبان، بولیمیا، بیش فعلای، PTSD ، و اضطراب اجتماعی به اثبات نرسیده است و تحقیقات بیشتری را می‌طلبد.
برای درمان خودآزاری و خشم در کودکان مبتلا به عقب‌ماندگی ذهنی و اوتیسم می‌توان از این دارو استفاده نمود(۱۶). در مورد مصرف توام این دارو با لیتیوم، کورتیکواستروئیدها، قرص‌های ضد دیابت و وارفارین لازم است با احتیاط بیشتری تجویز گردد(۲). متوسطه نیمه عمر سرترالین ۳۲-۲۶ ساعت است و بنابراین می‌توان یک دوز واحد، صبح یا شب مصرف نمود و در کودکان می‌توان با دوز ۲۵ میلی‌گرم روزانه شروع نموده و سپس هر ۴-۳ روز ۲۵ میلی‌گرم به دوزاژ اضافه نمود. دوز متوسط درمانی در کودکان و نوجوانان ۳-۱ میلی‌گرم بر کیلوگرم روزانه (حداکثر ۲۰۰ میلی‌گرم) توصیه می‌گردد. عوارض شایع این دارومشابه سایر SSRI است و در کودکان با بزرگسالان تفاوتی ندارد (۳۱،۲۶). در کسانی که سابقه اختلال غددی دارند و یا سابقه مانیا یا سابقه فامیلی اختلال دو قطبی دارند، باید سرترالین با احتیاط مصرف و در طی دوره درمان از نظر سدیم سرم وتستهای تیروئید باید کنترل گردد. از مصرف سرترالین در افراد مبتلا اختلال خلقی دو قطبی باید اجتناب نمود با این که در حال حاضر این دارو هنوز جزو فارماکوپه دارویی کشور نمی‌باشد.
باتوجه به اینکه در بازار داروئی ایران، در حال حاضرتنها Fluoxetine از گروه داروهای SSRI ، با تولید داخلی موجود می‌باشد در اینجا به چند مقاله که بین دو داروی فوگزتین و سرترالین مقایسه نموده اشاره می‌شود: در مقایسه بین دو داروی فوق در درمان افسردگی اساسی، سرترالین بر فلوگزتین برتری داشته است در حالیکه میزان تحمل دو دارو تفاوتی نداشت(۳۳). در کسانی که تحت درمان با فلوگزتین بوده‌اند و به علت عارضه داروئی و عدم تحمل و یا عدم پاسخ مناسب درمانی آن را قطع کرده‌اند، تجویز سرترالین منجر به اثرات درمانی بهتر ولی عوارض جانبی بیشتر گردیده است(۳۴) در یک مطالعه دیگر هیچ تفاوتی از نظر اثر ( Efficacy ) و تحمل ( Tolerability ) بین سه داروی فلوگزتین، سرترالین و پاروکستین در درمان افسردگی توأم با اضطراب مشاهده نگردید(۳۵).
References
1- Catalando G. Cooper DS. MC. Guttman JM, Pediatric sertraline overdose, Clinical Neuropharmacology, 21(1) 59-61; 1998.
2- Warrington SJ, Clinical implication of the pharmacology of sertraline, International Clinical Psyhopharnacology, 6(S2) 11-21; 1991.
3- Eckert A. Mannheim JR. Muller WE, The pharmacokinetics of sertraline, Psychopharmakotherapie, 4(3): 9-17; 1997.
4- Tierney E. Joshi PT. Llinas JF. Rosenberg LA. Ridle MA, Sertraline for major deperssion in children: perliminary clinical experience, Journal of Child & Adolescent psychopharmacology 15(1): 13-27; 1995.
5- McConville BJ. Minnery KL. Sorter MT. West SA. Friedman LM, An open study of the effect of sertraline on adolescent major depression, Journal of Child and Adolescents psychopharmacology, 6(1): 4-51; 1996.
6- Alderman J. Wolkow R. Chung M. Johnston HF, Sertraline treatment of children and adolescents with obsessive compulsive disorder or depression: Pharmacokinetics, tolerability and efficacy, Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 37(4): 386-394; 1998.
7- Rodrigues Ramos P. Sans MJM, Response to sertraline in adolescents with obsessive compulsive disorder, Acats Luso- Espanolas De Neurologia Psiquitria Y ciencias Afibes, 26(1): 17-21; 1998.
