آمفتامینها گروهى از مواد محرک مغزى هستند که معمولاً به شکل پودرسفیدرنگ و گاهى سفید متمایل به قهوهاى روشن یا سفید چرک(مشاهده مىشوند. امفتامینها گروهى از مواد محرک مغزى هستند که معمولاً به شکل پودرسفیدرنگ و گاهى سفید متمایل به قهوهاى روشن یا سفید چرک(مشاهده مىشوند.
برخى انواع آمفتامینها داراىمصارف طبى هستند و تحت نظارت کامل پزشک در مواردى چون افسردگىها، اختلالات پرتحرکى، کمتوجهى کودکان و حملههاى خوابمورد استفاده قرار مىگیرند.
آمفتامینها اغلب براى بهبود کارآیى وایجاد حالت سرخوشى توسط دانشآموزان، دانشجویان و رانندگان موردسوء مصرف قرار مىگیرند.
از جمله نامهاى رایج آن مىتوان به آیس (ICE، اسپید (SPEED،میتسىبوشى (Mitsibushi و ترکیبى از آمفتامینهاى جایگزین بهنام MDMAتحت نام Ecstasy اشاره کرد.
راههاى مصرف:
معمولاً بهصورت خوراکى و گاهى همراه مشروبات استفاده مىشود.انفیهکردن، تزریق یا تدخین با سیگار نیز از سایر راههاى مصرفى است.شکل تزریقى آن نسبت به سایر انواع آن اعتیاد بیشترى ایجاد مىکند.
آثار مصرف:
همه آمفتامینها به سرعت از راه دهان جذب شده و در عرض یکساعتعلایم آنها شروع مىشود. آثار مصرف آمفتامینها ۱ تا ۲ روز طولمىکشد.
از جمله عوارض جسمانى مصرف آمفتامینها مىتوان بهافزایش ضربان قلب و فشار خون، خشکى دهان، تعریق، افزایش انرژى،کاهش اشتها، تهوع و استفراغ و بى خوابى اشاره کرد.
از جمله عوارض روانى آن نیز احساس سرخوشى، احساس قدرت،افزایش توانایى تمرکز، نوسانات خلقى، برآشفتگى و تحریکپذیرىاست.
مصرف مداوم آمفتامینها منجر به ایجاد تحمل و وابستگى مىشود؛بهنحوى که با قطع ناگهانى آنها علایمى همچون تحریکپذیرى، گرسنگىشدید، اختلال خواب و افسردگى حاد بروز خواهد کرد و در مصارفطولانىمدت، امکان بروز حالات جنون شبیه به اسکیزوفرنى وجوددارد.
● مواد استنشاقی ، آثار مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت آنها
▪ شامل انواع حلالها، چسبها، رنگهای اسپری، تینر، مواد پاک کننده، لاک غلط گیری، بنزین و…میباشند.
به دلیل سهولت دسترسی، مصرف این مواد توسط نوجوانان نادر نیست. استنشاق این مواد از طریق بطری، قوطی، کیسههای پلاستیک، پارچه آغشته به مواد یا اسپری صورت میگیرد. این مواد مضعف سیستم عصبی مرکزی هستند. نسبت به آثار این مواد تحمل ایجاد می شوند. اما علایم ترک آنها خفیف است.
▪ آثار مصرف مواد استنشاقی:
مواد استنشاقی به سرعت از ریهها جذب شده و به مغز میرسند. اثرات آنها چند دقیقه پس از مصرف ظاهر شده و بسته به نوع و مقدار ماده مصرفی ۳۰ دقیقه تا چند ساعت باقی میماند. آثار مصرف این مواد عبارتند از:
ـ تغییرات رفتاری یا روانی (سرخوشی و احساس خوشایند غوطهوری، خطاهای حسی و توهم شنوایی و بینایی، اختلال قضاوت، رفتارهای پرخاشگرانه و تکانهای)
ـ تهوع و استفراغ
ـ بثورات پوستی اطراف دهان و بینی، بوی غیر معمول تنفس، بقایای ماده مصرفی روی صورت و لباسها و تحریک گلو وبینی.
ـ اختلال تکلم، ضعف رفلکسها و آتاکسی
استوپور و اغما و مرگ (در اثر مصرف مقادیر زیاد)
▪ عوارض مصرف طولانی مواد استنشاقی :
ـ آسیبهای برگشت ناپذیر کبدی و کلیوی
ـ آسیب عضلانی پایدار
ـ التهاب و خونریزی گوارشی
ـ عوارض مغزی (کاهش ضریب هوشی، صرع لوب تمپورال، آتروفی مغزی)
ـ عوارض قلبی و ریوی (درد سینه و اسپاسم برونش)
ـ آسیب جنینی در زنان باردار
▪ آمفتامین ها آثار مصرف و عوارض مصرف طولانی مدت آنها:
آمفتامین ها گروهی از داروها هستند که از نظر ساختمانی با ناقلهای عصبی نوراپی نفرین، اپی نفرین،و دوپامین مربوطند و به نام داروهای مقلد سمپاتیک یا محرک سیستم عصبی مرکزی نیز معروفند. این ترکیبات شامل متیل فنیدیت، دکستروآمفتامین، و مت آمفتامین هستند.
ـ آمفتامین اغلب برای بهبود کارآیی، کاهش خواب و ایجاد سرخوشی مورد استفاده قرار میگیرند. معمولاً ورزشکاران، دانشجویان و رانندگان مسافتهای طولانی، از این مواد استفاده میکنند. مصارف طبی آمفتامینها شامل پرتحرکی کودکان، نارکولپسی، چاقی و برخی موارد افسردگی مقاوم به درمان است.
ـ وابستگی روانی به آمفتامینها ممکن است به سرعت ظاهر شود.
▪ آثار مصرف آمفتامین:
ـ آثار مصرف آمفتامینها معمولاً یک تا دو روز طول میکشد. این آثار عبارتند از:
ـ تغییرات رفتاری یا روانی (سرخوشی، اضطراب و بی قراری، عصبانیت، اختلال قضاوت)
ـ تاکی کاردی
ـ اتساع مردمک
ـ تغییرات فشار خون
ـ لرز
ـ تهوع واستفراغ
ـ اختلال عملکرد شغلی و اجتماعی
▪ عوارض مصرف طولانی آمفتامینها:
ـ کاهش وزن
ـ ضایعات پوستی مزمن
ـ برخی از بیماریهای شدید روانی نظیر اسکیزوفرنیا
ـ بروز سایکوز شبیه اسکیزوفرنیا
ـ اختلالات ایسکمیک قلبی
▪ مواد توهم زا – ال. اس. دی.
مواد توهمزا دستهای از مواد هستند که سبب ایجاد تغییراتی در خلق و ادراک میشوند. سردستهٔ این گروه از مواد (L.S.D) Lysergic Acid Diethylamide است. تحمل نسبت به این داروها خیلی سریع و پس از ۳ تا ۴ روز مصرف مستمر پدید میاید. وابستگی جسمانی به توهمزاها بوجود نمیآید و با قطع مصرف آنها علایم ترک ظاهر نمیشود، اما وابستگی روانی میتواند پدید آید.
▪ آثار مصرف L.S.D :
آثار L.S.D دو ساعت پس از مص+رف ظاهر شده و معمولاً ۸ تا ۱۴ ساعت دوام دارد. این آثار عبارتند از:
ـ تغییرات رفتاری یا روانی (اضطراب، واکنش پاتیک، ترس از دیوانگی، افسردگی، افکار پارانویید، اختلال قضاوت، رفتارهای خود آزارانه و حتی خودکشی)
اختلال ادراکی (مسخ شخصیت، مسخ واقعیت، توهم خطای حسی، حس آمیزی بصورت درآمیختن ادراکات ـ مثل شنید رنگها یادیدن صداها)
ـ تحریک سیستم اتونوم (لرزش، تعریق، تاکی کاردی)
ـ اختلال تعادل
ـ افت عملکرد شغلی و اجتماعی
▪ عوارض مصرف طولانی L.S.D:
ـ اختلالات روانی شدید و دیرپا (اضطراب و سایکوز)
ـ flashback (علایم ادراکی ناشی از مصرف بدون مصرف اخیر L.S.D)
● کوکائین
کوکائین یکی از اعتیادآورترین و خطرناکترین مواد مورد سوء مصرف است. این ماده از گیاه Erythroxylon Coca بدست میآید. وابستگی روانی به کوکائین ممکن است پس از یکبار مصرف به وجود آید. کوکائین وابستگی جسمی نیز ایجاد میکند، اما علایم ترک آن نسبت به ترک مواد افیونی خفیفتر است.
