نورپلانت ( کپسولهای کاشتنی زیر پوست ) چیست و چگونه عمل می کند ؟
نورپلانت (Norplant) نام تجارتی ۶ کپسول نرم و کوچک می باشد که در زیر پوست قسمت فوقانی بازوی خانمها کاشته می شود .
این کپسولهای نازک و کوچک را بطور کلی ایمپلنت (implant) می گویند که کپسولهای نورپلانت یکی از انواع معروف آن می باشد. نورپلانت ها در زیرپوست به تدریج هورمونی شبیه پروژسترون از خود آزاد می کند که به آن لوونورژسترل (Levonorgestrel) می گویند . این دارو به تدریج وارد جریان خون می گردد، در نورپلانت ها هیچگونه هورمون استروژن بکار نرفته است . مدت اثر نورپلانت ها ۵ سال می باشد.
انواع مختلفی از ایمپلنت ها ساخته شده است . بعضی از ایمپلنت ها از تعداد کمتری کپسول ساخته شده اند و مدت اثرکمتری دارند (حدود ۳ سال) . بعضی دیگر از انواع ایمپلنت ها به تدریج در بدن حل شده و جذب می گردند و نیازی به برداشتن آنها وجود ندارد. تنها ایمپلنتی که از سال ۱۹۹۵ توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده است و به میزان زیادی در ایالات متحده امریکا مصرف میگردد ، نورپلانت می باشد.
نحوه عمل نورپلانت
نورپلانت به سه روش از حاملگی جلوگیری می نماید که عبارتنداز:
* جلوی آزاد شدن تخمک را از تخمدان ها می گیرد
* با غلیظ تر کردن ترشحات رحم ، جلوی حرکت اسپرم و رسیدن آن به تخمک را می گیرد
* دیواره رحم را نازک کرده و از لانه گزینی تخم جلوگیری میکند.
نحوه کارگذاری نورپلانت
پزشک ابتدا در قسمت فوقانی بازو یک علامت کوچک می گذارد . پس از تمیز کردن پوست محل مورد نظر با استفاده از مواد ضد عفونی کنند ، مقداری ماده بی حس کننده به این قسمت تزریق می گردد تا دردی احساس نشود . سپس با انجام یک برش کوچک در پوست ، کپسولهای نورپلانت به شکل بادبزن در زیر پوست کاشته می شوند . این عمل حدود ۱۵ دقیقه طول می کشد.
زمان کارگذاری نورپلانت
معمولا بهتر است در طی پنج روز اول قاعدگی اقدام به گذاشتن نورپلانت شود تا شما مطمئن باشید که حامله نیستید.
زمان اثر نورپلانت
نورپلانت در کمتر از ۲۴ ساعت که از کاشته شدن آن در زیر پوست گذشت ، اثر ضد بارداری خود را ایجاد می کند.
تغییرات ایجاد شده در الگوی خونریزی قاعدگی خانمها
بعضی از خانمها ممکن است هر روز دچار لکه بینی شوند . بعضی دیگر از خانمها ممکن است دچار قاعدگی های طولانی مدت تری شوند و بعضی نیز ممکن است اصلا خونریزی نداشته باشند . تمام این تغییرات طبیعی هستند .
خونریزیهای قاعدگی معمولا بعد از سال اولی که از کاشته شدن نورپلانت می گذرد ، منظم تر می شوند.بعضی نیز ممکن است اصلا خونریزی نداشته باشند . تمام این تغییرات طبیعی هستند . خونریزیهای قاعدگی معمولا بعد از سال اولی که از کاشته شدن نورپلانت می گذرد ، منظم تر می شوند. دچار قاعدگی های طولانی مدت تری شوند و بعضی نیز ممکن است اصلا خونریزی نداشته باشند . تمام این تغییرات طبیعی هستند . خونریزیهای قاعدگی معمولا بعد از سال اولی که از کاشته شدن نورپلانت می گذرد ، منظم تر می شوند.
