عوارض مصرف زیاد ویتامین های E،B وC

در مطالب قبلی در مورد اثرات زیان بار استفاده‌ ی بی‌ رویه‌ ی مکمل‌های دارویی بر سلامت انسان صحبت کردیم و به این نتیجه رسیدیم که اگر منابع دارویی مواد مغذی به مقدار زیاد و طولانی استفاده شوند، می ‌توانند مسمومیت و عوارض ناگواری ایجاد نمایند.

همچنین درمورد اختلالات ناشی از مسمومیت منابع دارویی ویتامین‌های A و D صحبت شد. در این مقاله مضرات استفاده‌ی بی ‌رویه از منابع دارویی سایر ویتامین‌ها و املاح مورد بررسی قرار می‌ گیرد.

ویتامینE

ویتامین E از دیگر ویتامین‌های محلول در چربی است. این ویتامین به ‌طور طبیعی در جوانه‌ها (غلات و حبوبات)، غلات سبوس‌ دار و روغن‌های گیاهی وجود دارد.

ویتامینE از ویتامین‌های ضروری برای انسان است و موجب سلامت و استحکام غشاهای سلولی و محافظت سلول می ‌شود. این ویتامین جزو ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان می‌ باشد و در پیشگیری از بروز سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی موثر می‌ باشد. اثرات ویتامینE در پیشگیری از بیماری‌های دیگری نیز به اثبات رسیده است.

مسمومیت حاصل از مصرف زیاد ویتامین E ، کمتر از سایر ویتامین‌های محلول در چربی است، زیرا بدن انسان قادر به تحمل مقادیر بالای این ویتامین است، ولی چنانچه ویتامینE در مقادیر خیلی بالا و به صورت قرص، کپسول یا فرم‌های تزریقی مصرف شود، باعث مسمویت ویتامینی در بدن می شود.

عوارض حاصل از مصرف خیلی زیاد مکمل ویتامین E :

- مانع استفاده‌ی بدن از سایر ویتامین‌های محلول در چربی می‌ شود. بنابراین ممکن است انسان در معرض کمبود سایر ویتامین‌های محلول در چربی قرار گیرد.

- با رسوب کلسیم در استخوان‌ها اختلال ایجاد می ‌کند.

- موجب اختلال در ذخیره‌ی ویتامین‌ A در کبد می شود و مقدار آن را کاهش می ‌دهد.

- می ‌تواند زمان انعقاد خون را نیز افزایش دهد.

مصرف منابع غذایی ویتامینE در حفظ سلامت انسان تأثیر مهمی دارد و چنانچه به مقدار زیاد مصرف شود، خطر مسمومیت و ایجاد عوارض و اختلالات ناشی از آن را ندارد. بنابراین بهتر است به جای مصرف منابع دارویی ویتامینE ، از منابع غذایی آن استفاده شود.

ویتامین B1

تیامین یا ویتامین B1 از ویتامین‌های محلول در آب است که در سلامت اعصاب نقش مهمی دارد و کمبود آن باعث ایجاد عوارض عصبی می ‌شود.

براساس تحقیقات، تزریق مقادیر بالای این ویتامین عوارضی از قبیل سردرد، تشنج ، ضعف عضلات، بی ‌نظمی در ریتم قلب (آریتمی قلبی) و واکنش‌های آلرژیک را ایجاد می ‌نماید. در حالی که استفاده از منابع غذایی سرشار از ویتامین B1 نه تنها در انسان عارضه‌ ای ایجاد نمی ‌کند، بلکه در حفظ سلامت و فعالیت سیستم عصبی نقش مهمی به عهده دارد.

ویتامین B3

نیاسین یا ویتامین B3 از دیگر ویتامین‌های گروه B می‌ باشد که در منابعی مانند گوشت کم‌ چرب، مرغ، ماهی، بادام‌ زمینی و مخمر یافت می ‌شود.

این ویتامین در سوخت و ساز مواد انرژی ‌زا نقش مهمی دارد. همچنین در تنفس داخل سلولی دخالت دارد.

مضرات استفاده‌ی مکرر از منابع دارویی نیاسین عبارتند از:

- عوارض آلرژیک، از قبیل گر گرفتگی

- تشدید جراحات بیماران مبتلا به زخم ‌معده

- تشدید عوارض آسم

- به جا گذاشتن اثرات سمی در کبد

- ایجاد اختلالات کبدی

ویتامین B6

یکی دیگر از ویتامین‌های گروه B، پیریدوکسین یا ویتامین B6 است که در سلامت اعصاب و نیز خون سازی موثر است.