▪ آثار مصرف کوکائین:
آثار مصرف کوکائین بلافاصله ظاهر شده و ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد رفع میشوند. به همین علت افراد نوابسته به کوکائین ممکن است هر نیم تا یک ساعت یک بار، برای مصرف مجدد، از جمع یا محل کار خارج شوند. این آثار عبارتند از:
ـ تحریک سیستم اتونوم (تاکی کاردی، اتساع مردمک، تعریق)
ـ تهوع و استفراغ
ـ علایم روانی (سرخوشی یا بی تفاوتی، اضطراب و عصبانیت، هذیانهای پارانوئید، توهم شنوایی، توهم بینایی،
ـ توهم لامسه بصورت احساس خزیدن حشرات زیر پوست، کاهش تمرکز)
ـ رفتارهای اجباری و تکراری
ـ اختلال عملکرد شغلی و اجتماعی
▪ عوارض مصرف طولانی کوکائین :
ـ احتقان، تورم، خونریزی و زخم مخاط بینی
ـ سوراخ شدن تیغه میانی بینی
ـ تیک
ـ سردرد شبه میگرنی
ـ کاهش وزن
ـ عوارض قلبی (آریتیم، انفارکتوس میوکارد)
ـ حوادث عروقی مغز
ـ تشنج
علایم مسمومیت:
خونریزى مغزى در اثر افزایش شدید فشارخون، شوک ناشى از افتشدید فشارخون، افزایش شدید درجه حرارت بدن، بىنظمى در ضربانقلب، اختلال هوشیارى، تشنج، اغماء و مرگ.
چگونه کمک کنیم؟
آمفتامینها به شدت وابستگى ایجاد مىکنند. بیمارانى که علایم جنونمثل اسکیزوفرنى( را نشان مىدهند باید بلافاصله به روانپزشک معرفىشوند. بیمارانى که علایم افسردگى حاد را نشان مىدهند به خاطر امکانخودکشى باید به شدت تحت نظارت باشند.
باید به مصرفکنندگاناطمینان خاطر داد که علایم ترک آمفتامین مشتمل بر خستگى، اضطراب،اختلال خواب و افسردگى حداکثر تا روز چهارم پس از ترک زیاد بوده ودر عرض یک هفته فروکش خواهد کرد.
معمولاً داروى خاصى براى ترک لازم نمىشود. در هنگام ترک بایدبیماران را تشویق کرد تا آب کافى بنوشند، روزانه سه وعده غذا مصرفکنند،
ورزشهاى آرامش بخش انجام دهند و در هواى آزاد راه بروند.
معمولاً الکل در همراهى با آمفتامین به دلیل خواص خوابآلودگىاشاستفاده مىشود.
همچنین آمفتامینها در ادرار ۲ تا ۴ روز پس از مصرف قابل تشخیصاست.
* آشنایی با شیشه یا کریستال که نوعی آمفتامین است .
شیشه به عنوان یک آمفتامین بیش از ده سال است که میهمان مجالس و میهمانیهای ما است و محرکی که تا چندی پیش مصرف کننده خاص داشت(ثروتمندان و قشر تحصیلکرده !!!)امروز از نوجوان ۱۳ ساله تا متخصصین و استادان ما را درگیر خود کرده است و ما تازه به یاد اثرات سوء مصرف آمفتامین ها افتاده ایم.
میزان ابتلاء به اعتیاد و مصرف مواد مخدر در ایران بالاست. با وجود اقدامات مختلف قانونی و نظامی برای کنترل مواد مخدر در ایران متاسفانه روند مصرف مواد مخدر در بین جوانان شیوع داشته بویژه افزایش مصرف مواد مخدر جدید از مشکلات فعلی می باشد که بهترین راه در مسیر مبارزه با این خطر، بالا بردن سطح آگاهی جامعه بویژه جوانان و حمایتهای صحیح خانوادگی است.
یکی از مواد محرک خطرناک که اخیرا” بین جوانان شایع شده، شیشه است این ماده به عنوان محرک( نه مخدر) در مجالس رقص و مراکز فساد در کشورهای انگلیس و استرالیا بین جوانان رواج دارد.
ترکیب اصلی این ماده از آمفتامین(Amphetamine) گرفته شده که یک ماده محرک و اعتیاد آور است و مغز و سیستم عصبی را به شدت تحریک می کند و از نظر شیمیایی اثر آن از آمفتامین بیشتر است. این مواد در لابراتوارهای غیر قانونی ساخته می شود و اسامی خیابانی مثل: کریستال، یخ، Meth و شیشه دارند. این ماده توهم زایی و اثرات محرک را باهم ایجاد می کند.
« در ذیل به دلایل گسترش مصرف شیشه اشاره می کنم »
۱٫مصرف راحت (به دلیل نداشتن بوی بد مانند مخدرهای سنتی ==تریاک ،حشیش ،وید و …)مصرف توسط پایپ و یا زرورق
۲٫قیمت مناسب(از گرمی ۴۵ تا ۷۰ هزار تومان که برای مصرف کنندگان تفننی!!! تا ۱۰ بار قابل استفاده است)
۳٫افزایش شدید میل جنسی (به خصوص در دختران که احتمال سوء استفاده جنسی و آمیزش به دون وسایل مراقبتی را افزایش میدهد)
۴٫دسترسی راحت(حداکثر زمان دسترسی در نقاط مختلف شهر تهران بین ۱۰ تا ۳۰ دقیقه)
۵٫عدم اطلاع رسانی عمومی به موقع و مناسب توسط مراجع زی صلاح
۶٫سود بسیار مناسب مالی برای تولیدکنندگان و قاچاقچیان(۲ میلیون دلار در ۴۵ روز)
۷٫نداشتن اعتیاد جسمی با وجود ایجاد اعتیاد شدید روحی
و … موجب گردیده اند این مخدر به سرعت همه گیر شده و هر روز بر قربانیان خود بیافزاید.
برخی از عوارض ناشی از مصرف مخدر شیشه :
۱٫افزایش شدید میل جنسی به خصوص در دختران و کاهش حساسیت آلت مردان و جلوگیری از نعوض آن
۲٫گشاد شدم مردمک چشم و ایجاد اختلال در خواب مصرف کنندگان که موجب کاهش شدید سطح هوشیاری می گردد
۳٫پرحرفی و خوشبینی و مهربانی بلافاصله پس از مصرف
۴٫بدبینی شدید،استرس و توهمات شنوایی پس از فروکش کردن اثرات هر بار مصرف
۵٫میل به مصرف زیاد دخانیات پس از هر بار مصرف شیشه که موجب افزایش نسبی موارد بالا و ناراحتی های فلبی و ریوی می گردد.
۶٫افزایش مقطعی انرژی و در نتیجه فعالیت بیشتر = ایجاد خستگی ناگهانی و کاهش سطح هوشیاری
خطرات بهداشتی:
Methamphetamine وقتی وارد سیستم عصبی مرکزی CNS می شود، باعث آزاد شدن ناگهانی واسطه شیمیایی دوپامین ((Dopamine از مغز می شود که باعث تحریک سلولهای مغزی و افزایش خلق و خو و حالت تهاجمی و غیر قابل کنترل و افزایش حرکات جسمی می شود. که در صورت ادامه مصرف بعد از مدت طولانی علایم بدخلقی و افسردگی و علایم اختلال حرکتی مثل پارکینسون در فرد ظاهر می شود.
این ماده به صورت داخل بینی و خوراکی و داخل رگ و کشیدنی مصرف می شود و بلافاصله بعد از مصرف حالتی به نام rush یا flash در فرد ایجاد می گردد و افراد به سرعت اعتیاد پیدا می کنند و مجبورند هر روز مقدار مصرف را زیاد کنند.