8- Wolkow R. Alderman J. Chung M. Hugh FJ, The safety and efficacy of sertraline in children and adolescent with OCD, Biological Psychiatry, 42(suppl.1): 213-214; 1997.
9- Thakore JH. Berti C. Dinan TG, An open trial of adjunctive sertraline in the treatment of chronic schizophrenia, Acta Psychiatrica Scandinvica, 94(3): 194-197; 1996.
10- Thakore JH. Berti C. Dinan TG, The efficacy of adjunctive sertraline in the treatment of chronic schizophrenia, Human Psychopharmacology clincical and Experimental, 12(2): 167; 1997.
11- Lee MS. Kim YK. Lee SK. Suh KY, A double blind study of adjunctive sertraline in haloperidol stabilised pateents with chronic schizophrenia, Journal of Clincal Psychopharmacology, 18(5): 399-403; 1998.
12- Buckingham D. Gaffney G, New tourette’s syndrome treatment, The Journal of American Academy of child snd Adolescent Psychiatry, 32(1): 224; 1993.
13- Frankenburg FR. Kando JC, Sertraline treatment of attention- deficit hyperactivity disorder and tourette’s syndrome, Journal of Clinical Psyhopharmacology, 14(5): 359-66; 1994.
14- Ricca V. Mannucci E. Dibernardo M. Rissello SM. Cabras PL. Rotella CM, Sertraline enhances the effects of cognitive behavioural treatment on weight reduction of obese patients, Journal of Endocrinological Investigation, 19(911): 727-33; 1996.
15- Mukand J. Kaplan M. Senno RG. Bishop DS. Patological crying and lauging: treatment with sertraline, Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 77(12): 1309-11; 1996.
16- Hellings JA. Kelley LA. Gabrielli WF Kilgore E. Shah P, Sertraline response in adults with mental retardation and autistic disorder, Journal of clinical Psyciatry, 57(8): 333-36; 1996.
17- Grubb BP. The use of Lustral in the tretment of recurrent refractory nurocardiogenic syncope, Journal of American Coll, Cardiology, 24: 490-494; 1994.
18- Costa AD. kroll RM, Sertraline in stuttering, journal of clinical Psychopharmacology, 15(6): 443-444; 1995.
19- Brewerton TD Markowits JS. Keller SG. Cochrane CE. Stuttering with sertraline, Journal of Clinical psychiatry, 57(2): 90-91; 1996.
20- Makela EH. Sullivan PA case of sertraline induced stuttering, Journal of Clinical Psychopharmacology, 16(1): 93; 1996.
21- Roberts JM. Lydiard RB, Sertraline in the treatment of Bulimia Nervosa, American Journal of Psychiatry, 150(11): 1753; 1993.
22- Kline NA. Dow BM. Brown SA. Matloff JL, Sertraline efficacy in depressed combat veterans with Posttraumatic Stress Disorder, American Journal of psychiatry, 151(4): 621; 1994.
23- Czepowicz VD. Johnson MR. Lydiard RB. Emmanuel NP. Ware MR. Mintzer OB. et al, Sertraline in social phobia , Journal of Clinical Psychopharmacology, 15(5): 372-373; 1995.
24- Lucki I. Kreider MS. Simansky KJ, Reduction of feeding behaviour by the serotonine uptake inibitor, sertraline, Journal of Psychopharmacology, 96(3); 284-295; 1988.
25- Kalivas J. Glman ED, Sertraline for treatment of self- excoriation, Journal of Psychosomatics, 37(2): 216; 1996.
26- Lambert MT. Trutia C. petty F, Extrapyramidal adverse effects associated with sertraline, Progress in neuro psychopharmacology & Biological Psychiatry, 22(5): 741-748; 1998.
27- EIAsousi A. Boldron A. Asar T, Sertraline induced hyponatremia, Semaine Des Hopitaux, 74(19-20): 848-9; 1998.
28- Harel Z. Biro FM. Tedford WL, Effects of long term treatment with sertraline (Zoloft) simulating hypothyroidism in an asolescent, Journal of Adolescent health, 16(3): 232-4; 1995.
29- kaminski CA. Robbins MS. Weibley RE, Sertraline intoxication in a child, Annuals of Emergency Medicine, 23(6): 1371-4; 1994.