خارج نمودن نورپلانت پس از ۵ سال
در صورت لزوم شما می توانید حتی قبل از پنج سال هم آن را بیرون بیاورید . از هنگامی که نورپلانت از زیر پوست بیرون آورده می شود ، شما می توانید دوباره حامله شوید.
نکته مهم:
در صورتی که به هر علت دچار بیماری شده وبه پزشک مراجعه می نمایید . به پزشک اطلاع دهید که از نورپلانت استفاده می کنید زیرا ممکن است پزشک داروهایی تجویز نماید که اثر نور پلانت را کم نماید .
عوارض جانبی شایع نورپلانت
عوارض جانبی نورپلانت ها عبارتند از:
* تغییر در الگوی خونریزی قاعدگی شامل:
- لکه بینی یا خونریزی های خیلی خفیف
- طولانی شدن خونریزی
- بدون هیچگونه خونریزی
* سردرد
* آکنه (جوش)
* تغییراتی دروزن بدن (بعضی از خانمها وزنشان اضافه می شود)
* تهوع
* حساس شدن پستانها ویا ترشح از پستانها
* رشد یا کاهش موهای بدن
* تیره شدن رنگ پوست روی نورپلانت
* ایجاد کیستهای تخمدانی
بسیاری از این عوارض بعد از یکسال که از کاربرد نورپلانت ها گذشته ، کاهش یافته و یا از بین می روند.
تاثیر نورپلانتها در جلوگیری از بارداری
نورپلانتها در جلوگیری از بارداری بسیار موثر می باشند . از هر ۱۰۰۰۰ خانمی که از نورپلانت استفاده می کند ، در طی یک سال فقط ۹ نفر ممکن است دچار حاملگی ناخواسته شود
نیفدیپین برای درمان پرفشاری خون ، تسکین درد قلبی در قفسه سینه (آنژین صدری )، نارسایی احتقانی قلب و پدیده رینود و نیز جلوگیری از سردردهای میگرنی تجویز می شود.
پزشکان ممکن است در شرایط دیگری نیز نیفدیپین را تجویز کنند.
این دارو از طریق مسدودکردن ورود کلسیم به داخل سلول ها عمل می کند؛ به همین علت آن را یک داروی مسدودکننده کانال کلسیمی می نامند. این خاصیت مسدودکنندگی باعث می شود تا مقدار کلسیم در سلول های قلبی و رگ های خونی کاهش یابد که موجب کاهش ضربان قلب و گشادی عروق (رگ ها) می شود. بنابراین فشارخون پایین می آید، جریان خون افزایش می یابد و بار کاری قلب کاهش پیدا می کند.
چگونگی مصرف
مقادیر متفاوتی از نیفدیپین برای موارد گوناگونی تجویز می شود. مهم است که دارویتان را هر روز در ساعت یکسانی مصرف کنید.
شکل های طولانی اثر نیفدیپین روزی یک بار مصرف می شود. و بهتر است صبح ناشتا خورده شود تا فراموش نشود. در مواردی که روزی چند نوبت نیفدیپین تجویز می شود، باید مطمئن شوید همه نوبت ها را می خورید. نیفدیپین را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد. هیچ گاه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید.
اگر یک نوبت را فراموش کردید، به مجردیکه به یاد آوردید، مصرفش کنید. در مواردی که دارو را روزی یک بار مصرف می کنید اگر کمتر ۸ ساعت تا نوبت بعدی مصرف دارو مانده بود، نوبت فراموش شده را رها کرده ، به برنامه دارویی معمولتان بازگردید.
اگر نیفدیپین را روزی چندبار مصرف می کنید، اگر تقریباً موقع نوبت بعدی رسیده است ، نوبت فراموش شده را حذف کنید. مقدار دارو را دو برابر نکنید و پیش از هماهنگی و مشورت با پزشکتان مصرف دارو را قطع نکنید. برای قطع این دارو مقدار داروی مصرفی باید به تدریج کاهش داده شود.
