در این وضعیت، بافت‌های اندام‌ها (معمولاً انگشتان دست و پا) به دلیل درجه حرارت پایین دچار یخ‌زدگی می‌شوند. در موارد شدید، این یخ‌زدگی می‌تواند منجر به از دست دادن پایدار حس و نهایتاً پس از تخریب پایدار رگ‌های خونی، سبب گانگرن (مرگ بافت و سیاه شدن) شود.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از پاراسات ، یخ زدگی معمولاً در شرایط یخبندان یا هوای سرد و وزش شدید باد رخ می‌دهد. به‌خصوص افرادی که نمی‌توانند حرکت کنند، مستعد این وضعیت هستند. در بسیاری از موارد، یخ‌زدگی با کاهش درجه حرارت بدن، همراهی دارد و این حالت را باید مطابق دستورالعمل آن درمان کرد.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
در ابتدا، احساس «سوزن سوزن شدن»
رنگ‌پریدگی و به دنبال آن، کرختی
سخت و خشک شدن پوست
تغییر رنگ پوست در موضع آسیب: ابتدا سفید، سپس منقوط و آبی. در زمان بهبود، پوست می‌تواند قرمز، داغ، دردناک و تاولی شود. هرجایی که گانگرن روی دهد، بافت به دلیل فقدان جریان خون ممکن است سیاه شود.
اهداف
گرم کردن آهسته محل مبتلا به منظور پیشگیری از آسیب بافتی بیشتر
فراهم کردن شرایط انتقال به بیمارستان
۱) در صورت امکان، قبل از آب کردن یخ قسمت مبتلا، بیمار را به یک محل گرم منتقل کنید (مبحث « جابه‌جا کردن بیماران » را ببینید).
۲) دستکش، حلقه یا هر شی‌ء فشارنده دیگر (مثل چکمه) را با ملایمت خارج کنید. قسمت مبتلا را به کمک دستان یا گوشه لباس خود و یا در حفره زیر بغل مصدوم گرم کنید. از مالش دادن قسمت مبتلا خودداری کنید چون این کار منجر به تخریب پوست و بافت‌های دیگر می‌شود.
۳) قسمت مبتلا را در آب گرم حدوداً ۴۰ درجه سانتیگراد قرار دهید. پس از خشک کردن قسمت مبتلا، یک پانسمان سبک از جنس باند گازدار خشک روی آن قرار دهید.
۴) اندام مبتلا را بالا ببرید و نگه دارید تا تورم کاهش پیدا کند. در صورت وجود درد شدید در یک بزرگسال، می‌توانید دو عدد قرص استامینوفن به بیمار بدهید. بیمار را به بیمارستان منتقل کنید.
احتیاط!
قسمت مبتلا را در مجاورت گرمای مستقیم قرار ندهید.
اگر خطر یخ‌زدگی مجدد وجود دارد، از آب کردن یخ قسمت مبتلا خودداری کنید.
بیمار را از سیگار کشیدن منع کنید.
* کاهش درجه حرارت بدن
این حالت وقتی رخ می‌دهد که درجه حرارت بدن به زیر ۳۵ درجه سانتیگراد سقوط کند. آثار این وضعیت، بسته به سرعت شروع آن و سطحی که درجه حرارت بدن تا آن حد سقوط می‌کند، متغیر است. کاهش متوسط درجه حرارت معمولاً به‌طور کامل بهبود پیدا می‌کند. کاهش شدید درجه حرارت (وقتی حرارت مرکزی بدن به زیر ۳۰ درجه سانتیگراد سقوط کند) اغلب (البته نه همیشه) کشنده است. با این حال، صرف‌نظر از مقدار کاهش درجه حرارت، شروع و تداوم اقدامات نجات‌دهنده حیات تا زمانی که یک پزشک برای ارزیابی بیمار برسد، همیشه ارزشمند است.