مصرف این ماده می تواند باعث کاهش اشتها برای روزها، افزایش تعداد تنفس، افزایش فعالیت فیزیکی، افزایش دمای بدن و تحریک پذیری و بی خوابی گیجی، لرزش و تشنج، اضطراب و بدبینی و خشونت را سبب شود. که تشنج و افزایش زیاد دمای بدن باعث مرگ افراد می گردد. همچنین با صدمه روی عروق باعث سکته های مغزی و قلبی می گردد.
یکی از عوارض روانی آن ایجاد بیماری روانی شبیه اسکیزوفرنی است شامل توهمات بینایی و شنوایی و بدبینی و پرخاشگری است.
مصرف این ماده به تدریج در بین حیوانات افزایش دارد طبق بررسی در سال ۲۰۰۴ میلادی در ایالات متحده آمریکا ۶٫۲% از دانش آموزان دبیرستانی حداقل یکبار مصرف شیشه را تجربه کرده اند.
یکی از موادمخدر جدید که در بازار قاچاق عرضه میشود آیس ، شیشه یا کریستال است. وجه تسمیه این مادهمحرک به این دلیل است که شکل ظاهری این ماده شبیه شیشهای که خرد و پودر شده باشد و یا تکههای ریز یخ و یا خردههای ریز نبات است. به این دلیل به آن در کشور ما شیشه گفته میشود و در اروپا و آمریکا بیشتر به نام آیس شناخته میشود. شابو که در آسیای جنوبشرقی و خاوردور رواج دارد نیز شباهتهایی با این ماده دارد. تحقیقات نشان میدهد که مهمترین ترکیب این ماده محرک آمفتامین است. سابقه تولید و مصرف آمفتامین به قبل از جنگ جهانی دوم میرسد و در زمان جنگ جهانی دوم به عنوان یک داروی مؤثر در رفع افسردگی سربازانی که مشغول جنگ بودند و یا نیروهایی که قرار بود چندین شبانهروز را به صورت پیوسته به نبرد مشغول باشند و فرصت استراحت نداشتند برای بالا بردن سطح انرژی آنان استفاده میشد. با گذشت زمان و مشخص شدن عوارض خطرناک این ماده و اعتیاد به آن کاربرد این ماده به عنوان دارو به تدریج کنار گذاشته شد اما سوداگران و تولیدکنندگان موادمخدر استفاده از این ماده را در تهیه موادمخدر در دستور کار خود قرار دادند. شاید اولین و مهمترین ماده محرک که از آمفتامین به دست آمد و در سطح وسیع مورد مصرف قرار گرفت اکستازی باشد. قرص اکستازی از چند سال پیش به ندرت در کشور ما مشاهده و مصرف میشد اما در سالهای اخیر مصرف آن افزایش یافت و انواع و اقسام این قرص در بازار قاچاق مشاهده شده است.
چگونگی مصرف شیشه :
مصرف اکستازی در پارتیها ومیهمانیها به عنوان یک ماده انرژیزا مصرف میشود و مصرفکنندگان آن میتوانند ساعتها بدون استراحت بیدار بمانند و از انرژیهای نهفته یا ذخیره شده در جسم خود در حد بالایی بهرهبرداری نمایند که پس از مدتی شدیداً با کمبود انرژی مواجه میگردند که از ظاهر آنها کاملاً مشخص میشود. متأسفانه یکی از تبلیغات غلط در مورد این مادهمخدر این است که حتی رسانههای جمعی از آن به عنوان قرص شادی یاد میکنند درحالیکه این ماده از خود هیچگونه انرژی و شادی ندارد و انرژیهای ذخیره شده جسم را به یکباره آزاد میکند و انرژی که بایستی در طول چندین شبانهروز مصرف شود ، یکشبه استفاده میشود و بعد از تمام شدن اثر آن شخص مصرفکننده به شدت احساس رکود و خستگی میکند و این آغازی است برای مصرف دوباره و دوباره تا اعتیاد کامل که متأسفانه مصرفکنندگان اکستازی به طرف شیشه و کراک کشیده شدهاند .
شیشه تقریباً همان خواص اکستازی را دارد با این تفاوت که اکستازی اغلب به صورت قرص و خوراکی و به ندرت به وسیله روش جذبی از طریق پوست استفاده میشود اما شیشه به صورت تدخین یا کشیدنی. برای مصرف شیشه ابزار مخصوص وجود دارد که به آن پایپ گفته میشود و شبیه یک چپق شیشهای است که کاربرد آن بیشتر در خارج از ایران مشاهده شنشئگی حاصل از مصرف این ماده تقریباً شبیه هیچ مادمخدر دیگری نیست. عوارض مصرف این ماده ، بسیار خطرناک و سنگین است. مصرفکنندگان این ماده در ابتداء مصرف پس از مصرف گاه تا ۷۲ ساعت حتی یک دقیقه نمیخوابند. در این مدت توهم شدید و خیره شدن به یک نقطه خاص برای چندین ساعت و همینطور رفتارهای بیپروا ، از حالات نشئگی این ماده محسوب میشود. بعضی از مصرف کنندگان شیشه پس از مصرف با توجه به توهم شدید به تصور پرواز خود را از پنجره ساختمان چند طبقه به پایین پرتاب کردهاند. پس از بین رفتن اثر این ماده شخص مصرفکننده طوری احساس خستگی و کوفتگی میکند که ممکن است حدود ۴۸ ساعت یا ۲ شبانهروز به صورت پیوسته خواب باشد و پس از بیداری سر دردهای شدید ، بیقراری ، لرزش و حرکات غیرعادی اعضاء بدن مثل دست و سر از حالات آن است. ده است. اما در کشور خودمان مصرفکنندگان شیشه ابزار دیگری را جایگزین این چپق شیشهای یا پایپ کردهاند که به راحتی با یک لامپ درست میشود. به این صورت که انتها یا سرپیچ لامپ روشنایی را جدا کرده و آن را به همراه محتویات لامپ بیرون میآورند ، سپس شیشه را داخل این حباب توخالی ریخته و با قرار دادن یک لوله خودکار در داخل آن و مسدود کردن انتهای آن با مادهای مثل آدامس ، آماده مصرف میشود. در مرحله بعد با شعله فندک شیشه داخل حباب را از بیرون حرارت میدهند و از طریق لولهای که از انتهای حباب بیرون آمده است به صورت کشیدنی مصرف میشود.
مصرفکنندگان شیشه برای از بین بردن این حالت معمولاً دوباره مصرف میکنند و مانند سایر موادمخدر فرایند اعتیاد آغاز میشود و پس از مدتی مصرفکننده شیشه تبدیل به یک معتاد تمامعیار میشود که البته با معتادان و مصرفکنندگان سایر موادمخدر مثل تریاک و حتی هرویین بسیار تفاوت دارد. عوارض مصرف شیشه را در طول چندماه ، حتی مصرف هرویین در طول چندین سال به وجود نمیآورد. مصرفکننده شیشه در حالت خماری آن دست به حرکات جنونآمیزی میزند که شاید از دیوانگان زنجیری هم سر نزند. از مهمترین عوارض طولانی مدت مصرف شیشه که معمولاً بعد از گذشت کمتر از ۶ ماه مصرف خود را نشان میدهد اختلال شدید در عملکرد دریچه پروستات است که معمولاً ادرار و اسپرم با هم دفع میشوند. آسیبهای شدید کبدی و جوشهای صورت ، کوچک شدن بیضهها به همراه درد شدید و تضعیف قوای جنسی از دیگر عوارض این مادهمخدر خطرناک است. متأسفانه در صحبتهای عامیانه گفته میشود که شیشه چون مرفین ندارد پس اعتیاد هم ندارد. درحالیکه براساس نتیجه تحقیقات علمی و مشاهدات و تجربههای عینی ، هر ماده ای که مصرف آن انسان را از تعادل طبیعی خارج کند مستقیماً روی سیستم تولیدکننده مواد شبهافیونی و ضددرد اثر میگذارد و باعث تخریب آن میشود. طیف ترکیبات مواد شبهافیونی که در جسم انسان تولید میشود به قدری گسترده و ناشناخته است که به غلط تصور میشود فقط مرفین یا مشتقات آن روی آن اثر میگذارد هرچند همین موضوع را هم بسیاری نمیدانند اما تحقیقات کاربردی با قدرت و اطمینان این موضوع را ثابت کرده است که کلیه موادی که انسان را از حالت تعادل طبیعی خارج میکند ، شامل هرویین ، تریاک ، شیره ، الکل ، حشیش ، کراک ، شیشه ، اکستازی ، قرصهای خواب ، آرامبخش و ضدافسردگی که بدون تجویز پزشک مصرف گردد نیز مستقیماً روی این سیستم اثر میگذارند و باعث تخریب آن میشوند شیشه یک ماده مخدر بسیار قوی و خطرناک است و اعتیاد آن در مقایسه با مواد مخدر شناخته شده نظیر تریاک و هروئین بسیار سنگینتر و خطرناکتر است اما هر نوع اعتیادی قابل درمان است. هماکنون بسیاری از مصرفکنندگان شیشه از طرق مختلف به درمان قطعی رسیدهاند . که یکی از این روشها متادون درمانی است که در جمعیت بهروزان ارائه میشود.