در اکثر مواردی که نیفدیپین تجویز می شود برای مهار بیماری است نه درمان آن . بنابراین ممکن است مجبور باشید که آن را در سال ها یا حتی تا پایان عمر مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی می کنید.
هشدارها و عوارض جانبی
در صورت بروز هر یک از نشانه های نادر ولی جدی زیر مصرف نیفدیپین را قطع کرده ، با پزشکتان تماس بگیرید: درد قفسه سینه ، مشکل در تنفس ، تنگی نفس ، یا خس خس سینه ، سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم پس از برخاستن از حالت خوابیده یا نشسته ؛ تورم دست ها و پاها یا افزایش وزن ناگهانی (۵/۱ کیلو در ۴-۲۴.۸ ساعت )؛ التهاب لثه ها؛ بثورات جلدی ، تپش قلب (احساس حرکت سریع قلب در قفسه سینه ). علایم زیر ممکن است تا تنظیم شدن بدنتان با دارو مشاهده شوند: سردرد، خستگی ، برافرواختگی و احساس گرمی ، تهوع ، یا یبوست یا اسهال . اگر این علایم ادامه یافتند یا مشکل ساز شدند، موضوع را با پزشکان درمیان بگذارید.
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف نیفدیپین ، پزشکتان را مطلع سازید:
حساسیت به نیفدیپین یا دیگر داروهای مسدودکننده ؛ کانال کلسیم
بارداری و شیردهی
مصرف داروهای دیگر، به ویژه کاربامازپین ، سیکلوسپورین ، استروئیدها، یا دیگر داروهای پرفشاری خون (مسدودکننده های بتا، کینیدین ، دیگوکسین ، دیسوپیرامید، فلکاینید، یا پروکاینامید
سابقه یا ابتلا به حساسیت ، فشارخون پایین ، حمله قلبی ، یا بیماری کلیوی یا کبدی .
هنگام مصرف نیفدیپین توصیه می شود
به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودی تان را زیرنظر داشته باشد.
در مورد یک سطح فعالیت بدنی بی خطر با پزشکتان مشورت کنید. نیفدیپین ممکن است درد قلبی را کاهش دهد یا آن را کاملاً رفع کند و شما در نتیجه بیشتر از مقدار قابل قبول فعالیت بدنی انجام دهید.
وزنتان را نسبت به قد و استخوان بندی تان در محدوده مناسب نگاه دارید. در صورت نیاز از پزشکتان بخواهید در کاهش وزن به شما کمک کند.
اگر برای کاهش فشارخون نیفدیپین مصرف می کنید، مصرف سدیم (نمک ) خود را محدود کنید. از پزشکتان درخواست کنید دستورات تغذیه ای در اختیارتان بگذارد یا شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند.
اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید. از پزشکتان بخواهید شما را به یک مشاوره یا گروه ترک سیگار معرفی کند.
الکل ننوشید.
به آرامی از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده و یا از حالت نشسته به ایستاده تغییر وضعیت دهید تا دچار سرگیجه و سیاهی رفته چشم نشوید.
فشارخونتان را هر هفته اندازه بگیرید و تغییرات قابل توجه را به پزشکتان اطلاع دهید.
فشارخون های اندازه گیری شده را ثبت کنید و در هنگام مراجعه به پزشکتان آن را همراه ببرید.
پیش از مصرف نیفدپیین نبضتان را بشمارید. اگر مساوی یا کمتر از ۶۰ بود در مورد این که باید آن نوبت دارو مصرف کنید یا خیر، با پزشکتان تماس بگیرید.
برای جلوگیری از مشکلات دندانی و لثه ای ناشی از این دارو بهداشت دهان خود را با مسواک زدن ، استفاده نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک حفظ کنید.
قرص های طولانی رهش را درسته ببلعید؛ آنها را نجوید، خرد نکنید و نشکنید.
داروی کافی برای روزهای تعطیل در دسترس داشته باشید.
یک برگه شناسایی پزشکی که نشان دهد نیفدیپین مصرف می کنید همراه داشته باشید.