* عوامل ایجادکننده کاهش درجه حرارت
کاهش درجه حرارت در منازلی که خوب گرم نمی‌شوند، می‌تواند طی چند روز بروز کند. شیرخواران، افراد بی‌خانمان، سالمندان و افراد لاغر و نحیف، مشخصاً آسیب‌پذیر هستند. کمبود فعالیت (بدنی)، بیماری مزمن و خستگی، همگی میزان خطر را افزایش می‌دهند؛ الکل و مواد مخدر می‌توانند وضعیت را تشدید کنند. همچنین ممکن است کاهش درجه حرارت در اثر مواجهه طولانی‌مدت با سرمای خارج از ساختمان رخ دهد . هوای وزنده اثر سرمایشی بیشتری نسبت به هوای راکد دارد. بنابراین، «عامل باد ـ سرما»ی زیاد می‌تواند به مقدار زیادی خطر بروز کاهش درجه حرارت را در فرد افزایش دهد. مرگ ناشی از فرو رفتن در آب سرد می‌تواند به دلیل کاهش درجه حرارت باشد نه غرق شدگی. وجود آب سرد در اطراف بدن ۳۰ بار سریع‌تر از هوای سرد، بدن را سرد می‌کند و دمای بدن با سرعت بیشتری سقوط می‌کند.
تشخیص
با پیشرفت این وضعیت ممکن است موارد زیر ظاهر شوند:
- لرزیدن و پوست خشک، رنگ پریده و سرد
- بی‌تفاوتی، عدم آگاهی نسبت به زمان و مکان یا رفتار غیرمنطقی؛ گاهی، پرخاشگری
- بی‌حالی یا اختلال هوشیاری
- تنفس کند و کم‌عمق
- نبض کند و ضعیف. در موارد شدید، ممکن است قلب از ضربان بایستد.
اهداف
پیشگیری از اتلاف گرمای بیشتر از بدن
گرم کردن بیمار به طور آهسته
در صورت لزوم، فراخوانی کمک‌های پزشکی
* درمان در شرایط داخل ساختمان
۱) در مورد بیماری که از خارج ساختمان به داخل آورده شده است، به سرعت لباس‌های مرطوب را با لباس‌های گرم و خشک تعویض کنید.
۲) در صورتی که بیمار جوان و خوش بنیه است و می‌تواند بدون کمک وارد وان حمام شود، می‌توان برای گرم کردن مجدد او از حمام استفاده کرد. آب باید گرم باشد نه خیلی داغ (تقریباً ۴۰ درجه سانتیگراد).
۳) بیمار را در بستر قرار دهید و مطمئن شوید که او کاملاً پوشیده شده است. به بیمار نوشیدنی‌های گرم، سوپ یا غذاهای پرانرژی مثل شکلات بدهید تا به گرم شدن مجدد او کمک کنید.
* مورد خاص
کاهش درجه حرارت در سالمندان
سالمندان ممکن است با سرعت کمتر و طی چندین روز دچار کاهش درجه حرارت شوند. افراد سالمند اغلب از تغذیه و گرمایش کافی برخوردار نیستند و احتمالاً بیشتر دچار بیماری‌های مزمنی می‌شوند که تحرک آنها را مختل می‌کند.
هنگام درمان یک سالمند مبتلا به کاهش درجه حرارت، مراقب باشید که وی را به‌طور آهسته گرم کنید. بیمار را در اتاقی که درجه حرارت آن تقریباً ۲۵ درجه سانتیگراد است، با پتو بپوشانید. اگر بیمار را خیلی سریع گرم کنید، ممکن است خون به‌طور ناگهانی از قلب و مغز به سطح بدن منتقل شود.
همیشه با یک پزشک تماس بگیرید زیرا کاهش درجه حرارت می‌تواند علایم سکته مغزی، حمله قلبی یا کم‌کاری غده تیرویید را بپوشاند یا آنکه همراه با آنها بروز کند.
احتیاط!
به بیمار سالمند اجازه ندهید که برای گرم کردن بدن خود از حمام استفاده کند (گرم شدن ناگهانی می‌تواند سبب انحراف ناگهانی خون از قلب و مغز به سطح بدن شود).
- هیچ منبع گرمایی (مثل بطری آب داغ یا بخاری) را در مجاورت بیمار قرار ندهید چون این کار می‌تواند خون را خیلی سریع جابه‌جا کند. به‌علاوه، این وسایل ممکن است منجر به سوختگی در بیمار شود.
- الکل منجر به بدتر شدن کاهش درجه حرارت می‌شود.
– با ملایمت به بیمار رسیدگی کنید زیرا در موارد شدید، جابه‌جایی یا درمان شتاب‌زده می‌تواند قلب را از ضربان باز نگه دارد.
۴) علایم حیاتی بیمار (سطح پاسخ‌دهی، تنفس، نبض و درجه حرارت) را به‌طور مرتب کنترل و ثبت کنید.