30- Ghaziuddin M, Mania induced by sertraline in a prepubertal child, American Journal of Psychiatry, 151(6): 944; 1994.
31- Minnery KL. West SA. McConville BJ. Sorter MT, Sertraline induced mania, Journal of child and Adolescent pschopharmacology, 5(2): 151-3; 1995.
32- Ronefeld RA. Wilner KD. Baris BA, Sertraline chronopharmacokinetics and the effect of coadministration with food, Clinical Pharmacolkinetics, 32(s1): 50-55; 1997.
33- Sechter D, Troy S. psternetti S. Boyer P, A double blind comparison of sertraline and fluoxetine in the treatment of major depressive episode in outpatients. Eur psychiatry. 14(1): 41-8; 1999.
34- Zarate CA, Kando JC, Tohen M, Weiss MK, Cole Jo, Does intolerance or lack of response with fluoxetine predict the same will happen with sertraline? J clin psychiatry, 57(2): 67-71; 1996.
35- Fava M, Rsenbaum JF, Hoog SL, Tepner RG, Kopp JB, Nilsson ME, Fluoxetine versus sertraline and paroxetine in major depression. J Affect Disordl, 59(2): 19-26; 2000.
از خرد کردن یا جویدن قرص های روکش دار خودداری نمائید . اگر قرص روکش دار ترک داشت مصرف نکنید .
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، داروهای مایع را قبل از مصرف تکان دهید زیرا بعضی از داروهای مایع در اثر ماندن ، دو لایه یا چندلایه می شوند و مواد مؤثر داروها در بعضی لایه ها کم و در بعضی لایه ها زیاد است .
در مصرف داروهای مایع به ویژه آنتی بیوتیک و داروهای ضدصرع تا حد امکان از قاشق های مخصوص همان دارو استفاده نمائید . چرا که قاشق های معمولی آشپزخانه به اندازه کافی دقیق نیست .
اگر شیشه شربت را در یخچال نگهداری کنید ممکن است شکرک بزند ، اما در صورت گرم کردن ( نه جوشاندن ) مجدداً قابل استفاده است .
داروهای نیمه خورده و داروهائی که مقداری از آنها مصرف شده است ، قابل نگهداری نیستند و باید دور ریخته شوند .
قبل از مصرف قطره یا اسپری بینی به آرامی بینی خود را تخلیه نمائید .
پیش از استفاده از قطره چشمی دستهایتان را بشوئید . مژه های خود و اطراف چشم را تمیز کنید تا از انتقال هر گونه آلودگی به داخل چشم جلوگیری شود . پلک پائین را طوری بکشید تا تشکیل کیسه بدهد . قطره چکان را نزدیک چشم نگهدارید . اما نباید با چشم تماس پیدا کند . قطره را در داخل کیسه زیرین بریزید ( هیچگاه قطره را مستقیماً روی کره چشم نچکانید ) چشم را ببندید و چند دقیقه در همین حالت بمانید .
نکته مهم اینکه ظرفیت پلک زیرین حداکثر یک قطره است و با ریختن بیش از یک قطره ، قطره قبلی شسته می شود . بنابراین اگر لازم است هم زمان دو یا چند دارو به شکل قطره مصرف کنید ، حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه بین ریختن دو قطره فاصله بگذارید .
از مصرف طولانی مدت قطره های چشمی به ویژه آنهائی که حاوی ترکیبات کورتونی هستند ( معمولاً برای رفع التهاب چشم استفاده می شوند ) بدون تجویز پزشک جداً‌خودداری نمائید .
مصرف طولانی مدت این داروها بدون کنترل پزشک ممکن است عوارض جانبی ، همچون بیماری کاتاراکت ( آب مروارید ) و گلوکوم ( آب سیاه ) و نهایتاً کوری را ایجاد کند .
برای ریختن قطره گوشی ، لاله گوش را عقب بکشید ( در کودکان به پائین و عقب و در بزرگسالان به بالا و عقب ) بعد قطره را بچکانید . قطره نباید سرد و یا بسیار گرم باشد . . بهترین روش برای اینکه قطره گوش به گرمای مناسب برسد ، این است که آن را بین دست به جلو و عقب بگردانید . هیچ گاه قطره گوش را در آب جوش قرار ندهید . زیرا نباید بسیار گرم باشد .