این ویتامین در موادی مانند گوشت، غلات سبوس‌دار، سبزی‌ها و مغزها وجود دارد که با مصرف این مواد نیاز انسان به این ویتامین تامین می ‌گردد، ولیاستفاده‌ی زیاد و بی‌ رویه از منابع دارویی ویتامین B6 می ‌تواند به ایجاد عوارض عصبی همراه با اختلالات در راه رفتن، ضعف و بی ‌خوابی منجر شود.

اسید فولیک

اسید فولیک از ویتامین‌های گروه B محسوب می شود و در خون ‌سازی تأثیر مهمی دارد. اگر مکمل این ویتامین به مقدار زیاد مورد استفاده قرار گیرد، ترکیبات غیرقابل جذبی با روی تشکیل می‌ دهد، در نتیجه از جذب این عنصر جلوگیری می ‌کند و موجب دفع روی و عوارض کمبود این ماده‌ی معدنی در بدن می ‌شود.

ویتامین C

ویتامین C که مانند ویتامین ‌های گروه B در آب محلول است در سلامت انسان اثرات مهمی دارد و در حفظ مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها، استحکام بافت پیوندی، استحکام و سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و لثه موثراست.

این ویتامین در منابع گیاهی مانند سبزی‌ های برگ سبز و دیگر انواع سبزی مانند: گوجه ‌فرنگی، فلفل سبز، فلفل دلمه ‌ای و نیز میوه‌هایی مانند مرکبات ، توت ‌فرنگی و کیوی به مقدار قابل توجهی وجود دارد.

چون این ویتامین جزو ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان محسوب می‌ شود، در پیشگیری از سرطان موثر است.

چنانچه این ویتامین از طریق منابع غذایی جذب بدن شود، موجب حفظ سلامت انسان و افزایش مقاومت در برابر عفونت‌ها می ‌شود، ولیزیاده روی در مصرف منابع دارویی آن باعث ایجاد اختلالات گوارشی، اسهال، خطر ابتلا به سنگ اگزالات در مجاری ادراری و آدابتاسیون با مقادیر بالا (یعنی بدن به مقادیر بالای این ویتامین عادت می ‌کند و دیگر منابع غذایی پاسخگوی نیاز انسان به ویتامین C نخواهد بود) می ‌شود

مصرف مولتی ویتامین در بارداری ضروری است

خطر تولد نوزاد با وزن کم در زنانی که در دوران بارداری از مکمل‌های مولتی ویتامین استفاده می‌کنند، به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

دکتر رزا حمیدی متخصص تغذیه در گفت وگو با ایسنا گفت: مصرف مکمل‌های ویتامینی به میزان قابل توجهی (23 درصد) از خطر تولد نوزاد کم وزن و کوچک می‌کاهد.

وی افزود: وزن تولد معمولا تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله سلامت روانی و وضعیت تغذیه مادر است و نوزادانی که دو کیلو و 500 گرم یا کمتر وزن داشته باشند، دچار کاهش وزن هستند که این حالت ممکن است با افزایش خطر مرگ و میر همراه باشد.

البته هر نوع مولتی ویتامینی قابل اطمینان و استاندارد نیست، بنابراین حتما باید تحت نظر پزشک خود از این مکمل ها استفاده کنید و از مصرف خودسرانه ی آنها بپرهیزید.

برخی از مولتی ویتامین‌ها نامرغوب یا آلوده هستند؛ مثلا یک شرکت آزمایشگاهی به نام «کانسامرلب» در آمریکا ادعا کرده است که بیش از 30 درصد محتویات و مواد تشکیل دهنده مولتی ویتامین‌هایی که اخیرا از سوی کارشناسان این شرکت مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، به میزان قابل توجهی کمتر یا بیشتر از حد استاندارد بوده و یا آلوده به سرب بوده‌اند.

کانسامرلب (ConsumerLab) یک شرکت خصوصی در نیویورک است که به طور مستقل محصولاتی را که روی سلامت و تغذیه مردم تاثیرگذارند، مورد ارزیابی و آزمایش قرار می‌دهد و اطلاعاتی را در این زمینه در اختیار مصرف کنندگان می‌گذارد.