کریستال دى متامفتامین هیدروکلرید یا به زبان عامیانه کریستال یک ماده قدرتمند، اعتیادآور، مخدر محرک و به شکل ترکیبى و مصنوعى است.
کریستال به شکل بزرگ و شفاف و مانند کریستال هاى واقعى و به رنگ هاى صورتى، آبى و سبز یافت مى شود.
این ماده همچنین در خیابان به اسامى «مت»، «تینا» و در بعضى مواقع «آیس» و «شیشه» شناخته شده است.
• چه افرادى از این ماده استفاده مى کنند:
افرادى که در کارنامه خود به دنبال تنوع هستند رو به این ماده مى آورند. کریستال اغلب به صورت تفریحى در مهمانى ها و براى بالابردن و وسعت دادن به لذات جنسى و در بعضى موارد براى بیدار ماندن مصرف مى شود.
• چطور استفاده مى شود:
شیشه بطور عمده بوسیله یک ابزار مخصوص بنام پایپ و نیزمانند دیگر انواع متامفتامین ها، کریستال معمولاً به شکل هاى سیگارت، بلعیدنى، مایع خوراکى یا تزریقى و در موارد نادر حتى به صورت شیاف مقعدى استعمال مى شود. کریستال به شکل سیگارت یا تزریقى با شروع و حمله سریع تر بدن آثار تخریب کننده ترى دارد ولى متاسفانه استفاده از نوع سیگار و تنفسى شایع تر است تا جایى که در انگلستان فروش و عرضه پیپ هایى که براى استعمال کریستال مورد استفاده قرار مى گیرد ممنوع اعلام شد.
• تاثیر کریستال :
اثر کریستال هم مانند هر نوع ماده دیگرى در اشخاص مختلف متفاوت و وابسته به عواملى چون سایز، وزن، سلامت فرد، مقدار مصرف، روش استفاده، سابقه مصرف و اینکه آیا با ماده دیگرى استفاده مى شود دارد.همچنین عوامل محیطى تاثیر این ماده را در فرد تحت الشعاع قرار مى دهد.اینکه فرد به تنهایى یا در جمع و در مهمانى مواد مصرف کرده باشد مى تواند در این تجربه تاثیر بگذارد.
کریستال یا شیشه محرک بسیار قوى است که فعالیت هاى مرکزى سیستم عصبى را سرعت مى دهد. اگرچه گزارش کمى از مرگ و میر ناشى از استعمال مستقیم کریستال شده است ولى باید این نکته را مورد توجه قرار داد که این ماده بسیار اعتیادآور و نسبت به دیگر آمفتامین هاى دیگر از نظر اجتماعى، عاطفى، روانى و حتى تحرکى آسیب بیشترى به فرد وارد مى کند.
در بیمارانى که کریستال را به عنوان آمفتامین براى تحمل درد استفاده مى کنند علایم مشابهى با بیماران روانى پارانوئیدى و جنون جوانى مشاهده مى شود.
گاهى اوقات افرادى که به استعمال ماده تن در داده اند کریستال را به عنوان آمفتامین (مسکن) مصرف مى کنند. اگر فردى یک بار کریستال را به عنوان مسکن روانى تجربه کند به تجربه مجدد آن علاقه مند مى شود و کم کم به سوى این ماده کشانده مى شود.استفاده دوز بالاى کریستال مى تواند موجب آسیب مهلک در رگ هاى مغزى و در نهایت مرگ شود دیگر تاثیرات فیزیکى معمول ناشى از استعمال کریستال شامل: خشکى دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهاى طاقت فرسا، حالت تهوع، تعرق بیش از اندازه بدن، سرگیجه، بالارفتن فشارخون، بالارفتن حرارت بدن ، تپش قلب، خشکى، سوزش و ترک لب ها، بزرگ شدن مردمک چشم، سیاهى رفتن چشم، لرزش دست ها و انگشتان مى شود. استعمال کریستال روى رفتار شخص نیز تاثیر مى گذارد: افزایش حرکت هاى فیزیکى، نوعى حالت سرخوشى ، ناآرامى، اضطراب و دلواپسى، پرخاشگرى، خشونت و رفتار خصمانه، بیخوابى شدید، حمله هاى ناگهانى هراس و اضطراب پارانویا (جنون سوءظن) همراه با توهم، نشاط و دلخوشى بیش از حد، پرچانگى، تکرار حرف ها و کارهاى ساده، تغییر ناگهانى در رفتار و گفتار و اختلال در درک،اختلال و بى نظمى در وظایف کلیه و ریه، بى اشتهایى و در نتیجه سوء تغذیه و کم وزنى مفرط ،عوارض قلبى. (حمله قلبى و نارسایى قلب به دلیل استعمال زیاد)
• آمفتامین ها و دیگر داروهاى غیر قانونى :
مشکلات و تاثیرات ناشى از استعمال ترکیب داروها قابل پیش بینى نیست. بعضى اوقات داروهاى کندساز (آن دسته که فعالیت هاى بدنى را از طریق تاثیر بر روى سیستم عصبى مرکزى کاهش مى دهد) همانند الکل بنزودیازپین ها به منظور خنثى کردن تاثیرات تحریک کننده کریستال مورد استفاده قرار مى گیرد. به هر حال استفاده از چند نوع داروى براى این منظور ممکن است منجر به استفاده مرتب و وابستگى به انواع داروها شود.
• کریستال و روابط جنسى:
استفاده از کریستال مى تواند نیاز و فعالیت جنسى فرد را به طور غیرعادى افزایش دهد. این به همراه دیگر تاثیرات استعمال این ماده ممکن است فرد را به قدرى بى توجه و از خود بیخود کند که فرد استفاده از وسایل حفاظتى پیشگیرى را فراموش کند و همچنین شخص را وادار به افراط در فعالیت هاى جنسى مى کند که قطعاً آسیب هاى غیرقابل جبرانى را به همراه دارد و امکان ابتلا به ویروس و دیگر بیمارى هاى مقاربتى را افزایش مى دهد.
• کریستال و بیمارى هاى عفونى :
بعضى از داروهاى ضد ایدز مى توانند مانع عکس العمل بدن در تجزیه کریستال شود و این موجب مى شود تا سطح پایدارى کریستال در سیستم گردش خون طولانى تر و بیشتر شود. استعمال کریستال با استفاده از پیپ یا به شکل سیگارت موجب سوزاندن و بریدن لب ها مى شود که احتمال سرایت انواع ویروس ها از جمله هپاتیت C را افزایش مى دهد. فضاى استعمال کریستال تزریقى نیز در احتمال آلودگى به هپاتیت C و ایدز موثر است به خصوص اگر سوزن، سرنگ و دیگر تجهیزات تزریقى (قاشق، صافى، شریان بند) مشترکاً استفاده شود. اگر مبتلایان به ایدز از کریستال به طور گسترده و در مدت زمان طولانى استفاده کنند تعداد ویروس ها در بدن آنها افزوده خواهد شد.
