آشنایی با عمل جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا

آشنایی با عمل جراحی لاپاراسکوپی کیسه صفرا

کیسه صفرا چیست؟ کیسه صفرا یک ارگان گلابی شکل زیر کبد است که صفرا در آن جمع می‌شود. صفرا ماده‌ای ضروری برای هضم و جذب چربیها است. صفرا از طریق مجاری صفراوی از کبد به روده‌ها منتقل می‌شود. کیسه صفرا به مجاری صفراوی متصل است. وجود کیسه صفرا برای بدن ضروری نبوده و بدون وجود آن هم امکان هضم و جذب چربی‌ها وجود دارد.

سنگ کیسه صفرا چیست؟

سنگ‌های صفراوی شایع بوده و در حدود 15-10٪ افراد ایجاد می‌شود. علت ایجاد سنگ‌های صفراوی معمولاً عدم تعادل بین ترکیبات شیمیایی صفرا است.

سنگ صفراوی چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

گاهی سنگ کیسه صفرا بدون علامت است ولی در برخی افراد سبب بروز علایم زیر می‌شود:

-درد: اگر سنگ صفراوی سبب بسته شدن خروجی کیسه صفرا شود درد ایجاد می‌شود. این درد می‌توانند تا چند ساعت طول بکشد و خودبخود برطرف می‌شود (کولیک صفراوی)، ولی گاهی موجب تورم و التهاب حاد کیسه صفرا (کله سیستیت حاد) می‌گردد که نیازمند بستری و درمان اورژانسی است.

- تورم لوزالمعده (پانکراتیت): در صورت عبور سنگ از مجاری صفراوی و آسیب خروجی مجرای پانکراس التهاب حاد پانکراس (پانکراتیت) ایجاد می‌شود.

-زردی: یکی از عوارض سنگ کیسه صفرا ایجاد زردی (یرقان) است. این در صورتی است که سنگ کیسه صفرا وارد مجاری صفراوی شده و آن را مسدود کند، در این صورت صفرا به روده‌ها سرازیر نشده و موجب زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها می‌شود. همچنین ممکن است ادرار پررنگ و مدفوع کم‌رنگ شود و خارش پوست ایجاد شود.

سنگ کیسه صفرا چگونه درمان می‌شود؟

رژیم کم‌چرب به کاهش درد شکم پس از مصرف غذا به علت سنگ کیسه صفرا کمک می‌کند. درمان دارویی برای از بین بردن سنگ صفراوی وجود ندارد و درمان این بیماری با خارج کردن کیسه صفرا انجام می‌شود. از آنجا که باقی ماندن کیسه صفرا موجب تشکیل دوباره سنگ در آن می‌شود، همیشه در این عمل جراحی کیسه صفرا خارج می‌شود.

عمل جراحی کیسه صفرا چگونه انجام می‌شود؟

این عمل جراحی به دو روش باز و لاپاراسکوپی انجام می‌شود. در روش باز با برش پوستی معمولاً زیر دنده‌ها در سمت راست، کیسه صفرا و سنگها خارج می‌شود.

در روش لاپاراسکوپی چند سوراخ کوچک حدود 5/1-1 سانتی‌متری در پوست شکم ایجاد شده و عمل جراحی از این طریق انجام می‌شود.

عمل جراحی کیسه صفرا خصوصاً در بین خانم‌ها بسیار شایع است و با انجام این عمل جراحی علاوه بر از بین بردن درد از بروز عوارض ذکر شده و همچنین سرطان کیسه صفرا جلوگیری می‌شود.

فواید انجام این عمل جراحی به روش لاپاراسکوپی کدام است؟

-به‌جای برش پوستی حدود 20-15 سانتی‌متری، عمل جراحی از طریق چند سوراخ کوچک انجام می‌‌شود.

-بیماران پس از عمل درد کمتری دارند.

-مدت زمان بهبودی بیماران و برگشت به فعالیت عادی کوتاهتر است.

-اغلب بیماران روز بعد از عمل جراحی مرخص می‌شوند.

عوارض احتمالی این روش جراحی کدام است؟

به‌طور کلی بروز عوارضی مانند عفونت و چسبندگی داخل شکمی در روش لاپاراسکوپی نسبت به روش باز کمتر است. با این حال مانند هر عمل جراحی احتمال بروز عوارض نادر وجود دارد.

- درد شانه: احساس درد پشت و شانه‌ها معمولاً تا 24 ساعت پس از عمل از بین می‌رود. این حالت به علت استفاده از گاز داخل شکم حین عمل جراحی ایجاد می‌شود.

- عفونت: با وجود کمتر بودن احتمال بروز عفونت در روش لاپاراسکوپی، عفونت به‌صورت نادر در محل زخم یا مسیرهای وریدی یا داخل شکم ممکن است ایجاد شود.

- خونریزی: مانند سایر انواع عمل جراحی، احتمال اندک خونریزی وجود دارد.

- لیک صفراوی: احتمال لیک صفراوی از مجاری نازک فرعی یا مجاری اصلی با احتمال کم وجود دارد. این عارضه ممکن است خودبه‌خود برطرف شود ولی گاهی نیاز به مداخله درمانی پیدا می‌کند.

- ترومبوز وریدی عمقی: این عارضه مانند سایر اعمال جراحی در جراحی لاپاراسکوپی نیز ایجاد می‌شود با استفاده از جوراب الاستیک و سایر درمان‌ها پزشک از احتمال وقوع این عارضه کم می‌کند.

برای کاهش درد پس از عمل چه اقدامی لازم است؟

به‌طور کلی عمل جراحی لاپاراسکوپی نسبت به عمل جراحی مرسوم به روش باز درد کمتری دارد. با این حال جراح با تزریق مواد بی‌حس‌کننده به محل زخم و تجویز دارو حین عمل موجب کمتر شدن درد پس از عمل می‌شود. همچنین در صورت بروز درد از مسکن‌های تزریقی یا خوراکی استفاده می‌شود.

مراقبت از زخم چگونه است؟

سوراخ‌های کوچک ایجاد شده حین عمل جراحی معمولاً با بخیه‌های قابل جذب ترمیم می‌شوند و لذا نیازی به کشیدن بخیه نیست. معمولاً پس از 48 ساعت توصیه به حمام رفتن می‌شود و بعد از آن دیگر پانسمان انجام نمی‌شود.

دورة بهبودی پس از عمل چقدر است؟

معمولاً از چند ساعت پس از عمل جراحی مصرف مایعات آغاز می‌شود، پس از ترخیص از بیمارستان و به فاصله چند روز امکان برگشتن به محل کار وجود دارد. دورة بهبودی پس از عمل لاپاراسکوپی بسیار کوتاهتر از عمل باز است.