۵) اگر ذره‌ای در مورد وضعیت بیمار مشکوک هستید، تماس با یک پزشک بسیار حایز اهمیت است. اگر کاهش درجه حرارت در یک فرد سالمند یا شیرخوار روی داده است، همیشه باید کمک پزشکی درخواست کنید.
* مورد خاص
کاهش درجه حرارت در شیرخواران
روش‌های تنظیم دمای بدن در شیرخواران تکامل نیافته است، به همین جهت یک شیرخوار ممکن است در یک اتاق سرد دچار کاهش درجه حرارت شود. پوست شیرخوار ممکن است سالم به‌نظر برسد اما در لمس، سرد است؛ وی ممکن است شل و بی‌حال بوده، به‌طور غیرمعمول ساکت باشد و از خوردن شیر امتناع کند. با پوشاندن شیرخوار در پتو و گرم کردن اتاق، وی را به تدریج گرم کنید. در صورتی که مشکوک هستید که شیرخواری دچار کاهش درجه حرارت هست یا خیر، همیشه باید با یک پزشک تماس بگیرید.
زانو یک مفصل لولایی بین استخوان ران و استخوان درشت‌نی است. این مفصل می‌تواند تا شود، به حالت مستقیم درآید و در حالت تا شده، مختصری بچرخد. مفصل زانو توسط رباط‌ها و عضلاتی قوی نگه داشته می‌شود و در جلو توسط یک استخوان پهن به نام کشکک محافظت می‌شود.
سطوح استخوان‌های اصلی توسط لایه‌هایی از غضروف حفاظت می‌شود. این ساختارها ممکن است در اثر ضربات مستقیم، چرخش‌های شدید یا پیچ‌خوردگی‌ها دچار صدمه شوند. آسیب‌های احتمالی زانو عبارتند از: شکستگی کشکک، پیچ‌خوردگی‌ها و صدمه به غضروف.
آسیب زانو ممکن است توانایی تا کردن مفصل را از مصدوم سلب کند و شما باید مطمئن شوید که مصدوم روی پای آسیب‌دیده، راه نرود. خونریزی یا تجمع مایعات در داخل مفصل زانو می‌تواند به تورم قابل توجه در اطراف مفصل منجر شود.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
درد که از محل آسیب انتشار پیدا می‌کند و در عمق مفصل می‌نشیند.
درد حاد در تلاش برای راست کردن پا (در صورتی که زانوی تا شده «قفل» شده باشد).
تورم سریع در مفصل زانو
اهداف
محافظت از زانو در راحت‌ترین وضعیت (برای مصدوم)
فراهم کردن شرایط انتقال مصدوم به بیمارستان
۱) به مصدوم کمک کنید تا ترجیحاً روی یک پتو دراز بکشد تا بین او و زمین فاصله ایجاد شود. یک بالشتک نرم (مثل یک بالش، پتو یا کت) زیر زانوی آسیب‌دیده قرار دهید تا زانو را در راحت‌ترین وضعیت نگه دارد.
هشدار!
سعی نکنید با وارد کردن نیرو، زانو را به حالت مستقیم درآورید. ممکن است جابه‌جا شدگی غضروف یا خونریزی داخلی، راست کردن مفصل زانو را غیرممکن کرده باشند.
مصدوم را از خوردن، آشامیدن و سیگار کشیدن منع کنید چون ممکن است در بیمارستان نیاز به بی‌هوشی عمومی داشته باشد.
مصدوم را از راه رفتن منع کنید.
۲) بالشتک نرم را به دور مفصل ببندید. با پیچیدن باند از میانه ران تا میانه ساق، بالشتک را محکم کنید.
۳) شرایط انتقال مصدوم به بیمارستان را فراهم کنید. مصدوم باید در وضعیت درمانی باقی بماند، پس انتقال باید توسط آمبولانس صورت گیرد.
آسیب ساق
آسیب‌های ساق عبارتند از: شکستگی‌های استخوان درشت‌نی و نازک‌نی و پارگی بافت‌های نرم (عضلات، رباط‌ها و تاندون‌ها). شکستگی‌های درشت‌نی معمولاً در اثر ضربات سنگین (مثلاً ناشی از سپر یک وسیله نقلیه در حال حرکت) روی می‌دهند. از آنجایی که بافت نرم اطراف درشت‌نی اندک است، شکستگی به احتمال زیاد با تولید زخم همراه خواهد بود. چرخش‌هایی که سبب پیچ‌خوردگی مچ پا می‌شوند، می‌توانند به شکستگی نازک‌نی منجر شوند.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
درد موضعی
تورم، کبودی و تغییر شکل پا
زخم باز
اهداف
بی‌حرکت کردن اندام پایینی
فراهم کردن شرایط انتقال فوری به بیمارستان
۱) به مصدوم کمک کنید تا دراز بکشد و با دقت، پای آسیب‌دیده را ثابت کنید و نگه دارید. اگر زخم باز وجود دارد، با ملایمت آن را برهنه کنید و خونریزی را درمان کنید. برای محافظت از محل آسیب، یک لایه پوششی روی آن قرار دهید.