از مصرف قطره های حاوی افدرین ( بازکننده بینی ) بیش از چند روز خودداری نمائید که عوارض غیرقابل بازگشتی را بدنبال خوهد داشت .
بطور کلی در مصرف قطره ها یا پمادهای چشمی ، گوش و بینی از تماس نوک قطره یا پماد با مخاط خودداری کنید .
از قطره چشمی ، گوش یا بینی که مدتی بی استفاده مانده است مجدداً استفاده نکنید چرا که خود دارو می تواند محیط مساعدی جهت تجمع عوامل میکروبی باشد که در نتیجه ضرر آن بیش از خاصیت آن خواهد بود .
بهترین روش استفاده از داروهای به شکل کرم و پماد این است که ابتدا محل مورد نظر را به مدت ۵ دقیقه مرطوب نمائید و سپس قبل از خشک شدن ( در طی ۲ تا ۵ دقیقه ) دارو را روی ضایعه بمالید .
تمام داروهایتان را به دور از حرارت ، رطوبت و دسترسی کودکان نگهدارید . نیازی نیست که همه داروها در داخل یخچال نگهداری شوند . اگر داروها در جای مرطوب یا در گرمای نور آفتاب ، در سرما یا گرمای زیاد نگهداری شوند تجزیه شده و فاسد می شوند . بعضی داروها وقتی تجزیه می شوند فقط اثرشان کمتر می شود اما برخی دیگر پس از تجزیه به ترکیب کاملاً متفاوت و خطرناکی تبدیل می گردند . بنابراین هیچ گاه قفسه داروها را در حمام ، ایوان خانه یا نزدیک به آنها قرار ندهید .
در پایان اینکه هنگام خرید و مصرف داروها به تاریخ انقضاء آنها توجه نمائید.
نکات مهم در رابطه با درمان سرفه کودکان
سرفه یکی از شایع ترین علل مراجعه به پزشک اطفال است و پدر و مادرها هم سالانه هزینه های هنگفتی برای خرید داروهای ضدسرفه (OTC بدون نیاز به نسخه پزشک) صرف می کنند.در مطالعه ای که نتایج آن سال ۱۹۹۴ در نشریه JAMA به چاپ رسید،
پژوهشگران دریافتند که ۵۳/۷ درصد والدین کودکان ۳ساله در ۳ماه گذشته برای فرزندان خود از داروهای OTC کمک گرفته اند که شایع ترین آنها، استامینوفین و داروهای سرماخوردگی بوده و بدیهی است که چنین استفاده گسترده ای از داروهای سرماخوردگی نمی تواند بدون عوارض جانبی باشد.
گروهی رایج از داروهای مورد استفاده ، داروهای ضدسرفه نظیر دیفن هیدرامین و دکسترومتورفان هستند. با وجود این که این داروها تاثیر نسبتا خوبی در بزرگسالان دارند ولی پژوهشی که نتایج آن در شماره جولای ژورنال Pediatric به چاپ رسیده ، اصولا مصرف این داروها در کودکان را مورد سوال قرار داده و تاثیر آنها در مهار سرفه را تنها معادل آب قند دانسته است.
«نه دکسترومتورفان و نه دیفن هیدرامین ، هیچیک در کنترل سرفه و بهبود کیفیت خواب کودکان ، مزیتی بر پلاسبو ندارند.»این مطلبی است که در مقاله بالا، به آن اشاره شده است.
دکتر یان.ام.پاول و همکارانش از کالج پزشکی ایالت پنسیلوانیا که مطالعه مزبور را به انجام رسانده اند در این مقاله می گویند: «در حال حاضر، فقدان یک دستورالعمل مشخص درباره درمان علامتی کودکانی که به دنبال URI دچار سرفه شده اند، محیطی را فراهم کرده که در آن متخصصان اطفال به وفور این داروها را تجویز می کنند،
سایتهای مختلف اینترنتی هر کدام پیشنهادی در این زمینه ارائه می کنند و به دنبال آنها، پدر و مادرها هم برای تهیه داروهای سرکوب کننده سرفه و انواع آنتی هیستامین ها برای بهبود علایم فرزندانشان اقدام می کنند.»
