نکاتی درباره تغذیه بارداری

( www.novindiet.com )

یکی از مهم ترین وظایف خانم ها در طی دوران بارداری حفظ سلامتی خود و جنین شان، با داشتن تغذیه سالم در این دوران می باشد. انتخاب های صحیح در تغذیه بارداری به بهبود رشد و تکامل جنین کمک می کند.

بر خلاف تصور خیلی از افراد که فکر می کنند در دوران بارداری باید انرژی فراوانی دریافت کنند، دریافت کالری شما باید روزانه به طور متوسط 300 کالری بیش از آنچه که قبل از بارداری مصرف می کردید، باشد. هر چند که ممکن است در ماه های اول بارداری حالت تهوع و استفراغ برای شما مشکلاتی ایجاد کند، سعی کنید رژیم متعادلی داشته باشید و ویتامین های مورد نیاز دوران بارداری را دریافت نمایید.

توصیه ها:

* برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز، انواع متنوعی از غذاها را بخورید. مصرف روزانه 6 تا 11 واحد نان و غلات، 2 تا 4 واحد میوه، 4 واحد یا بیشتر سبزیجات، 4 واحد لبنیات و 3 واحد از منابع پروتئینی (گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ یا مغز دانه ها) توصیه می گردد. میزان کمی از چربی ها و شیرینی ها را دریافت نمایید.

* غذاهای با فیبر بالا مانند برنج، ماکارونی، غلات و نان های سبوس دار و نیز میوه ها و سبزیجات را انتخاب نمایید.

* زمانی که باردار هستید، مطمئن شوید ویتامین ها و املاح کافی را از رژیم روزانه خود دریافت می کنید. به منظور اطمینان از دریافت ویتامین ها و املاح کافی، هر روز مکمل ویتامین های مورد نیاز دوران بارداری را دریافت نمایید.

* در دوران بارداری، روزانه 1000 تا 1300 میلی گرم کلسیم از رژیم خود دریافت نمایید. به این منظور روزانه حداقل 4 واحد لبنیات و غذاهای غنی از کلسیم بخورید.

بهترین منابع کلسیم لبنیات مثل شیر، ماست، پنیر، کشک و قره قوروت و نیز غذاهای دریایی است. سایر منابع کلسیم شامل : سبزیجات برگ سبز، کشمش، بادام، پسته، بادام زمینی و گردو است.

* برای اطمینان از دریافت 27 میلی گرم آهن در روز، حداقل روزانه 3 واحد از غذاهای غنی از آهن را مصرف کنید. غذاهای غنی از آهن عبارتند از : گوشت قرمز، ماهی، مرغ، زرده تخم مرغ، سبزی های دارای برگ سبز تیره مثل اسفناج تازه و جعفری، حبوبات مثل عدس و لوبیا، دانه های روغنی، خشکبار مثل انواع برگه، برگه آلو و هلو و زرد آلو، توت خشک، انجیر خشک و کشمش.

* زنان باردار روزانه 70 میلی گرم ویتامین C نیاز دارند. بنابراین حداقل یکی از منابع خوب ویتامین C را در روز مصرف کنید. ویتامین C در سبزیجات و میوه های تازه و بیشتر در مرکبات (پرتقال، گریپ فروت، انواع لیمو و نارنگی)، کیوی، انواع توت، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، هندوانه، طالبی، توت فرنگی، سیب زمینی و سبزیجات برگ سبز مثل کلم بروکلی موجود است.

* روزانه حداقل یکی از منابع خوب اسید فولیک را دریافت نمایید. منابع غنی از اسید فولیک عبارتند از : مخمر (ماءالشعیر)، حبوبات پخته(مانند انواع لوبیا و نخود)، سبزیجات برگ سبز تیره مانند اسفناج پخته، گوشت گوساله، جوانه گندم خام، کاهو، آب پرتقال، کلم، زرده تخم مرغ و موز. هر خانم باردار روزانه حداقل به 0/4 میلی گرم اسید فولیک نیاز دارد تا از بروز نقص لوله عصبی در جنین (اسپینا بیفیدا) پیشگیری کند.

* روزانه حداقل یکی از منابع خوب ویتامین A را دریافت نمایید. منابع غنی از ویتامین A عبارتند از: جگر، هویج ، کدو حلوایی، طالبی، زردآلو، آب کدو، شلغم، چغندر، کلم بروکلی، گریپ فروت، اسفناج و سایر سبزیجات سبز تیره و برگی شکل، شیر، زرده تخم مرغ.