۲) با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید. پای آسیب‌دیده را با دستان خود نگه دارید تا از جابه‌جایی محل شکستگی پیشگیری کنید. این عمل را تا زمان رسیدن آمبولانس، ادامه دهید.
احتیاط!
اگر مسیر انتقال مصدوم به بیمارستان احتمالاً طولانی و ناهموار است، بالشتک‌هایی را در سمت خارج پای آسیب‌دیده (از زانو تا انتهای پا) قرار دهید. با استفاده از باندهای تا شده پهن، مطابق روشی که در بالای صفحه تشریح شده است، پاها را ثابت کنید.
۳) اگر آمبولانس با تأخیر به محل می‌رسد، پای آسیب‌دیده را به پای دیگر ثابت کنید. اندام سالم را در کنار اندام آسیب‌دیده قرار دهید و باندها را از زیر هر دو پا بلغزانید. باندها را در مناطق مچ و انتهای پا و سپس زانوها قرار دهید. دو باند هم در بالا و پایین محل شکستگی اضافه کنید.
۴) بین دو ساق، بالشتک قرار دهید. با گره زدن در سمت سالم، باندها را محکم ببندید.
مورد خاص
شک به شکستگی نزدیک مچ پا به جای استفاده از یک باند به شکل « ۸ »، باندهای جداگانه‌ای روی انتهای پا و بالاتر از مچ پا ببندید.
آسیب‌های دست و انگشتان
استخوان‌ها و مفاصل دست ممکن است دچار انواع مختلفی از آسیب شوند. شکستگی‌های جزیی معمولاً در اثر نیروی مستقیم ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین نوع از این شکستگی‌ها (شکستگی مفصل بین انگشت کوچک و دست) اغلب در اثر نشانه‌گیری اشتباه در ضربه مشت رخ می‌دهد. شکستگی‌های متعدد (که در آن، تمام یا اکثر استخوان‌های دست آسیب می‌بینند) معمولاً در اثر آسیب‌های له‌کننده روی می‌دهند. این شکستگی‌ها ممکن است باز یا همراه با خونریزی و تورم شدید باشند و نیاز به درمان‌های اولیه فوری دارند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، گاهی ممکن است مفاصل انگشتان و شست در نتیجه سقوط بر روی دست (مثلاً موقع اسکی یا اسکیت روی یخ) دچار دررفتگی یا پیچ‌خوردگی شوند. همیشه دستی را که مشکوک به شکستگی است با دست طبیعی مقایسه کنید زیرا شکستگی انگشتان منجر به تغییر شکل‌هایی می‌شوند که ممکن است بلافاصله آشکار نشوند.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
دردی که با حرکت دادن شدیدتر می‌شود.
تورم، کبودی و تغییرشکل
زخم یا خونریزی (در شکستگی باز)
اهداف
بی‌حرکت کردن و بالا بردن دست
فراهم کردن شرایط انتقال به بیمارستان
۱) اگر خونریزی وجود دارد، در صورت امکان دستکش یکبار مصرف بپوشید. یک قطعه پانسمان تمیز و بدون کرک روی زخم قرار دهید.
۲) حلقه‌های موجود (در انگشتان) را قبل از شروع تورم دست خارج کنید و دست را بالا ببرید تا شدت تورم کاهش پیدا کند. موضع آسیب‌دیده را با پیچیدن دست در یک لایه پوششی، محافظت کنید.
۳) با استفاده از یک آویز بالا نگهدارنده ، دست آسیب‌دیده را به صورت عرضی روی بدن مصدوم نگه دارید.
۴) در صورت لزوم، با پیچیدن یک باند تا شده پهن به دور قفسه سینه و روی آویز، دست مصدوم را به بدن او ثابت کنید. سپس شرایط انتقال مصدوم به بیمارستان را فراهم کنید.