از آنجایی که این دارو می تواند روی نتایج برخی آزمون های آزمایشگاهی اثر بگذارد، سایر پزشکان را از این که نیفدیپین مصرف می کنید، مطلع سازید.
نیفدیپین را از دسترس کودکان و دور از گرما، نور مستقیم ، حرارت مرطوب نگهداری کنید (در این شرایط نیفدیپین فاسد می شود).
نیفدیپین تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان در توالت دور بریزید.
هنگام مصرف نیفدیپین نباید:
تا مشخص شدن پاسخ بدنتان به دارو رانندگی کنید یا با وسایل خطرناک کار کنید. اگر خواب آلودگی یا سرگیجه مشکل ساز شد، با پزشکتان مشورت کنید.
بدون مشورت با پزشکتان مقادیر زیادی آب گریپ فروت بنوشید. گریپ فروت اثرات نیفدیپین را افزایش می دهد.
داروی دیگری (به ویژه محرک های بدون نیاز به نسخه و داروهای سرفه یا سرماخوردگی ) را بدون هماهنگی قبلی با پزشکتان مصرف کنید
بکلومتازون استنشاقی به عنوان درمان نگهدارنده در افراد دچار آسم برونشیال مزمن تجویز می شود. استفاده منظم به رفع التهاب مزمن راه های هوایی و کاهش واکنش این مجاری به مواد محرک (یا حساسیت زا) کمک می کند.
بکلومتازون با این سازوکار علایم آسم و دفعات حملات آسم را کاهش می دهد. بکلومتازون یک کورتیکواسترویید می باشد.
چگونگی مصرف
بر اساس شدت آسم ، بکلومتازون به مقدار روزی ۴-۲ پاف تجویز می شود. مهم است که آن را طبق دستور پزشک یا دستورالعمل روی برچسب دارو مصرف کنید. هیچگاه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. چنانچه همزمان کورتیکواسترویید خوراکی مصرف نمی کنید، ممکن است شروع اثرات دارو تا یک ماه و اوج اثر دارو تا چند ماه به تأخیر بیافتد. مهم است که نوبت های مصرف دارو در فواصل مساوی در طی شبانه روز برنامه ریزی شود؛ مثلاً اگر قرار است روزی ۲ بار مصرف شود، ۸ صبح و ۸ شب و اگر قرار است روزی ۴ بار مصرف شود، هر ۶ ساعت . از پزشکتان بخواهید در تعیین یک برنامه که با فعالیت های روزمره شما تداخل نداشته باشد، به شما کمک کند. بهتر است دارو هر روز در ساعت یکسانی مصرف شود. پیش از استفاده از افشانه برای بار اول ، آن را چک کنید. پزشکتان تعیین می کند که از یک وسیله موسوم به آسم یار هم همراه افشانه استفاده کنید یا اینکه با روش دهان باز یا دهان بسته از افشانه استفاده کنید. این وسیله باعث می شود تا دارو بهتر به مجاری هوایی برونشی برسد. پودر و کپسول های بکلومتازون برای استنشاق نیازمند یک وسیله خاص برای آزادسازی دارو است ؛ دستورالعمل روی جعبه را بخوانید یا چگونگی استفاده را از پزشکتان جویا شوید. روش دهان بسته :
کپسول دارو را ۵-۲ ثانیه تکان دهید.
افشانه و کپسول متصل به آن را سر و ته بگیرید.
قطعه دهانی را در دهان گذاشته ، لب هایتان را دورش محکم ببندید.
به آرامی و کامل از راه بینی نفستان را بیرون دهید.
به آرامی و عمیق دم انجام دهید و در همان زمان کپسول حاوی دارو را بر روی افشانه به پایین فشار دهید.
قطعه دهانی را از دهان خارج کرده ، ولی نفستان را تا آنجا که ممکن است نگه دارید.
در حالی که لب هایتان را جمع کرده اید از راه دهان نفستان را بیرون دهید.