به گفته پژوهشگران ، هدف آنها از انجام این مطالعه ، این بود که ببینند آیا مصرف دکسترومتورفان یا شربت دیفن هیدرامین در کودکانی که به دنبال URI دچار سرفه حاد شده اند، تاثیری بر بهبود سرفه های شبانه آنها خواهد داشت یا خیر؟
در این مطالعه که به صورت دوسوکور انجام شد، یکصد کودک ۲ تا ۱۸ سال دچار سرماخوردگی و سرفه های شبانه که به طور متوسط ۴ روز از بیماری آنها می گذشت ، در مرکز پزشکی Penn State Hershey مورد مطالعه قرار گرفتند.ا
ین کودکان به ۳گروه تقسیم شدند و به ترتیب دکسترومتورفان ، دیفن هیدرامین و پلاسبو دریافت کردند و از والدین آنها خواسته شد، داروها را نیم ساعت پیش از خواب به فرزندانشان بدهند.
در شب دوم مصرف داروها، صرف نظر از این که در کدام گروه قرار داشتند، وضعیت کودکان به طور قابل ملاحظه ای بهتر شده بود و والدین می گفتند که نه تنها سرفه فرزندشان بهبود یافته بلکه همگی آنها از شروع درمان ، خواب بهتری داشته اند و در واقع نه دکسترومتورفان و نه دیفن هیدرامین ، هیچ یک مزیتی بر پلاسبو نداشتند؛ بعلاوه در گروهی که از دکسترومتورفان استفاده می کردند،
مواردی از بی خوابی به دنبال مصرف دارو گزارش شد و در گروهی که دیفن هیدرامین مصرف کرده بودند، چرت زدن و خواب آلودگی بیشتر دیده می شد.
دکسترومتورفان و دیفن هیدرامین ، هر دو توانایی ایجاد توکسیستی و سمیت را دارا هستند. عوارض جانبی دکسترومتورفان عبارت است از:دیستونی ، آنافیلاکسی ، ماستوسیتوز بولوز، وابستگی ، سایکوز، هالوسیناسیون ، آتاکسی ، بی خوابی ، دیابت تیپ یک و مرگ در دوزهای بالا.این عوارض بویژه در صورت مصرف همراه با دیگر داروها دیده می شوند.
علاوه بر اینها، دکسترومتورفان میان نوجوانان مورد abuseنیز قرار می گیرد.
عوارض جانبی دیفن هیدرامین نیز بویژه در صورت مصرف طولانی مدت آن به وجود می آید و عبارتست از:
خواب آلودگی ، restlessness، اضطراب ، دیستونی ، وابستگی ، سایکوز، دیس آریتمی قلبی ، موج QT طولانی ، رابدومیولیز، تشنج و حتی مرگ.پژوهشگران در این مقاله تاکید کرده اند که دکسترومتورفان و دیفن هیدرامین هیچ مزیتی بر پلاسبو در بهبود سرفه های شبانه کودکان به دنبال URIو کیفیت خواب آنان ندارد؛ بنابراین همه پزشکان باید به این مساله توجه داشته باشند و هنگام تجویز چنین داروهایی ، عوارض جانبی و هزینه آنها را هم مدنظر قرار دهند.
در واقع ، سرماخوردگی و علایم آن ، بیشتر اوقات با گذشت زمان و بدون نیاز به دارو بهبود می یابد، ولی اگر اصرار به استفاده از داروهای سرماخوردگی دارید، بد نیست به توصیه های دکتر ورونیکاگان ، متخصص اطفال در گفتگو با WebMD توجه کنید.
وی توصیه می کند که هنگام تجویز این داروها یا هنگام خرید داروهای بدون نسخه از سوی والدین ، داروهایی تجویز شوند که به جای چند جزئ فعال ، تنها یک جزئ فعال داشته باشند و بیش از ۳ روز هم مورد استفاده قرار نگیرند.