آسیب بازو
جدی‌ترین شکل آسیب بازو، شکستگی استخوان دراز بازو (هومروس) است. استخوان بازو می‌تواند در اثر یک ضربه مستقیم به‌طور عرضی از مرکز بشکند. با این حال، شکستگی استخوان در انتهای شانه‌ای و معمولاً در اثر سقوط، بسیار شایع‌تر (به‌خصوص در افراد مسن) است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، شکستگی نوک استخوان معمولاً یک آسیب پایدار ، است و دو انتهای استخوان شکسته شده در محل خود باقی می‌مانند. به همین دلیل، امکان دارد که شکستگی استخوان فوراً آشکار نشود، گرچه احتمالاً بازو دردناک خواهد بود. ممکن است مصدوم با این درد مدارا کند و تا مدتی شکستگی را بدون درمان رها کند.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
درد تشدید شونده با حرکت
حساسیت در لمس و تغییر شکل روی محلی که دچار شکستگی شده است.
تورم سریع
کبودی که ممکن است آهسته‌تر بروز کند.
اهداف
بی‌حرکت کردن بازو
فراهم کردن شرایط انتقال به بیمارستان
۱) از مصدوم بخواهید که بنشیند. ساعد مصدم را به ملایمت، به‌طور افقی روی تنه او و در وضعیتی قرار دهید که برای او راحت‌تر است. از مصدوم بخواهید که در صورت امکان، ارنج خود را نگه دارد.
۲) یک بالشتک نرم زیر دست آسیب‌دیده قرار دهید. سپس این دست و بالشتک مربوط به آن را به کمک یک آویز اندام بالایی ببندید تا ثابت نگه داشته شوند .
۳) با بستن یک باند تا شده پهن ، به دور قفسه سینه و روی آویز، دست آسیب‌دیده را محکم کنید. سعی کنید از پیچیدن باند روی محل شکستگی پرهیز کنید. شرایط انتقال مصدوم به بیمارستان را مهیا کنید.
آسیب آرنج
شکستگی‌ها یا دررفتگی‌های آرنج معمولاً ناشی از سقوط روی (قسمت انتهایی) دست هستند. در کودکان اغلب استخوان بازو درست در بالای آرنج دچار شکستگی می‌شود. این آسیب، ناپایدار است و امکان دارد دو انتهای استخوانی به رگ‌های خونی صدمه برسانند. گردش خون اندام بالایی را باید به‌طور مرتب کنترل کرد. در تمام آسیب‌های آرنج، این بخش سفت و خشک می‌شود و صاف کردن آن مشکل می‌شود. هرگز آرنج را با زور تا نکنید.
تشخیص
ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
دردی که با حرکت دادن شدیدتر می‌شود.
وجود حساسیت در لمس روی محلی که دچار شکستگی شده است.
تورم، کبودی و تغییر شکل
بی‌حرکت شدن آرنج
اهداف
بی‌حرکت کردن دست بدون وارد کردن آسیب بیشتر
فراهم کردن شرایط انتقال به بیمارستان
می‌توان آرنج را خم کرد
مثل «آسیب بازو» درمان کنید.
احتیاط!
به‌طور مرتب، نبض مچ را در سمت مبتلا کنترل کنید. اگر نبض وجود ندارد، به آرامی آرنج را به حالت مستقیم درآورید تا نبض برگردد. دست را در این وضعیت نگه دارید.
اهداف
بی‌حرکت کردن دست بدون وارد کردن آسیب بیشتر
فراهم کردن شرایط انتقال فوری به بیمارستان
نمی توان آرنج را خم کرد
۱) به مصدوم کمک کنید تا دراز بکشد. برای نگه داشتن آرنج و آرامش مصدوم، بالشتک‌هایی (مثل چند بالش کوچک یا حوله) در اطراف آرنج قرار دهید.
۲) با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید. نبض اندام آسیب‌دیده را تا زمان رسیدن نیروهای امداد پزشکی کنترل کنید.
هشدار!
اندام آسیب‌دیده را حرکت ندهید.
اگر نیروهای امدادی در راه هستند، از انجام باندپیچی خودداری کنید.
مورد خاص
آماده‌سازی جهت انتقال
بین اندام آسیب‌دیده و تنه مصدوم، چند بالشتک قرار دهید. سپس با استفاده از ۳ باند مثلثی تا شده، اندام آسیب‌دیده را در ۳ نقطه (۱) مچ و مفصل لگن خاصره، (۲) بالای آرنج و (۳) پایین آرنج، به تنه ثابت کنید.