اگر در هر نوبت ۲ پاف لازم دارید، دو دقیقه تا پاف بعدی صبر کنید. روش دهان باز:
کپسول دارو را ۵-۲ ثانیه تکان دهید.
افشانه و کپسول متصل به آن را سر و ته بگیرید.
قطعه دهانی را حدوداً به اندازه عرض دو انگشت از دهان کاملاً بازتان فاصله بگیرید. کپسول را صاف نگه دارید.
پس از یک بازدم عمیق ، به آرامی از راه دهان نفس بگیرید و در همان زمان کپسول را به افشانه فشار دهید. به دم ادامه دهید. چشم هایتان را ببندید تا چیزی از اسپری واردشان نشود؛ چرا که ممکن است موجب تاری دید مختصری شود.
در انتهای دم نفستان را تا آنجا که می توانید نگاه دارید، و سپس در حالی که لب های خود را جمع کرده اید از راه دهان نفستان را بیرون دهید.
اگر در هر نوبت ۲ پاف لازم دارید، دو دقیقه تا پاف بعدی صبر کنید.
پس از استفاده از دارو، به هر کدام از روش های فوق ، برای جلوگیری از خشونت صدا و عفونت های دهانی ، دهانتان را با آب کاملاً بشویید. آب را قورت ندهید. روزی یکبار قطعه دهانی پلاستیکی و پوشش آن را زیر آب گرم بشویید و پیش از استفاده مجدد خشک کنید. تا این افشانه خشک شود در صورت نیاز از افشانه دیگری استفاده کنید. هفته ای دو بار قطعه دهانی پلاستیکی را با مایع ظرفشویی و آب گرم بشویید و کاملاً آب بکشید و خشک کنید. یک راه ساده برای تخمین مقدار داروی باقیمانده در کپسول محتوی دارو این است که کپسول را در یک ظرف آب بگذاریم و ببینیم چقدرش در آب فرو می رود (شکل را ببینید). اگر یک نوبت را فراموش کردید ، به مجردی که آن را به یاد آوردید، مصرفش کنید. نوبت های باقیمانده در آن روز را با فواصل مساوی مصرف کنید.
هشدارها و عوارض جانبی
در صورت بروز هریک از علایم زیر، مصرف بکلومتازون را قطع کرده ، با پزشکتان تماس بگیرید: پلاک های سفید نرم در دهان یا گلو؛ درد دهان یا گلو هنگام خوردن و آشامیدن ؛ افزایش خس خس سینه ؛ احساس سفتی و گرفتگی در قفسه سینه ؛ یا مشکل در تنفس .
موارد احتیاط
در صورت وجود هریک از موارد زیر پیش از مصرف بکلومتازون ، پزشکتان را مطلع سازید:
حساسیت به کورتیکواستروییدها، سایر داروها، غذاها، نگهدارنده ها، و رنگ های خوراکی .
مصرف داروهای دیگر به ویژه کورتیکواستروییدها.
سابقه یا ابتلا به سل یا پوکی استخوان .
هنگام مصرف بکلومتازون توصیه می شود
به طور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودتان را زیر نظر داشته باشد. گاهی افشانه را همراه خود ببرید تا پزشک چگونگی استفاده شما را از آن ببیند.
در صورتی که یک دستگاه اندازه گیری حداکثر جریان هوای تنفسی در خانه دارید، مقادیر اندازه گیری شده را در یک دفترچه ثبت کنید.
اگر دچار استرس غیرمعمول مثل جراحی ، آسیب بدنی ، یا عفونت هستید؛ علایم آسم تان بهبود نداشته است ؛ علایم تان بدتر شده است ؛ یا علایمی از عفونت دهانی یا حلقی دارید با پزشکتان مشورت کنید.
در صورتی که افشانه شما قابل پر کردن مجدد است ، پس از اتمام دارو آن را دور نیاندازید.
حتی اگر برای یک حمله آسمی داروهایی دیگر مصرف می کنید، استفاده از بکلومتازون را ادامه دهید، مگر آنکه پزشکتان دستور دیگری داده باشد.
