آسپرین و سایر NSAID ها :
آسپرین ( استیل سالی سیلیک اسید)یک نمونه اصلی سالی سیلاتها است.NSAID های قدیمی دیگر مانند ایبوپروفن ،ایندومتاسین و ترکیبات دیگر) عمدتا در Potency و اثرات ضد درد و ضد التهاب و مدت اثرشان با هم تفاوت دارند. Naproxene , Ibuprofen دارای اثربخشی متوسطی هستند، Indomethacin دارای اثربخشی ضد دردقوی تری می باشد. Rofecoxib و Celecoxibاولین ترکیبات ازگروه جدید NSAID هامی باشند که مهارکننده انتخابی Cox-2 می باشند.
الف) مکانیسم عمل:
آنزیم سیکلوژناز باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاگلاندینها می شودکه حداقل در۲ایزوفرم وجود دارد: Cox-1وCox-2
Cox-1 عمدتاَ درسلولهای غیرالتهابی یافت می شوند،درحالی که Cox-2 درلمفوسیتهای فعال وپلی مورفونوکلئرها وسایر سلولهای التهابی یافت می شود.
آسپیرین وNSAID های غیرانتخابی قدیمی سبب مهار هر ۲ نوع سیکلوژناز می شود ودر نتیجه کاهش سنتز پروستا گلاندین وترومبوکسان درسراسربدن می شوند.آزادسازی پروستاگلاندینها برای حفظ عملکردhomeostaticبدن ضروری است.ازنظرتئوری مهار کننده های انتخابی Cox-2 اثر کمتری بر روی پروستاگلاندینهایی که درگیربا عملکرد Homeostatic بدن هستند،دارند.
خصوصا پروستاگلاندینهایی که در دستگاه گوارشی عمل می کنند کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند.تفاوت بین آسپرین و سایر NSAID های دیگر در این است که آسپرین بطور غیر قابل برگشت سیکلو اکسی ژناز را مهار میکند ، در حالیکه NSAID های دیگر بطور برگشت پذیر سیکلواکسی ژنازرا مهارمی کند.نتیجه این مهار غیر قابل برگشت سیکلواکسی ژناز توسط آسپرین دوره ی اثر بلندتر ضدپلاکتی این دارو را توجیه می کند.
ب) اثرات
پروستاگلاندین ها مهمترین مدیاتورها در ایجاد التهاب می باشند ،مهار کننده های سیکلواکسی ژناز (NSAIDs) التهاب را کاهش می دهند ، اگرچه که آنها هیچ اثری بر روی بافت صدمه دیده و واکنشهای ایمونولوژیک ندارند.
سنتز پروستاگلاندین ها در CNS توسط پیروژنها تحریک میشود که نتیجه آن بالارفتن درجه حرارت بدن می باشد. NSAID ها با مهار سنتز پروستاگلایندها در CNS باعث کاهش تب (antipyretic action) می شوند.
NSAID
مکانیسم اثرضدد NSAID ها بخوبی شناخته نشده است. بنظر می رسدکاهش تولیدپروستاگلاندینها دربافتهای آسیب دیده سبب کم شدن فعالیت گیرندهای محیطی درد می شود.علاوه براین ممکن است یک مکانیسم مرکزی در کار باشد. مهارکننده های سیکلواکسی ژنازباعملکرد Homeostatic پروستاگلاندینها مداخله می کنند.
بطور خیلی مهم مهار کننده های سیکلوژناز(NSAID) سبب کاهش پروستاگلاندین محافظ دستگاه گوارش وکاهش پروستاگلاندینی که موجب Autoregulation عملکرد کلیه می گردد.
فارماکوکنیتیک ومصارف بالینی:
۱- آسپیرین
آسپیرین در دوز کمترازmg/day300دارای اثرکاهش درتجمع پلاکتی می باشد.همچنین آسپرین در دوزهای بالاتردارای اثرضددرد- ضدتب وضدالتهاب می باشد.آسپرین به آسانی جذب می شودودرخون ودربافتها به استات وسالی سیلیک اسید هیدرولیز می شود دفع آسپیرین ازطریق کلیه هامی باشد.
۲٫NSAID های دیگر:
سایر NSAID ها از طریق خوراکی بخوبی جذب می شوند.ایبوپروفن دارای نیمه عمر ۲ ساعت می باشد و بطور نسبی Safe می باشد و نسبت به سایر NSAID های غیر انتخابی قدیمی ارزان می باشد. ایندومتاسین یک NSAID ، Potent باسمیت افزایش یافته می باشد.
ناپروکسن و پیروکسیکام دارای نیمه عمر بلندتر می باشند که اجازه ی دفعات مصرف کمتر این دارو در روز را می دهد.NSAID ها برای درمان درد خفیف تا متوسط خصوصا دردهای التهابی مانند آرتریت و نقرس موثر هستند.
مهار کننده های Cox-2 عمدتا برای اختلالات التهابی بکار می روند.NSAID های انتخابی در اختلالات دیگر مانند دیسمنوره و سر درد بکار می روند.مصرف دراز مدت NSAID ها باعث کاهش ریسک ابتلاء به کانسر کولون می شود.
ج) سمیت
۱٫آسپرین
شایعترین عوارض جانبی این دارو عوارض گوارشی آن می باشد.در استفاده مزمن از این دارو ممکن است زخم معده ، خونریزی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش ایجاد شود.
اثرات کلیدی شامل نفریت Interstitial می باشد.آسپرین زمان خونریزی را افزایش می دهد.بعضی از افراد ممکن است افزایش حساسیت نسبت به آسپرین نشان دهند که در این صورت باید از مصرف سایر NSAID ها در آن افراد اجتناب کرد.
دردوزهای سمی آسپرین ، ایجاد مسمومیت می نماید.
دربچه ها با عفونت ویروسی اگر آسپرین داده شود احتمال افزایش ریسک برای ابتلاء به reyes syndrome وجود دارد(این سندرم با دژنراسیون چربی در کبد و انسفالوپاتی بروزمی کند)
۲٫ NSAID های غیر انتخابی
این داروها مانند آسپرین سبب بروز عوارض گوارشی می شوند ( ولی شیوع این عوارض با این دارو ها کمتر از آسپرین است.)
ها ریسک ابتلا به صدمه کلیوی وجود دارد، NSAID با هر کدام از این خصوصا در بیمارانی که زمینه بیماریهای کلیوی از قبل در آنها وجود داشته باشد.چون این داروها از طریق کلیه ها دفع می شوند ، صدمه کلیوی ناشی از این داروها سبب افزایش غلظت سمی آنها در خون می شود.
COX-2 ۳٫ مهار کننده های انتخابی
Celecoxib – Rofecoxib – ValdeCoxib شامل Cox-2 مهار کننده های انتخابی
COX-2 Selective Inhibitors باعث کاهش ریسک ابتلا به عوارض گوارشی مانند زخم معده و خونریزیهای دستگاه گوارش می شوند. آنها در دوز های معمولی خاصیت ضد پلاکتی ندارند و در نتیجه دارای اثر حمایت قلبی نمی باشند.
مصرف آنها در اختلالات کلیوی توصیه نمیشود زیرا Cox-2 در کلیه ها فعال می باشد.