البته در مورد مصرف جگر و آب هویج که دارای مقدار زیادی ویتامین A هستند، حتما با پزشک خود مشورت کنید، زیرا دریافت اضافی ویتامین A (بیش از 1000 واحد بین المللی در روز) ممکن است با ناهنجاری های جنینی در ارتباط باشد.

غذاهایی را که باید زنان باردار از آن ها اجتناب کنند

* در طول بارداری از مصرف الکل اجتناب کنید. مصرف الکل با زایمان زودرس، عدم رشد ذهنی، نقص های مادرزادی و وزن کم هنگام تولد مرتبط می باشد.

* مصرف کافئین را به کمتر از 300 میلی گرم در روز محدود نمایید. میزان کافئین در نوشیدنی های متنوع، به دانه ها و برگ های استفاده شده و چگونگی آماده سازی آنها وابسته می باشد.

فنجانی با گنجایش 224 گرم قهوه، به طور میانگین حاوی 150 میلی گرم کافئین می باشد، در حالی که همین میزان چای سیاه حدود 80 میلی گرم کافئین دارد. به خاطر داشته باشید محتوای کافئین یک قالب شکلات برابر یک چهارم فنجان قهوه می باشد.

* استفاده از ساخارین (قند مصنوعی) در طول بارداری شدیدا منع می گردد، زیرا می تواند از جفت عبور کرده و در بافت های جنین باقی بماند. اما استفاده از سایر شیرین کننده های مصنوعی در طول بارداری، چنانچه مورد تایید و استاندارد باشد، بلامانع است.

شیرین کننده های مصنوعی مورد تایید شامل آسپارتام، آس سولفام K و سوکرالوز می باشند. مصرف این شیرین کننده ها در حد اعتدال اشکالی ندارد، بنابراین با پزشک خود راجع به میزان مصرف این شیرین کننده ها در طول بارداری مشورت کنید.

* میزان کل چربی رژیم را به 30 درصد یا کمتر از کل کالری روزانه کاهش دهید. مثلا فردی که روزانه 2000 کیلو کالری انرژی دریافت می کند، می تواند 65 گرم چربی یا کمتر در روز مصرف کند.

* دریافت کلسترول را به 300 میلی گرم یا کمتر در روز محدود کنید.

* از مصرف پنیرهایی که پاستوریزه نیستند خودداری کنید، زیرا ممکن است سبب عفونت گردند. اما می توانید از پنیرهای پاستوریزه و فرآوری شده و یا ماست استفاده نمایید.

* از مصرف غذاهای دریایی خام به خصوص میگو اجتناب کنید.

برخی از مشکلات دوران بارداری

در طول بارداری ممکن است حالت تهوع صبحگاهی، اسهال یا یبوست داشته باشید. لذا به این پیشنهادات توجه نمایید:

حالت تهوع صبحگاهی: قبل از اینکه از رختخواب بلند شوید، مقداری بیسکوییت ترد بخورید. غذای خود را طی چندین وعده در روز و به صورت کم حجم دریافت نمایید. از مصرف غذاهای پرچرب و سرخ شده اجتناب کنید.

یبوست: میزان زیادی از سبزیجات و میوه های تازه بخورید. همچنین 6 تا 8 لیوان در روز آب بنوشید.

اسهال: غذاهای حاوی پکتین و صمغ (دو نوع فیبر غذایی) مانند پوره سیب، موز، برنج سفید، آرد جو، نان گندم تصفیه شده را بخورید، زیرا به جذب آب کمک می کنند.

سوزش سر دل: غذای خود را طی چندین وعده در روز و به صورت کم حجم بخورید. قبل از خوردن وعده غذایی تان، شیر بنوشید. مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی کافئین را کاهش دهید.

ورزش در بارداری

ورزش منظم به شما کمک می کند تا تغییرات جسمانی بارداری را تحمل کنید، به زایمان راحت و پیشگیری از عوارض بعد از زایمان کمک می کند، سطح انرژی شما را بالا می برد و سلامت شما را بهبود می بخشد.

ورزش همچنین با بالا بردن استقامت و کشش عضلات، شما را برای زایمان آماده می کند و بهبود پس از زایمان را سرعت می بخشد. به اغلب زنان باردار، حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط در اکثر روزهای هفته توصیه می شود. اما حتی زمان و دفعات کمتر نیز، به آمادگی در زایمان و تناسب اندام شما کمک می کند.