خلاصه اطلاعات و مشخصات Avonex
نام فراورده دارویی:
نام تجاری: Avonex
نام ژنریک: اینترفرون بتا- یکa Interferon Beta 1-a))
واحد دارویی: ۳۰ میکروگرم (۶ میلیون واحد بین المللی)
شکل دارویی: پودر لیوفیلیزه به همراه حلال
ترکیبات و مقدار آنها:
نام و مقدار ماده موثره: اینترفرون بتا- یک- آ ۳۰ میکروگرم
نام و مقدار مواد جانبی:
نام | مقدار |
آلبومین انسانی | ۱۵ میلی گرم |
سدیم فسفات دی بازیک | ۷/۵ میلی گرم |
سدیم فسفات مونودی بازیک | ۲/۱ میلی گرم |
سدیم کلراید | ۸/۵ میلی گرم |
آب برای تزریق | ۱ میلی لیتر |
نام سویه بکار رفته: CHO (Chinese Hamster Ovary) CHO-DUKXB1
نام سلول بکار رفته: Cell line Human Leucocyte cell line K562
خواص بالینی:
تنظیم کننده سیستم ایمنی بدن
مصارف درمانی:
آونکس در درمان بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروز (MS) عود کننده‌ای که هنوز قابلیت حرکت خود را حفظ کرده‌اند و در سه سال اخیر سابقه حداقل ۲ عود را داشته اند، و در عین حال فیمابین دفعات عود، بیماری پیشرفت مداومی نداشته است،استفاده می‌گردد. آونکس روند پشرفت ناتوانی را کند می‌کند و دفعات عود را کاهش می‌دهد.
آونکس همچنین در درمان بیمارانی که یک بار سابقه دمیلینه شدن بهمراه روند فعال التهابی داشته‌اند که به حدی حاد بوده که درمان کورتیکوستروئید وریدی لازم داشته، همزمان تشخیص‌‌های غیر MS رد شده باشند و علائم بالینی قطعی بیماری MS را داشته‌اند، مصرف می‌گردد.
آونکس، در بیماران مبتلا به MS پیشرونده استفاده نمی‌شود.
راه مصرف:
تزریق عضلانی
موارد منع مصرف:
افزایش حساسیت به اینترفرون بتا، آلبومین انسانی و یا هر یک از سایر اجزاء آونکسن
بارداری
افسردگی شدید
صرعی که تشنجات آن کاملاً درمان کنترل نشود.
هشدارها و احتیاطهای خاص:
در صورتی که مبتلا به هر کدام از موارد زیر هستید، در هنگام مصرف این فراورده احتیاط نمایید:
o افسردگی یا مشکلات مشابه تاثیرگذار بر خلق
o صرع یا سایر اختلالات تشنجی
o مشکلات جدی کلیوی یا کبدی
o هر بیماری مغز استخوان که احتمال داشته باشدباعث افزایش ریسک عفونت، خونریزی یا آنمی گردد.
o هر گونه مشکل قلبی که با نشانه هایی مانند درد قفسه سینه بخصوص پس از فعالیت فیزیکی، زانوهای متورم، تنگی نفس یا ضربان نامنظم قلب بروز گردد.
در صورتیکه از دارویی استفاده می نمایید که ممکن است روی عملکرد کبد تاثیر گذار باشد، یا الکل مصرف می نمایید، لازمست آزمایش خون جهت بررسی وضعیت کبد انجام شود.
این دارو نباید در کودکان زیر ۱۶ سال مصرف شود.
با توجه به اثر گیجی این دارو، در صورت مصرف از انجام رانندگی خودداری شود.
تداخلات:
مطالعه ای جهت بررسی تداخل این دارو با دیگر داروها انجام نشده است. اما تجربه نشان داده که آونکس بطور معمول با سایر داروها تداخلی ندارد.
اگر دارویی جهت بیماری صرع استفاده می شود باید به پزشک معالج اطلاع داده شود.
سایر داروهای حاوی اینترفرون ممکن است باعث کاهش توانایی بدن در تجزیه و دفع این داروها گردد که خود می تواند منجر به افزایش ریسک بروز عوارض جانبی گردد. ممکن است آونکس اثر مشابه داشته باشد.
در صورت مصرف هر داروی دیگر باید به پزشک معالج اطلاع داده شود.
مصرف در حاملگی و شیردهی:
در بارداری این دارو نباید مصرف شود.
از انجائیکه مشخص نیست آونکس در شیر ترشح می شود یا خیر، لذا نباید در دوران شیردهی مصرف گردد.
اثرات ناخواسته:
شایعترین عوارض جانبی عبارتند از: علائم شبه سرماخوردگی مانند سردرد، تب، لرز، تعریق، دردهای عضلانی، احساس ضعف، خستگی و تهوع. این علائم معمولاً در ابتدای درمان بروز کرده و با ادامه مصرف کاهش می یابند. ممکن است پزشک یک ضد درد تب قبل از تزریق و ۲۴ ساعت بعد از تزریق تجویز نماید.