• وابستگى :
خیلى از کسانى که کریستال مصرف مى کنند این ماده را وابسته کننده توصیف مى کنند. مصرف کنندگان این ماده در ابتدا تشویق مى شوند کمى از این ماده را همراه داشته باشند تا در مواقع ناگهانى به دادشان برسد. با توجه به ماهیت وابسته کننده این ماده فرد از لحاظ روانى و فیزیکى به آسانى به آن وابسته مى شود. شخصى که از نظر روانى به کریستال وابسته شود بیش از هر چیزى در زندگى طالب آن مى شود. وقتى که بدن فرد با مخدرها سازگارى پیدا مى کند وابستگى فیزیکى اتفاق مى افتد و در این وضعیت فرد تدریجاً به عملکرد مواد مخدر در سیستم بدن عادت مى کند. بالارفتن سریع قدرت تحمل و وابستگى نسبت به کریستال و مصرف دوز بالاى این ماده براى رسیدن به تاثیر مطلوب از دلایل معمول مصرف عنوان شده است. حالت و حس آرامش و خلسه بى نهایتى که به دنبال مصرف متامفتامین ها در فرد ظهور پیدا مى کند اغلب موجب بروز میل بیش از حدى براى استفاده بیشتر از این ماده در شخص مى شود.
• علائم ترک :
افرادى که به یک باره استعمال کریستال را قطع مى کنند دچار علائم زیر مى شوند:
- افسردگى عصبى، خونسردى و بى علاقگى، خواب طولانى ، به هم ریختگى روحى، کم آوردن انرژى، سراسیمگى، توانایى محدود در دستیابى به لذت ها، اضطراب افرادى که کریستال مصرف مى کنند، مى گویند که نوع افسردگى بعد از مصرف این مخدر مانند دیگر داروها نیست. نوعى ناتوانى و درماندگى و اختلال در الگوى خواب بر آنها حادث مى شود تا جایى که توانایى انجام وظایف و کارهاى روزمره فرد را مختل مى کند. اگر شما براى ترک نیاز به کمک دارید با یک دکتر مشکل خود را در میان بگذارید.
• متامفتامین ها و رانندگى :
پس از مصرف کریستال، رانندگى کردن بسیار خطرناک است، رانندگانى که تحت نفوذ و تاثیر این ماده هستند بیشتر مایل هستند که ریسک کنند. وقتى تاثیر این مخدر به تدریج از بین مى رود فرد دچار خستگى و گرفتگى شدید مى شود که این احتمال خطر را در رانندگى زیاد مى کند. رانندگى در هنگامى که راننده تحت تاثیر این گونه مواد باشد، غیرقانونى بوده و مجازاتى نظیر ابطال گواهینامه رانندگى، جریمه و زندانى را در پى دارد.
ترس درکودکان
ترس کودکان از مهمترین مسایلی است که بسیاری از خانواده ها با آن مواجه هستند و دارای علل گوناگونی است که بر کودک تاثیرات بسیاری می گذارد.
بدین ترتیب که گاه والدین برای آگاه کردن کودکشان از موقعیتی خطرناک به قدری مبالغه می کنند و اضطراب و هیجان بروز می دهند. به عنوان نمونه جیغ می زنند، لکنت زبان میگیرند و غیره که این هیجان شدید به کودک انتقال یافته و به جای تشخیص عامل خطرناک ، موجبات ترس و وحشت وی فراهم می شود و ممکن است مدتها در ذهن کودک باقی مانده و او را آزار دهد.
تحقیقات حاکی از این است ، بیش از 35 درصد عامل ترس کودکان مبالغه کردن بیش از حد والدین و اعضاء خانواده در مورد ؟ یا موقعیتی خاص می باشد. این گونه کودکان معمولا بی قرار بوده، دلشوره ، نگرانی ، کاهش تمرکز ، تحریک پذیری ، اختبلال خواب و اشتها، خستگی شدید، کابوس شبانه داشته و علایم جسمی مانند: تهوع و استفراغ، سردرد ، دل دردهای پی در پی و غیره را بروز می دهند.
برخی والدین تصور می کنند با بالا رفتن سن کودک ، ترس وی خود به خود از بین می رود و اهمیت زیادی به آن نمی دهند، در صورتی که چنانچه این ترس ها تثبیت شود و برای کنترل درمان آن اقدامی صورت نگیرد. ، این کودکان دچار ضعف اراده و عدم اعتماد به نفس خواهند شد. پژوهشگران بر این باورند که از عوامل مهمی که موجبات ترس و اضطراب کودک را فراهم می آورد، می توان به دو نکته اشاره کرد :
۱. عوامل تصادفی :که موجب ترس کودک می شود، بدون قصد قبلی بوده و به صورت ناگهانی جلوه می کند، مثل افتادن کودک از پله و ترس وی از پلکان ، گم شدن کودک و ترس وی از جدا شدن مادر.
۲. عوامل عمدی: که گاه شخصی کودک را از شیء یا چیزخاصی می ترساند و در ذهن کودک ایجاد ترس و اضطراب می کند . به عنوان مثال: ترساندن کودکان از شخصیتهای خرافی یا افراد غریبه ، تاریکی و غیره.
دکتر رضا دولتیار، روانپزشک معتقد است ، برخی ترسهایی که گاه والدین برای راحت تر شدن کار خود در کودک به وجود می آورند موجبات اضطراب و وحشت وی را فراهم می آورند . مثال ترساندن از آمپول ، داندانپزشکی و غیره . وی می گوید: "ترس ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند: ۱. ترسهای ذاتی ۲. ترس های اکتسابی ترسهای اکتسابی ، ترس هایی هستند که در محیط آن ها را می آموزیم. مثل ترس از سوسک ، مار ، تصادف و غیره"
وی در ادامه می افزاید: "کودک نمی داند که مار خطرناک است و گاه ممکن است دستش را برای گرفتن آن دراز کند، مادر به او می آموزد که مار خطرناک و سمی است.
بیشترین ترس ها در جامعه اکتسابی هستند و افراد آن را تجربه می کنند". متخصصین معتقدند : برای از بین بردن ترس کودکان از موقعیت یا شیء خاص باید وی را با آن موقعیت روبه رو کرد و این کار همراه با تجربه ای خوشایند مثل در کنار او بودن یا دادن پاداش میسر است.
دولتیار می گوید: "برای کنترل ترس کودکان باید وی را به مرور و طی چند مرحله با موقعیت ترسناک مواجه کرد، در موقعیتی آرام و راحت مبادرت به این کار نمود. که در اصطلاح، حساسیت زدایی منظم نامیده می شود. به عنوان نمونه برای کنترل ترس کودک از سوسک باید طی چند مرحله آن را انجام داد.
۱- در مرحله اول می بایستی در مورد سوسک با کودک صحبت کرد و از این که ترس او بی مورد است اور را آگاه نمود.
۲- در مرحله دوم سوسک را به وی نشان داد و اجازه لمس آنرا به وی بدهم.
۳- در مرحله سوم، سوسکی مرده به او نشان داده و او را کاملا از بی خطر بودن آن آگاه کنیم در مرحله آخر کودک را با سوسک مواجه کنیم. "
فریبا هرندی کارشناس مسایل تربیتی معتقد است؛ گاه ترس و اضطراب کودکان ممکن است به موقعیتهای مشابه سرایت کند، وی می گوید: "کودکانی که با موقعیتی ناخوشایند و ترسناک مواجه می شوند آن را ممکن است به موقعیتهای شبیه به آن تعمیم دهد و حتی کودک نتواند خطر واقعی را از نشانه های مشابه آن تمیز دهد و حتی کودک نتواند توضیح دهد چه چیزی واقعا موجب ترس وی شده است.
به عنوان مثال کودکی که شگی پشمالو را گاز می گیرد، ممکن است از تمام حیوانات پشمالو وحشت کند و نتواند علت آن را توضیح دهد." برخی والدین ترس کودک خود را جدی نگرفته و آن را بازی می دانند و حتی گاه وی را به خاطر آن تنبیه می کنند.
دکتر دولتیار می گوید: " اولین قدم در راه کنترل ترس کودک باید قبول کرد که اضطراب و وحشت کودک واقعا ترس است و جنبه دیگری ندارد. در واقع در ترس نباید از تنبه استفاده کرد چون بی شک تثبیت می شود، مثل زندانی کردن کودک در اتاق تاریک و غیره." این روانپزشک می افزاید : گاه والدین ترس کودک را به باد مسخره می گیرند و او را سرزنش می کنند که فردی ترسو و بی اراده و ضعیف است، که با این کار اعتماد به نفس کودک را تضعیف می کنند."