این شرکت اخیرا روی کیفیت مولتی ویتامین‌ها، تحقیق و آزمایش انجام داده و اعلام کرده است که چند نمونه از این محصولات که سه تای آنها ویژه کودکان است، بیش از حد استاندارد دارای موادی از قبیل ویتامین A، اسید فولیک ،‌ نیاسین و روی هستند که این امر می‌تواند سلامت مصرف کنندگان را به خطر بیاندازد. برای مثال دوز توصیه شده برای مصرف ویتامین A در اطفال روزانه 1300 واحد بین الملل و آخرین حد قابل تحمل آن 3000 واحد است، در حالی که در برخی از این مولتی ویتامین ها 5000 واحد ویتامین A مشاهده شده است.

مصرف زیاد این ویتامین در کوتاه مدت سبب تهوع و تاری دید می‌شود و در طولانی مدت باعث نرمی استخوان ها و بروز مشکلات کبدی می‌شود.

بر اساس گزارش این شرکت، در مورد سایر مواد تشکیل دهنده مولتی ویتامین‌ها نیز موارد مشابهی دیده شده که نگران کننده است.

همیشه به خاطر داشته باشید که مصرف مولتی ویتامین ها در کنار یک تغذیه ی کامل و مناسب می تواند موثر و مفید باشد، یعنی فکر نکنید با مصرف مکمل ها به تنهایی می توانید سلامتی خود را حفظ کنید.

مادران باردار این ها را نخورند!

برای یک مادر باردار، این 9 ماه حاملگی ممکن است پُرچالش ‌ترین ماه‌ های زندگی باشد.

به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا، در این دوران، تغییرات زیادی در بدن رخ می ‌دهد که مادر باید بیش از همیشه مراقب چیزهایی باشد که می ‌خورد.

روزنامه دیلی میل در مقاله جدیدی، فهرستی از خوردنی‌ ها و نوشیدنی‌ هایی را ارائه کرده که در دوران بارداری زنان باید از مصرف آن پرهیز کنند.

محققان می ‌گویند؛ در این زمان توجه و دقت به رژیم غذایی باید در راس تمام کارهای دیگر قرار گیرد.

متخصصان می ‌گویند:

* در این دوره باید از مصرف نوشیدنی ‌های کافئین دار و گازدار مثل قهوه، چای و کولاها خودداری شود.

مقدار زیاد کافئین روی رشد کودک تاثیر می ‌گذارد.

نتایج یک پژوهش اخیر نشان داده است؛ زنان بارداری که حتی روزانه یک فنجان قهوه استفاده می ‌کنند در معرض به دنیا آوردن نوزادان کم وزن قرار می ‌گیرند.

به همین خاطر توصیه می ‌شود حتی الامکان از مقدار قهوه مصرفی در طول روز کاسته شود.

* زنان باردار باید از مصرف زیاد مواد قندی خودداری کنند.

* هم چنین مصرف غذاهای دریایی که حاوی مقادیر زیاد جیوه هستند (مانند ماهی دودی و ماهی تن) باید به شدت محدود شود.

* هم چنین شیر غیرپاستوریزه می ‌تواند حاوی نوعی باکتری باشد که از جفت عبور می ‌کند و باعث بروز عفونت و مسمومیت خونی در جنین می‌شود. به همین علت، مادران باردار حتما باید از شیر پاستوریزه استفاده کنند.

* هم چنین توصیه می‌ شود که زنان در دوران بارداری باید تخم مرغ را در حالتی که سفیده و زرده آن کاملا پخته شده و سفت شده باشد مصرف کنند؛ چون مصرف خام آن زیان آور است.

9 غذای ممنوعه در بارداری

زنان باردار می ‌توانند از خوردن خیلی از غذاها لذت ببرند اما برخی غذاها باید در این دوران با احتیاط مصرف شوند یا از خوردن‌ آن ها پرهیز شود.

جگر و سایر امعاء و احشاء گوسفند و گاو

اگر چه جگر و مواد تهیه شده از احشاء حیوانات، دارای آهن و فولات هستند این مواد همچنین حاوی غلظت زیادی از ویتامین A هستند. هر 100 گرم از این مواد حاوی 13 هزار تا 40 هزار واحد بین المللی ویتامین A است که بیش از 15 برابر نیاز زن باردار است.