ممکن است پس از مصرف آونکس غش رخ دهد. این واقعه طبیعی است و معمولاً یکبار در شروع درمان رخ داده و با تزریقهای بعدی تکرار نمی شود.
سایر عوارض با شیوع کمتر عبارتند از:
اختلالات هورمونی: پر کاری یا کم کاری تیروئید
اختلالات متابولسمی: کتهش اشتها، افزایش یا کاهش وزن
اختلالات روانی: مشکل در بخواب رفتن، افسردگی، عصبی شدن یا اضطراب، ناپایداری عاطفی، افکار غیرمنطقی، توهم گیجی و خودکشی
اختلالات سیستم عصبی: بی حسی شامل کرخی یا گزگز کردن پوست، سرگیجه، تشنج، غش، میگرن
اختلالات قلبی: تپش قلب، نارسایی قلبی یا کاردیومیوپاتی
اختلالات عروق خونی: گرگرفتگی
اختلالات تنفسی: آبریزش از بینی، اشکال در تنفس
اختلالات گوارشی: استفراغ، اسهال
اختلالات کبدی: هپاتیت و نارسایی کبدی
اختلالات پوستی: افزایش تعریق، تعریق شبانه، کبودی، کاهش مو، جوش، خارش، بدتر شدن پسوریازیس
اختلالات عضلانی و مفصلی: گرفتگی عضله، سفتی عضله، ضعف عضلانی، اسپاسم عضله، درد، آرتریت یا لوپوس اریتماتوزمنتشر
اختلالات دستگاه تولید مثل: نامنظمی یا تغییرات در عادت ماهانه
اختلالات عمومی و ناشی از نحوه مصرف: واکنشهای محل تزریق، درد قفسه سینه و یک احساس عمومی کسالت
اختلالات سیستم ایمنی: واکنشهای حساسیتی
خواص دارویی:
خصوصیات فارماکودینامیک:
گروه فارماکوتراپوتیک: اینترفرونها، ATC code: L03 AB07
اینترفرونها یک خانواده از پروتئینهای طبیعی هستند که توسط سلولهای یوکاریوت در پاسخ به عفونتهای ویروسی و سایر القا کننده‌های بیولوژیک تولید می‌شوند. اینترفرونها سیتوکین‌هایی هستند که فعالیتهای ضد ویروسی، antiproliferative و ایمونومودولاتوری را واسطه گری می‌کنند. سه فرم اصلی اینترفرون مشخص شده: آلفا، بتا و گاما. اینترفرونهای آلفا و بتا، تحت گروه type1 و اینترفرون گاما، type2 طبقه بندی شده اند. این اینترفرونها دارای فعالیتهای بیولوژیک مشترک، اما کاملاً تفکیک یافته‌ای می‌باشند. حتی ممکن است بسته به نوع سایت سلولی سنتزشان، با یکدیگر متفاوت باشند.
اینترفرون بتا توسط گروههای متعددی از انواع سلول تولید می‌شود که شامل فیبروبلاست و ماکروفاژها می‌باشند. اینترفرون بتای طبیعی و آونکس (اینترفرون بتا-۱a)، گلیکوزیله هستند و یک نسبت کمپلکس N-linked کربوهیدرات دارند. گلیکوزیله کردن سایر پروتئین‌ها روی پایداری، فعالیت، توزیع بیولوژیک و نیمه‌عمرشان در خون اثر می‌گذارد. اما، اثرات گلیکوزیله شدن بر اینترفرون بتا کاملاً تعریف شده نیست.
آونکس آثار بیولوژیک خود را بر اثر متصل شدن به گیرنده‌های خاصی در سطح سلولهای انسان ایجاد می‌کند. این اتصال به یکسری وقایع درون سلولی به صورت زنجیره‌ای می‌انجامد که به تعداد زیادی فراورده‌های ژنی و مارکرها منجر می‌گردد، مثل MHC class1، پروتئین Mx، ۲′/۵′ oligoadenylate synthetase، ß۲ microglubolin و neopterin. بعضی از این محصولات در سرم و مواد سلولی جمع‌اوری شده از بیماران تحت درمان با آونکس اندازه‌گیری شده‌اند. بعد از یک دوز داخل عضلانی آونکس، سطوح سرمی این مواد به مدت ۴ روز تا یک هفته بالا می‌مانند.