پیاده روی، ورزش مناسبی برای شروع می باشد. این ورزش شرایط هوازی متوسطی با حداقل فشار بر مفاصل را ایجاد می کند.

ورزش های قدرتی نیز تا زمانی که وزنه سنگین بلند نمی کنید، مناسب می باشند. البته در همه موارد باید با پزشک خود برای انتخاب نوع و شدت ورزش مشورت نمایید.

جدول مربوط به وزن گیری در دوران بارداری

وزن قبل از بارداری	اضافه وزن توصیه شده در بارداری
کم وزن	5/12 تا 18 کیلوگرم
وزن طبیعی	11 تا 16 کیلوگرم
اضافه وزن	7 تا 11 کیلوگرم
چاق	کمتر از 7 کیلوگرم

در سه ماهه اول بارداری، اکثر زنان نیازی به افزایش وزن ندارند، این خبر خوبی برای خانم هایی است که حالت تهوع صبحگاهی دارند.

در ماه های اول بارداری، نیاز به افزایش وزن کمی دارید که با دریافت 150 تا 200 کالری اضافی در روز برطرف می شود؛ این میزان کالری اضافی را می توان با داشتن اشتهایی طبیعی و دریافت 5/1 لیوان آب پرتقال یا نصف لیوان ماست کم چرب تامین کرد.

افزایش وزن در سه ماهه دوم و سوم به خصوص چنانچه کم وزن می باشید، حائز اهمیت است.

در این دوران باید هر ماه 1/5تا 2 کیلوگرم وزن اضافه کنید. دریافت 300 کالری بیشتر در روز، شما را به این هدف می رساند.

برای مشاهده ی وب سایت دکتر حمیدرضا فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه کنید.

دکتر حمیدرضا فرشچی

در بارداری هله هوله نخورید

تحقیقات نشان می‌دهد، مادرانی که در دوره بارداری خود هله هوله می خورند، در واقع خطر ابتلا به چاقی را در کودکان خود افزایش می‌دهند.

همچنین کودکانی که از این مادران متولد می شوند بیشتر به بیماری دیابت، افزایش کلسترول و فشار خون مبتلا می‌شوند.

به گفته محققان در صورتی که مادران شیرده تغذیه مناسبی نداشته باشند، خطرات مشابهی در انتظار فرزندانشان خواهد بود.

از سوی دیگر در صورتی که افزایش وزن مادران در طی بارداری بیش از حد معمول باشد، احتمال بروز چاقی در کودکان آنها افزایش می‌یابد.

این در حالی است که در 20 سال اخیر با توجه به ورود انواع و اقسام هله هوله‌های چرب و شیرین به بازار، تعداد کودکان چاق سه برابر شده است.

نکته قابل توجه این است که نوزادان پسری که از مادران هله هوله خور متولد می شوند، در مقایسه با نوزادان دختر چاق‌تر می شوند.

پزشکان می‌گویند:

هر چند عوامل متعددی در بروز چاقی موثر است، اما به طور حتم تغذیه غلط مادران یکی از این موارد است.

به گفته آنها هر چند پرهیز غذایی دشوار است، ولی مادران باید از چند ماه قبل از بارداری تا پایان دوره شیردهی از خوردن هله هوله خودداری کنند تا حداقل یکی از عوامل چاق شدن کودکانشان را حذف کرده باشند.

انتظارات جنین از مادر باردار

آمادگی برای بچه دار شدن چیست و برای اینکه بچه ی خوب و سالمی داشته باشیم، چه باید کرد؟

خوب است بدانیم که بچه دار شدن تنها باردار شدن و به دنیا آوردن بچه نیست. کودکی که پا به این دنیا می گذارد، حقوقی دارد که باید رعایت شود. وظیفه ی پدر و مادر است که محیطی سرشار از مهر و محبت برایش فراهم کنند، از نظر اقتصادی در سطحی باشند تا امکانات اولیه را تهیه کنند و از همه مهم تر، خودشان از سلامت کافی برخوردار باشند، تا بتوانند یک کودک را در کمال آرامش و سلامت پرورش بدهند. در این مقاله می خواهیم شما را با رژیم غذایی سالمی که تاثیر به سزایی روی سلامت جنین دارد، آشنا کنیم.