دکتر محمدرضا شمس انصاری، روانپزشک معتقد است ، کودکان معمولا از تاریکی ، آتش ، سوسک ، موش و غیره می ترسند، این ترس ها چنانچه تقویت نشود و راه کار مناسبی برای آن در نظر گرفته شود، به مرور از بین می روند. وی می گوید : "برخی کودکان چنانچه مادر یک لحظه از آنان دور می شود به گریه و زاری می پردازند و وحشت عجیبی از آن دارند ودر تاریکی شب تشدید می شود. این گونه کودکان معمولا کابوس شبانه داشته و از علائم مختلف جسمی رنج می برند. و چنانچه مادر و پدر به این امر توجه نداشته باشند و به مرور آن را کنترل نکنند، کودک دچار اختلالات رفتاری و روانی خواهد شد." این روانپزشک راه کارهایی را در این پیشنهاد می کند که عبارت است از :
روان شناسان بر این باورند ، برای آگاه کردن کودکان از خطر بایستی از ملایم ترین موقعیت ها استفاده کرد و برای آنان استدلال نمود، ذهن کودک مانند فیلم عکاسی حساس است و بسیار زود نقش می پذیرد و این تأثیر دوامی طولانی دارد، پس این امر توجه لازم را می طلبد.
مادری از اینکه دختر 7 ساله اش از دندان پزشک هراس و وحشت عجیبی دارد می گوید: "راضی به مراجعه به دندان پزشک نمی شود ". کارشناسان معتقدند: اینگونه کودکان را باید در موقعیت آرام و پاداش دادن یا آگاهی یافتن از سوی دندانپزشکی مهربان متقاعد کرد. به عنوان مثال با گفتن اینکه اینکار کمی درد دارد ولی تو شجاع هستی و می توانی آنرا تحمل کنی و غیره .
مریم حقیقت ، مادری است که از وحشت کودکش از تنهایی در اتاق ، شب هنگام نگران است و می گوید: " کودکم همیشه سعی دارد کنار من بخوابد و به هیچ وجه حاضر نمی شود در اتاقش بخوابد و نگران من از این است که در آینده نیز نتواند تنها بخوابد "
دکتردولتیار در این مورد می گوید: "برای کنترل ترس از گونه کودکان دروهله اول باید در هنگام شب چراغی کم نور در اتاقشان روشن کرد و به مرور آن را کم و سپس خاموش نمود. در مرحله دوم در اتاق کودک به همراه وی در تاریکی به تعریف کردن لطیفه و داستان های جالب پرداخت و موقعیتی خوشایند در تاریکی برای وی ایجاد کرد. در مرحله سوم او را کم کم در اتاقش تنها بگذارید که به آن اصل کاهش ترس گفته می شود."
گاه ترس کودکان موجب دروغ گویی، جویدن ناخن، پرخاشگری و غیره می شود. که این امر موجبات اختلال رفتاری را در کودک تقویت می کند و مراجعه به مشاور و روانپزشک را می طلبد. اغلب پزشکان نیز بایستی در برقرار کردن ارتباط دوستانه با این کودکان مهارت داشته و در تمام مدت معاینه با وی صحبت کنند، به بیان دیگری تجارب تلخ معاینه های پزشکی را با تجربه های شیرین بازی و سرگرمی همراه سازند.
از طرفی نیز می توان به کودکان آموخت که موقعیتهای ترس آور را پیش بینی کنند و خود را برای مواجه شدن با آن آماده کنند، البته همه موقعیتهای ترسناک را نمی توان پیش بینی کرد اما برخی آنان مانند رعد و برق یا رفتن به بیمارستان را می توان به دقت توضیح داد، تا از بسیاری ترس های کودکان جلوگیری شود. روانپزشکان بر این باورند :لکنت زبان مسئله ای است که گاه از ترس به وجود می آید. و حتی به صورت جدی بروز میکند و نیاز به درمان متخصص پیدا میکند. در واقع راه کاری که برای این کودکان پیشنهاد می شود عبارت است از :
۱. وقتی کــودک برای برقراری ارتباط با دیگران می کوشد، به او فرصت بدهیم ، حرف بزند و حرف او را قطع نکنیم ، حــرفهای او را تصیح کرده و کلمه ها را پیشاپیش در دهان وی نگذاریم.
۲. دقت کنیم ، کســـی ادای کــــودک را درنیاورد و او را مسخــره نکند و حالتهای چهــره او را تقلید نکند.
۳. نسبت به لکنت زبان کــودکان نگرانــی و سراسیمگــی نشان ندهیم و کاملا خونســرد باشیم.
۴. چون سخن گفتن ازتقلید و سرمشق آموخته می شود سعــی کنید کــودک کسانی را ســرمشق قرار دهد که درست صحبت می کنند.
بنابراین با توجه به نکات ذکر شده می توان دریافت ترس های کودکان چنانچه ادامه یابد و کنترل نشود، منجر به مشکلات زیادی خواهد شد که در ذهن و رفتار کودکان تأثیراتی سوء برجای می گذارد پس توجه کامل والدین واعضاء خانواده در این امر مهم ضروری به نظر می رسد.
هر چند برای فرد اغلب احساس ترس و ناراحتی شدید را ایجاد می کند، مکانیزم آن در حقیقت یک واکنش تکاملی بدن است که به آن اصطلاحاً fight-or-flight response (این پاسخ یک پاسخ حاد به استرس خوانده می شود که توسط والتر کانون در سال 1929 توصیف گردید. بر اساس این تئوری حیوانات در مقابله با خطرات یک سری شارژهای الکتریکی از دستگاه سمپاتیک خود صادر می کنند که آنها را برای فرار یا مبارزه آماده می سازد.
این پاسخ بعدها به عنوان اولین مرحله ی نشانگان تطابق عمومی که پاسخهای استرس در مهره داران را تنظیم می کند، شناخته شد.)می گویند. نشانه ها شامل لرزش ، تنگی نفس ، تپش قلب ، درد سینه ، تعریق ، تهوع ، سرگیجه ، احساس سبکی در سر و احساس خفگی می باشد. در هنگام حمله ی پانیک مقادیر زیادی آدرنالین در خون ترشح می شود. بسیاری از افراد که برای اولین بار دچار این حملات می گردند ،فکر می کنند که دچار حمله ی قلبی شده ، در حال از دست دادن عقل خود هستند و یا دارند می میرند.
بسیاری می گویند این حملات دلهره آورترین وقایع زندگی آنها بوده است. اگر این حملات بصورت مکرر و غیر منتظره اتفاق افتد بعنوان بیماری پانیک تلقی خواهد شد ، ولی حملات پانیک در جریان دیگر بیماریهای اضطرابی نیز اتفاق می افتد. بعنوان مثال کسانی که دچار فوبیا(ترس از مکانهای سربسته ، ارتفاع ، جاهای پرازدحام و ... ) هستند ، ممکن است حملات پانیک را با قرار گرفتن در شرایط اضطراب آور تجربه کنند.
بیماران دچار حملات پانیک بخوبی با داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی درمان می شوند. مشخصه اصلی اختلال پانیک، وقوع خود به خود و غیره منتظره حملات پانیک است که شامل حملات و دوره های مجزای ترس شدید هستند. فراوانی بروز حملات از چند نوبت در روز تا صرفا تعداد انگشت شماری حمله در یک سال فرق می کند.
نخستین حمله پانیک اغلب کاملاً خود به خود است. اما گاه حمله های پانیک به دنبال آشفتگی، فعالیت بدنی، فعالیت جنسی یا آسیب هیجانی متوسطی روی می دهند. وقتی حمله پانیک آغاز می شود، علایمش در عرض ده دقیقه به سرعت تشدید می شود.
علایم روانی عمده این بیماری عبارتند از، ترس مفرط و احساس قریب الوقوع بودن مرگ و نابودی. بیمار غالباً نمی تواند علت ترس خود را بیان کند. ممکن است دچار اغتشاش شعور شود و در تمرکز اشکال پیدا کند. برخی نشانه های جسمی حمله پانیک عبارت است از افزایش ضربان قلب، احساس تپش قلب، تنگی نفس و تعریق. بیمار اغلب می کوشد محلی را که در آن قرارگرفته است ترک کند تا از کسی کمک بگیرد. حمله عموماً بیست دقیقه و ندرتاً بیش از یک ساعت طول می کشد.