از آنجا که پاتوفیزیولوژی بیماری MS کاملاً شناخته شده نیست، مکانسیم عمل آونکس و اینکه آیا همان مسیر آثار بیولوژیک فوق را در حالت بیماری دنبال می‌کند یا خیر نیز شناخته شده نمی‌باشد.
خصوصیات فارماکوکینتیک:
نمودار فارماکوکینتیک آونکس مستقیماً با تعیین مقدار فعالیت ضد ویروسی اینترفرون تعیین می‌شود. این اندازه گیری جهت اینترفرونها بطور کلی است و مخصوص اینترفرون بتا نمی‌باشد. سایرتکنیک‌های تعیین مقدار به اندازه کافی حساس نیستند.
مقعاقب تزریق عضلانی آونکس، سطوح سرمی فعالیت ضدویروسی از ۵ تا ۱۵ ساعت پس از تزریق به اوج اثر خود می‌رسد و بس از نیمه عمر حدود ۱۰ ساعت کاهش می‌یابد. با تعیین دقیق جذب از محل تزریق، فراهمی زیستی حدود ۴۰% محاسبه می‌گردد. فراهمی زیستی با تزریق عضلانی ۳ برابر بیشتر از تزریق زیر جلدی می‌باشد.
مدت پایداری: ۲ سال
احتیاطهای خاص برای نگهداری:
زیر ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود.
از یخ زدگی پودر لیوفیلیزه یا محلول آماده ممانعت گردد.
آونکس بایستی به مجرد آماده سازی (افزودن حلال به پودر لیوفیلیزه) مصرف گردد. با این وجود محلول آماده نیز تا ۶ ساعت در دمایC º ۸-۲ قابل نگهداری می‌باشد.
این دارو باید در یک دوز مصرف شود و باقیمانده آن دور ریخته شود.
در صورت مشاهده کدورت یا تغییر رنگ یا وجود ذرات معلق از مصرف آن خودداری شود.
پس از اتمام تاریخ انقضاء درج شده روی ویال از مصرف آن خودداری شود.
ناسازگاری: از اختلاط آونکس با دیگر مایعات یا داروها خودداری شود.
نوع بسته بندی:
آونکس در بسته‌بندی‌های با دوز ۴ تایی موجود است. هر دوز در یک ویال ۳ میلی‌لیتری با شیشة شفاف بهمراه وسیلة BIO-SET و یک سرپوش لاستیکی ۱۳ میلیمتری از جنس بروموبوتیل قرار دارد. این ویال در کنار سرنگ ۱ml از قبل پرشده با حلال (آب تزریقی) جهت آماده سازی (افزودن به پودر لیوفیلیزه) و یک سوزن قرار دارد.
نحوه مصرف:
درمان می‌بایستی تحت نظارت یک پزشک متخصص در درمان بیماری MS مطابق دستورالعمل ذکر شده در بروشور صورت پذیرد.
محل تزریق باید هر هفته تغییر یابد.اگر ناحیه ای از پوست دارای عفونت، زخم باز، کبودی یا درد است از تزریق در آن محل خودداری شود.
به منظور کاهش عوارض شبه آنفلوآنزا مرتبط با تزریق آونکس، یک ضد درد تب قبل از تزریق و ۲۴ ساعت بعد از تزریق تجویز می‌شود. این عوارض معمولاً تا چند ماه پس از شروع درمان وجود دارند.
در حال حاضر طول مدت درمان قطعی نیست. بیماران بایستی بعد از ۲ سال درمان از نظر وضعیت بالینی بررسی گردند و ادامة درمان منوط به نتیجة این ارزیابی می‌باشد. درمان با آونکس بایستی در صورت وقوع MS مزمن پیشرونده قطع گردد.
این دارو باید در یک دوز مصرف شود و باقیمانده آن دور ریخته شود.
در صورت مشاهده کدورت یا تغییر رنگ یا وجود ذرات معلق از مصرف آن خودداری شود.
در صورت شکسته شدن مهرو موم کلاهک دستگاه یا آسیب دیدن سینی پلاستیکی از مصرف آن خودداری شود.