پیش از انجام جراحی ، کارهای دندانپزشکی ، یا واکسیناسیون سایر پزشکان را از اینکه بکلومتازون مصرف می کنید مطلع سازید.
اگر تا به حال به آبله مرغان و سرخک مبتلا نشده اید و واکسن آنها را هم نزده اید، از تماس نزدیک با افراد مبتلا به این دو بیماری اجتناب کنید. در صورتی که فکر می کنید با این افراد مواجهه داشته اید با پزشکتان مشورت کنید.
یک برگه شناسایی پزشک همراه داشته باشید که نشان دهد بکلومتازون مصرف می کنید.
توجه داشته باشید که اگر کپسول و افشانه سرد باشند، ممکن است مقدار کامل دارو به شما نرسد.
اگر مقدار معمول دارو به شکل استنشاقی برایتان مؤثر نیست ، ممکن است به طور موقت به کورتیکواسترویید خوراکی نیاز داشته باشید.
افشانه را دور از دسترس کودکان و دور از حرارت نگاه دارید
هنگام مصرف بکلومتازون نباید
از آن برای درمان یک حمله آسمی استفاده کنید.
پیش از هماهنگی با پزشکتان آن را قطع کنید.
سوء مصرف قرص های ریتالین ( متیل فندایت)
قرص های ریتالین در وهله اول برای درمان یکی از انواع اختلال بیماریهای روانی دوران کودکی به نام “بیش فعالی همراه با نقص توجه” استفاده می شود, در مواقعی نیز توسط پزشکان برای درمان بیماران مبتلا به ” حمله خواب” تجویز می شود ولی در سال های اخیر مصرف خود سرانه این دارو در کشور ما رو به افزایش گذاشته است که عدم آگاهی از آثار و ویژگی های این قرص می تواند نگران کننده باشد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، هم اکنون گزارش های متعددی وجود دارد که برخی از افراد برای بیدار ماندن در شبهای امتحان به جای مصرف قهوه و چای از قرص های ریتالین استفاده می کنند.
شواهد متعدد حاکی از آن است که این افراد از این قرص ها استفاده می کنند تا بتوانند چندین ساعت متوالی بیدار بمانند و به شکل غیر معمولی تمرکز خود را در مدت طولانی حفظ کنند.
آثار مصرف ریتالین:
از آنجا که ریتالین دارویی است که توسط پزشکان تجویز می شود, مصرف کنندگان تصور می کنند این قرص های بی خطرند و آن ” بد نامی ” مواد مخدر را ندارند. در حالی که عوارض مصرف خودسرانه این قرص ها می تواند در حد مواد دیگر نظیر کوکایین و آمفتامین باشد.
شایع ترین عوارض مصرف خود سرانه قرص های ریتالین عبارتند از:
- عصبی شدن و بی خوابی
- حالت تهوع و استفراغ
- احساس سرگیجه و سردرد
-تغییرات ضربان قلب و فشار خون(که معمولا به صورت افزایش است ولی در مواردی نیز به شکل کاهش دیده می شود)
- خارش و جوش های پوست
- دردهای شکمی, کاهش وزن و مشکلات معده
- مصرف دایمی و اعتیاد(وابستگی)
- بروز حالت های روان پریشی (جنون) و علایم وابستگی به ریتالین
- بروز افسردگی پس از قطع مصرف
عوارض مصرف مقادیر زیاد ریتالین:
- از دست دادن اشتها و سوء تغذیه
- لرزش و پرش عضلات
- تب,تشنج و سردرد
- نامنظم شدن ضربان قلب و تنفس که در مواردی می تواند به شکل خطرناکی ادامه پیدا کند
- تکرار حرکات و اعمال بی هدف
- بروز حالت های پارانویید(سوء ظن), توهم و هذیان
- احساس حرکت و جنبش حشرات در زیر پوست
- مرگ(تاکنون در چند مورد سوء مصرف ریتالین منجر به مرگ شده است)