بیمار ممکن است در حین حمله دچار مسخ شخصیت (depersonalization)یا مسخ واقعیت (derealization) شود.
علایم حمله پانیک ممکن است سریع یا به تدریج برطرف شود. گاه بیمار در فاصله حملات از ترس اینکه حمله دیگری به سراغش بیاید، دچار اضطراب انتظار می گردد.
نگرانی جسمی از مرگ به دلیل مشکل قلبی یا تنفسی ممکن است کانون اصلی توجه بیمار در حین حلمه پانیک باشد. گاه بیمار فکر می کند تپش قلب و درد قفسه سینه اش نشانه آن است که دارد می میرد. حدود 20% از بیماران در حین حمله دچار حلمه های افتش (سنکوپ) می شوند. این بیماران افراد جوان 20 تا 30 ساله هستند که به بخش فوریت ها مراجعه می کنند و با اینکه از نظر جسمی سالم اند، اصرار می کنند که دچار حمله قلبی شده اند و دارند می میرند.
اختلال پانیک اغلب با آگورافوبیا (گذرهراسی) همراه است. در آگورافوبیا، بیمار از هر موقعیتی که در آن دست یابی به کمک مشکل باشد، سرسختانه اجتناب می کند. آنها دوست دارند در اماکنی مثل خیابان های شلوغ، مغازه های پرازدحام، فضاهای سربسته (مانند زیرپل و آسانسور) و وسایل نقلیه در بسته (مانند مترو، اتوبوس یا هواپیما) یکی از دوستان یا اعضای خانواده همراهیشان کنند.
دوره درمان پس از بهبود اولیه که حدود یک ماه طول میکشد، در حدود 8 تا 12 ماه است.
برچسبها: هراس, پنیک, ترس, حمله
اختلال پانیک یا هراس یکی از اختلالات نسبتاً شایع اضطراب است که باعث ناراحتی شدید میگردد. این اختلال عبارت است از وجـود حملات غیرمنتظـره و عود کننده پانیک که لااقل به دنبال یکی از ایـن حملات علایمی نظیر نگرانی دائم از وقوع حمله ای دیگر، نگرانی از نتایج ضمنی حمله یا عواقب آن، و پیدایش تـغیـیـر چشمگیری در رفتـار بـه دلیل نگرانی از وقوع حملات مزبـور به وجود می آید. کسانی که مبتلا به این اختلال هستند حملات پانیک یا دوره ای از ترس یا نگرانی شدید که دوره زمانی مشخصی دارد را تجربه می کنند. بعبارت دیگر، احساس این ناراحتی شدید (حمله پانیک) شروع و پایان مشخص دارد و شخص از ظهور مجدد حمله در تشویش است.
در طول حمله، شخص حداقل چهار تا از نشانه های ذیل را که بطور ناگهانی پیدا شده و در جریان ده دقیقه به حداکثر شدت خود میرسند، تجربه میکند.
تپش قلب (افزایش ضربان قلب)
تعریق (عرق کردن زیاد)
احساس سرگیجه (سرچرخی)
احساس کوتاه شدن تنفس (نفس تنگی)
احساس ناراحتی یا درد در قفسه سینه (صدر)
احساس لرزیدن
دلبدی (تهوع) یا احساس ناراحتی در شکم
احساس خفه شدن
ترس از مردن
سوزنک سوزنک شدن اعضای بدن (پاراستیزیا)
ترس از دست دادن کنترل یا ترس از دست دادن هوشیاری/درایت
احساس واقعیت زدودگی (اینکه شخص فکر کند قادر به تجربه واقعیت اطراف خود نیست) و احساس شخصیت باختگی (شخص فکر میکند از شخصیت خود جدا شده و خود واقعی نیست)
حمله پانیک میتواند به سه شکل عمده باشد:
حمله ای که بصورت غیر منتظره اتفاق می افتند که در آن شخص نمیتواند علت خاصی را برای آن جستجو کند.
حمله ای که در جاهای بخصوص (مثلاً محل کار، اتاق سخنرانی، و غیره) یا فکرکردن راجع به آنها اتفاق می افتد.
و حمله ای که میتواند با محلات یا تفکرات خاص ارتباط داشته باشد ولی لزوماً همینکه شخص به آن محل رسید یا راجع به یک موضوع نگران کننده فکر کرد اتفاق نیافتاده و مدتی را در بر میگیرد تا ظهور کند.
این علایم ممکن است بتدریج یا نسبتاً سریع برطرف گردند.
اختلال پانیک معمولاً با آگورافوبیا (گذرهراسی) همراه است. در آگورافوبیا، شخص از رفتن به فضاهای بسته (ساختمانها، مارکت های سرپوشیده، موتر، طیاره، و غیره)، و محلات مزدحم اجتناب میکند. با آنکه نشانه های این اختلال میتوانند شدید باشند، ولی هیچکدام خطرناک نبوده و مشکل جدی صحی ایجاد نمی کنند. لیکن بعلت اینکه میتوانند زندگی فرد را بسیار محدود بسازند و مانع کار و فعالیت روزمره اش گردند، بنابرین لازم است تا در اسرع وقت اقدام به تداوی گردد.
برای تداوی این مراجعین از ادویه ضدافسردگی-ضداضطراب و روان-درمانی با روشهای متفاوت استفاده میگردد. درینباره در مقالات دیگر توضیحاتی داده خواهد شد.
ویدیوی ذیل بصورت مختصر درباره این اختلال به لسان انگلیسی معلومات میدهد
مهمترین محل اثر موادمخدر بر مغز است. در مغز گیرنده هایی وجود دارد که این مواد بر آنها اثر می کنند.
● این گیرنده ها به ۳ گروه تقسیم می شوند:
۱) اثر بر گروه اول سبب تنظیم و کاهش احساس درد، کاهش فعالیت مرکز تنفس، یبوست و اعتیاد می شود.
۲) اثر برگیرنده های دوم سبب کاهش احساس درد، افزایش حجم ادرار و ایجاد حالت آرامش می شود.
۳) اثر موادمخدر بر گیرنده های گروه سوم سبب کاهش احساس درد می شود.
حدود بیست و پنج سال پیش مشخص شد که در بدن انسان موادی شبیه موادمخدر [مرفین] تولید می شود که مهمترین آنها به نام آندورفین ها و آنکفالین ها است. به طور طبیعی وقتی بدن دچار آسیب های دردزا و حوادث ناراحت کننده می شود مغز این مواد را ترشح می کند و سبب کاهش احساس درد و ناراحتی می شود.
● اثر موادمخدر بر روی سیستم پاداش
در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن کاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح می شود و بر روی قشر و سایر مراکز حیاتی آن اثر می کند و احساس لذت و پاداش به او دست می دهد و سعی در تکرار آن عمل دارد. یکی از آثار مهم موادمخدر فعال کردن همین سیستم است.بنابراین کسانی که یک بار با این مواد آشنا می شوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تکرار مصرف آنها پیدا می کنند.
از بین موادمخدر هروئین خیلی راحت تر در چربی حل می شود. مغز انسان مقدار زیادی چربی دارد، بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، هروئین پس از مصرف در طی زمان کوتاه تری روی مغز اثر می کند بنابراین آثار پاداش دهنده و خوشی آور و ضد درد سریع تری دارد.کدئین که از مشتقات تریاک است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین می شود. در یک مطالعه روشن شده که در معتادان، یکی از آثار مصرف موادمخدر کاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.
اما گذشته از آثار ثابت شده مواد مخدر، مردم ممکن است با باورهای غلط زیر، اقدام به مصرف آنها کنند.
۱) برای تسکین درد:
این مواد واکنش انسان را نسبت به حس درد کاهش می دهند و روی عامل اصلی ایجاد درد هیچگونه اثری ندارند. بسیاری از بیماری های بشر با درد همراه است، از جمله اضطراب، افسردگی، بیماری های استخوان و مفاصل، سرطان ها و بیماری های عفونی.اما مصرف کنندگان و توصیه کنندگان به مصرف مواد توجه ندارند که نسبت به اثر ضد درد این مواد تحمل ایجاد می شود. یعنی مثلا در پنجمین مصرف برای اینکه همان درد اولیه کاهش یابد باید مقدار بیشتری مصرف شود، که این مقدار گاهی تا ۳۰ برابر مقدار مصرف اولیه لازم می شود.