مصرف مقادیر زیاد ویتامین A برای جنین در حال رشد در سه ماهه ی اول بارداری مُضر است. در نتیجه همه زنان باردار و زنانی که در حال برنامه ‌ریزی برای بارداری هستند باید از مصرف این غذاها یا غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی ویتامین A هستند مثل جگر، روغن‌ هایی که از کبد حیوانات تهیه می ‌شود و سایر امعاء و احشاء حیوانات پرهیز کنند.

البته لازم نیست که از سایر غذاها که دارای ویتامین A است خودداری کرد مثل شیر، پنیر، ماهی چرب، تخم‌ مرغ و غذاهایی با بتاکاروتن مثل هویج، میوه‌ های قرمز و نارنجی و سبزیجات و سبزیجات برگ ‌سبز.

مغز حیوانات

از همه ی انواع مغزهای حیوانات در دوران بارداری باید پرهیز شود چرا که این مواد ممکن است حاوی باکتری‌ های مُضری چون لیستریا باشد که عامل ابتلا به بیماری لیستریوز است.

اگر چه لیستریوز تنها دارای علامتی شبیه به آنفلوآنزا در مادر می ‌شود، این بیماری می ‌تواند به شدت جنین در حال رشد را تحت تاثیر قرار داده و سبب سقط، مرده‌ زایی یا بیماری ‌های شدید در نوزاد متولد شده، شود.

تخم‌ مرغ خام یا عسلی

تخم ‌مرغ کاملا نپخته(عسلی) یا خام یا غذاهایی که حاوی تخم‌ مرغ نپخته هستند مثل سُس مایونز خانگی و بستنی ‌های غیر پاستوریزه نباید در دوران بارداری مصرف شود چرا که ممکن است حاوی باکتری سامونلا باشد که می ‌تواند سبب مسمومیت غذایی شود.

غذاهای نپخته یا سرد

بسیار مهم است که مطمئن شوید غذاها کاملا پخته ‌اند و سپس مصرف شوند، غذاهای سرد باید مجددا کاملا گرم شوند طوری که بخار از آن ها خارج شود.

گوشت و مرغ خام

توکسوپلاسموزیس بیماری نادری است که توسط نوعی انگل که در گوشت خام وجود دارد ایجاد می‌ شود. این می‌ تواند برای جنین مُضر باشد و در بسیاری مواقع سبب نابینایی و مشکلات ذهنی و عقب ‌افتادگی در جنین شود.

بنابراین زنان باردار باید از خوردن گوشت خام و نپخته پرهیز کنند.

توکسوپلاسموز ممکن است همچنین در مدفوع گربه نیز وجود داشته باشد بنابراین به زنان بارداری که از حیوانات نگهداری می ‌کنند توصیه می ‌شود که هنگام خالی کردن مدفوع گربه حتما دست ‌کش بپوشند.

پختن خوب و کامل گوشت و مرغ می ‌تواند خطر سالمونلا را نیز کاهش دهد.

بادام ‌زمینی

اگر در یک خانواده اعم از مادر کودک، پدر یا خواهر و برادر سابقه ی حساسیت به بادام ‌زمینی دارند یا تاریخچه تب یونجه، آسم، اگزما یا سایر آلرژی ‌ها را دارند، برای کاهش خطر استعداد کودک در حال رشد به حساسیت به بادام ‌زمینی بهتر است مادر از مصرف بادام‌ زمینی و محصولات حاوی بادام‌ زمینی در دوران بارداری و شیردهی پرهیز کند.

شیر غیر پاستوریزه

مادر باردار باید از خوردن همه شیرهای غیر پاستوریزه اعم از شیر گاو، بُز و شیر شتر خودداری کند، شیر بُز هم می ‌تواند عاملی برای افزایش خطر توکسوپلاسموز باشد.

الکل

احتیاجی به ذکر این مورد نیست که مادر باردار باید به طور کامل از مصرف الکل در دوران بارداری بپرهیزد، مخصوصا در اوایل بارداری.

کافئین

اگر چه لازم نیست به طور کلی از مواد غذایی حاوی کافئین خودداری کرد اما به زنان باردار توصیه می ‌شود مصرف کافئین در آن ها بیشتر از 300 میلی ‌گرم در روز نباشد.

مصرف کافئین به میزان زیاد سبب کاهش وزن نوزاد و گاهی سقط می ‌شود.

منبع:webmd