یک مادر برای اینکه فرزندی سالم به دنیا آورد، در درجه ی اول خودش باید در شرایط روحی و جسمی مناسبی باشد. تعدیل وزن، کاهش استرس، تنظیم رژیم غذایی متعادل و مناسب و ورزش، از مهم ترین نکاتی است که یک خانم قبل از بارداری باید رعایت کند. داشتن پدر و مادری سالم، یکی از بزرگ ترین حقوق کودک است و پدر و مادر باید قبل از تصمیم گیری برای بچه دار شدن، به این فکر باشند.

چند نکته ی غذایی برای داشتن یک بارداری سالم

رژیم غذایی را به وضع بهتری تغییر دهید:

اگر عادت به خوردن غذاهای ناسالم دارید، هر چه زودتر این عادات را ترک کنید. ممکن است خیلی از غذاهای چرب و چاق کننده و ناسالم را دوست داشته باشید، اما این خودخواهی است. اگر بعد از باردار شدن نیز به همان شیوه ی نادرست غذا بخورید، مطمئنا روی سلامتی کودکتان تاثیر بدی خواهد گذاشت.

باید بدانید هر چیزی که می خورید، روی رشد و سلامت جنین تان هم اثر می گذارد و ممکن است، برایش ضرر داشته باشد. همچنان که ساختار بدن جنین در حال شکل گیری است، سلول های مغزی او نیز در حال رشد و تکثیر هستند و استخوان های بدن او نیز در حال ترکیب بندی است. نیاز مادر هم به مواد مغذی، در این شرایط چند برابر می شود. بنابراین قبل از اقدام به باردار شدن، حتما روی رژیم غذایی تان دقت داشته باشید.

مادر باردار باید از مصرف گوشت و ماهی فرآیند شده، دودی و نمک سود شده در تمام دوران بارداری و سه ماه قبل از آن خودداری کند.

چه برای مرد و چه برای زن، غذا و بارداری اهمیت زیادی دارد. برای اینکه شانس باروری افزایش پیدا کند و برای داشتن یک نوزاد سالم، رژیم غذایی نقش بسیار مهمی دارد.

از این رو محققان توصیه می کنند که روزانه چند وعده میوه، سبزی و حبوبات بخورید. غذاهای سرشار از کلسیم مثل ماست و دوغ و پنیر و مخصوصا شیر ضروری است.

ویتامین C ، اسید فولیک، ویتامین E و روی برای شکل گیری اسپرم های سالم بسیار مهم است. دریافت نکردن مواد غذایی کافی می تواند روی زمان قاعدگی شما تاثیر بگذارد. اگر وزنتان زیاد است یا چاق هستید، قبل از تصمیم گیری برای بچه دار شدن، وزنتان را به حد ایده آل برسانید.

از این چند مورد اجتناب کنید:

- اگر عادت به خوردن چیپس، پفک، غذاهای آماده و گوشت های فرآیند شده مثل سوسیس، کالباس، سس و غذاهای چرب و شور دارید، این عادات را کنار بگذارید.

- به هیچ عنوان الکل مصرف نکنید.

- سر خود دارو نخورید و اگر سیگار می کشید، سیگارتان را ترک کنید.

- زیاد قهوه ننوشید. در صورتی که به چای علاقه دارید، سعی کنید چای کم رنگ مصرف کنید. مقدار کم قهوه ممکن است ضرری نداشته باشد، اما مصرف بیش از دو فنجان آن در روز، روی قدرت باروری تاثیر می گذارد.

- اگر چه ماهی همیشه به مادران باردار و زنانی که در دوران باروری هستند توصیه شده است، اما در نظر داشته باشید که نوع خوب و مرغوب آن را انتخاب کنید، چون بعضی از انواع ماهی ها حاوی جیوه ی زیادی است و این می تواند برای جنین خطرناک باشد. جیوه می تواند در بدن تجمع پیدا کند و حتی تا یک سال در بدن بماند. بهتر است، هفته ای دو بار ماهی، آن هم از نوع بی ضرر مثل سالمون و قزل آلا استفاده کنید.

- باید از مصرف گوشت و ماهی فرآیند شده، دودی و نمک سود شده در تمام دوران بارداری و سه ماه قبل از آن خودداری کنید.

مژگان کریمی

خانم های باردار مراقب سرخجه باشند

به دنبال انتقال ویروس سرخجه از بیمار به خانم باردار، ویروس می تواند از جفت عبور کرده و به جنین منتقل شود. در این صورت سرخجه مادرزادی پدید می آید. سرخجه به دلیل ایجاد ناهنجاری های جنینی از بیماری های بسیار مهم محسوب می شود. 90 درصد نوزادان مادرانی که در سه ماهه اول حاملگی به سرخجه مبتلا شده اند، به "سندرم سرخجه جنینی" مبتلا می گردند.