۲) عقیده غلط دیگری که وجود دارد، اثر این مواد بر روی بیماری هایی مثل قند یا دیابت است. به نظر می رسد چنین باورهای غلطی توسط قاچاقچیان دامن زده می شود تا درآمد مالی بیشتری کسب کنند. یا مصرف کنندگان این ادعا را مطرح می کنند تا خود را گناهکار جلوه نداده، بگویند ما برای پیشگیری یا درمان این بیماری ها، مواد مصرف می کنیم. در هیچ تحقیق علمی اثر پیشگیری کننده و درمانی برای این مواد ثابت نشده است.
۳) گاهی افراد بی اطلاع توصیه می کنند که مصرف موادمخدر برای کاهش آلام روحی و اضطراب و افسردگی و سایر بیماری های روانی که نسبتا شایع و به شدت آزاردهنده هستند، مفید می است.اضطراب معمولا باتنگی نفس، احساس خفگی، تپش و احساس ناراحتی در قلب، سنگینی سر، احساس درد و ناراحتی در شکم و درد در سایر قسمت های بدن همراه است.تفکر غلط اثر تسکینی موادمخدر بر بیماری های روانی و اضطراب از آنجا ناشی شده که این مواد دارای اثر تسکین بخش و آرام بخش هستند، هر ماده آرام بخشی علائم ظاهری اضطراب را کاهش می دهد، اکثر بیماری های روحی همراه اضطراب هستند، افسردگی که بیماری قرن است در بسیاری از موارد همراه با اضطراب است.
بنابراین در اوایل مصرف، شخص که به هر علت دچار اضطراب و ناآرامی روحی است ممکن است با مصرف مواد احساس آرامش کند. اما این پدیده ثابت شده که در افراد مضطراب و ناآرام پس از اولین مصرف، خطر اعتیاد بسیار بالا است و مواد اعتیادآور قطعا پس از مدتی، خود افسردگی زا و به تبع آن اضطراب آور خواهند بود.
یعنی در نهایت نه تنها با مصرف موادمخدر افسردگی، اضطراب و آلام روحی انسان کاهش می یابد، بلکه تشدید هم می شود زیرا تغییر خلق و ایجاد حالت شادی کاذب توسط موادمخدر فقط در اوایل مصرف ایجاد شده است.نوجوانان و جوانان در مقطعی از زندگی خود هستند که بحران و ناآرامی روحی و اضطراب فراوانی دارند و به همین دلیل است که با اولین آشنایی ها خطر اعتیاد در آنها زیاد است. نوجوان روابط اجتماعی و خانوادگی آرام و حمایت کننده ای لازم دارد تا آلام روحی او کاهش یافته به سمت اعتیاد نرود.
۴) توصیه دیگری که ناآگاهان برای مصرف موادمخدر دارند در مورد مشکلات روابط جنسی مردان به خصوص مردان جوان است. مشکلات جنسی در آنان معمولا ریشه در هیجانات و اضطرابات شخص دارد اگر این مواد در موارد نادری از مشکلات فوق بکاهد، در طولانی مدت باعث ایجاد افسردگی و کاهش میل جنسی می شود.
۵) مواد مخدر یعنی مشتقات مرفین حرکات پیش برنده روده ها را کند می کند و ترشحات آن را کاهش می دهد.دردهای دستگاه گوارش می تواند ناشی از افزایش حرکات دودی روده ها باشد. در اسهال این حرکت سریع و گاهی دردناک می شود. در بسیاری از هیجانات و اضطراب ها حرکات لوله گوارش مختل شده، افزایش یا کاهش می یابد. مثلا در روده های تحریک پذیر عصبی دل درد، دل پیچه یا اسهال و یبوست متناوب وجود دارد. اگر مبتلایان به این بیماری ها با موادمخدر آشنا شوند، خطر اعتیاد جدی است. مثلا در مورد اسهال که همراه با افزایش حرکات روده ای است، اگر مشتقات تریاک در دسترس شخص بیمار قرار بگیرد با توجه به کند کردن حرکات پیش برنده روده و بهبود ظاهری اسهال خطر اعتیاد بعدی را دارد.
۶) متأسفانه بعضی از کسانی که پس از رانندگی ممتد دچار خستگی می شوند پس از چند بار مصرف و احساس رفع خستگی و سرخوشی کاذب، در دام اعتیاد گرفتار می شوند.
۷) این مواد حالت خمودگی، ابرگرفتگی شعور و با آگاهی ایجاد می کنند یعنی می توانند بیداری بیش از حد بشر را کاهش دهند. زندگی پیچیده امروز، نیاز به کار فکری زیاد و گاهی خسته کننده دارد در واقع آدم های پرکار و آنهایی که در زندگی روزمره با مسایل پیچیده برخورد می کنند مجبورند با تمام قوای فکری و ذهنی خود وارد میدان شوند.
یعنی بشر امروز برای تطابق با شرایط روزمره، بیش از حد بیدار و شاید دائم در حال جنگ فکری است، در حد اعلای این پدیده بعضی آدم ها همانند خروس جنگی دائم هوشیارتر از مردم دیگر هستند. موادمخدر و الکل این حالت بیداری بیش از حد را کاهش می دهد. بنابراین آنهایی که کار فکری شدید، یکنواخت و خسته کننده می کنند با اولین آشنایی ها در معرض ابتلای به اعتیاد هستند و موادمخدر و الکل ابتدا آنها را آرام می کند اما پس از مدتی قدرت مبارزه، کار و ثمر بخشی را از آنها می گیرد.
۸ ) قسمت اعظم دردهای بشر روانزاد است، انواع کمردردها، پشت درد، سردرد، دل دردهای مزمن، دردهای عضلانی و استخوانی، می تواند جنبه روانی داشته باشد. کسانی که با مراجعه به پزشکان مختلف و استفاده از روش های مرسوم فرهنگی، تسکینی برای درد خود نمی یابند، در مقابل مواد مخدر بسیار آسیب پذیر هستند.این مواد اصل درد و عامل ایجاد کننده درد را از بین نمی برند فقط شخص را نسبت به درد بی تفاوت می کنند.
مثلا اگر کسی شکستگی داشته باشد، درد ایجاد شده سبب کم حرکتی یا بی حرکتی عضو شکسته شده می شود و فرصتی برای محل شکسته ایجاد می شود تا استخوان سازی صورت گرفته و محل شکستگی ترمیم یابد اما مواد مخدر واکنش انسان را به درد که همان بی حرکتی و کم حرکتی است از بین برده و عضو حرکت کرده می تواند جوش خوردن شکستگی را به تاخیر بیندازد.
۹) در مسیر اعتیاد بتا آندورفین ها که مواد شبه مخدر درونزا هستند کاهش می یابد، زیرا با ورود مواد مخدر خارجی به بدن سلول های مغز شخص معتاد تنبل شده و این مواد درونزا را ترشح نمی کنند و مرفین خارجی جای شبه مرفین های مفید و تولید شده در بدن شخص را می گیرد.بنابراین پس از ترک اعتیاد و در حین آن که مواد مخدر خارجی به بدن نمی رسد و مغز، دیگر مواد شبه مرفین درونزا ترشح نمی کند، درد و حالت روحی ناخوش و اضطراب و بی قراری در شخص زیاد است که البته پس از مدتی که از ترک بگذرد مجددا مغز مواد لازم را ترشح خواهد کرد.
۱۰) با کاهش آندورفین ها [مواد شبه مرفین درونزا] در مغز شخص معتاد و بدن او، خاصیت دشمن کشی مونوسیت ها که از سلول های دفاعی بدن هستند کاهش می یابد. بنابراین شخص معتاد نسبت به افراد سالم به عفونت ها حساستر است و زودتر مبتلا می شود.
مواد مخدر آن دسته از سلول های دفاعی بدن را که مسئول از بین بردن مهاجمان به بدن هستند، کاهش می دهند و نیز با کاهش فعالیت آنها می توانند سبب رشد سلول های سرطانی شوند.