باید توجه داشت احتمال این بیماری در ماه های آخر بارداری بسیار ضعیف تر از ماه های نخست است. جنین هایی که در ماه های اول بارداری مبتلا می شوند، بیش از همه در معرض خطر مرگ داخل رحمی، سقط جنین خودبخود و ناهنجاری های اندام های مهم بدن قرار می گیرند. این ناهنجاری ها شامل ناشنوایی ، آب مروارید ، کوچکی چشم ها، آب سیاه جنینی، کوچکی جمجمه، عقب ماندگی ذهنی، ارتباط بین سرخرگ ششی و آئورت، نقص دیواره بین بطنی یا بین دهلیزی در قلب، ضایعات پوستی، بزرگی هم زمان کبد و طحال ، یرقان و نقایص استخوانی می باشد.

تازه عروس ها گوش کنند

در صورتی که زن بارداری با بیمار مبتلا به سرخجه تماس داشته باشد، اگر پیش از آن واکسینه شده یا مبتلا گردیده باشد، به اقدام خاصی نیاز ندارد. در صورتی که بعد از تماس، معلوم شود که پادتن سرخجه در سرم زن باردار موجود نیست، باید او را به مدت یک ماه از نظر بروز تب، بثورات جلدی و لنفادنوپاتی(بیماری های غدد لنفاوی)، تحت نظر قرار داده و در صورت بروز این علائم به بررسی ترشحات بینی(از نظر وجود پادتن ضد سرخجه) پرداخت و در صورت بروز علائم منطبق بر سرخجه، بررسی پادتن باید به فاصله دو هفته بعد از ظهور علائم صورت گیرد.

در صورتی که بعد از تماس زن باردار با بیمار مبتلا به سرخجه مشخص شود که پادتن سرخجه در بدن او موجود نبوده و طی چهار هفته بعد نیز علائم سرخجه در او ظاهر نشود، لازم است 8 – 6 هفته بعد از تماس، دوباره آنتی بادی سرخجه در سرم بررسی و در صورت مثبت بودن جواب، احتمال آلودگی جنین باید در نظر گرفته شود.

در این گونه موارد، در کشورهایی که قوانین آنها اجازه می دهد ،سقط جنین مانعی ندارد.

ده فرمان سرخ

1- از تماس کودک خود با کودک یا فرد بالغی که دانه های قرمز رنگ پوستی دارد، جلوگیری کنید، زیرا ممکن است سرخجه داشته باشد.

2- در صورت مشاهده دانه های قرمز رنگ روی پوست کودک، مانع رفتن او به مدرسه شوید.

3- در صورت مبتلا شدن کودک به سرخجه، از تماس او با خانم های باردار جلوگیری کنید.

4- اگر کودک شما گرفتار سرخجه است، تنها با کودکانی می تواند ارتباط داشته باشد که علیه سرخجه واکسینه شده یا پیش از این دچار بیماری شده باشند.

5- واکسن سرخجه برای همه خوب است، به جز برای افراد زیر:

کسانی که سرطان دارند؛ در حال حاضر کورتن مصرف می کنند؛ شیمی درمانی می شوند؛ تحت اشعه درمانی هستند؛ بیماری حاد تب داری دارند یا سیستم ایمنی شان به هر دلیلی ضعیف است.

6- در صورتی که نمی دانید قبلاً سرخجه گرفته اید یا نه، و یا واکسن آن را زده اید یا نه، می توانید به راحتی با یک آزمایش به این نکته پی ببرید.

7- در طول بیماری از مصرف هر نوع داروی اضافی بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.

8- در این بیماری رژیم غذایی خاصی نیاز نیست.

9- اگر به سرخجه مبتلا شدید و علائمی همچون قرمزی چشم ، تب بالا، سرفه های شدید، سردرد ، خواب آلودگی زیاد یا بروز خونریزی غیر معمول یک هفته پس از بیماری(به صورت خونریزی لثه، بینی، رحم یا لکه های خونی پراکنده در سراسر پوست) را داشتید، سریعا به پزشک مراجعه کنید، زیرا این ها علائم خطرناکی هستند و پزشک باید حتماً از آن ها با خبر شود.

10- نکته آخر این که خود درمانی نکنید. دانه های قرمز روی پوست علل فراوانی دارد که تشخیص علت آن فقط به عهده پزشک است.

دکتر علی اخوان بهبهانی