دانستنی هایی در مورد سرطان پروستات ، بعد از سرطان پوست غیرملانومی شایع ترین سرطان در میان مردان در ایالات متحده آمریکا و سومین علت مرگ و میر در میان افراد سرطانی است. به دلیل آزمایشات گسترده تعداد زیادی از سرطان ها زود و در زمانی که سرطان تنها محدود به غده پروستات است، شناسایی می شود. بنابراین امروزه تعداد زیادی از مرگ های ناشی از سرطان پروستات کاهش یافته است.
سرطان پروستات چگونه تشخیص داده می شود؟
هر زمان پزشک هر نوع بزرگ شدن، غیر طبیعی بودن و وجود نقاط سفت در پروستات را احساس کند، معمولا با انجام ترکیبی از تست آنتی ژن ویژه پروستات ( که تست PSA نامیده می شود، و در آن سطح یک پروتئین در خون اندازه گیری می شود) و آزمایش دیجیتالی مقعد (DRE) آن را شناسایی می کند. بالا بودنPSA و یاDRE غیر طبیعی باعث می شود که پزشک از پروستات نمونه برداری کند. به این منظور، از اولتراسوند ترنس رکتال برای تصویر برداری از پروستات استفاده می شود که به پزشک در استفاده از سوزن نمونه برداری، کمک می کند.
نمونه گیری از پروستات معمولا در مطب پزشک و تحت بی حسی موضعی انجام می شود. سپس نمونه به آزمایشگاه ارسال می گردد و توسط پاتولوژیست، که متخصص در تشخیص علائم بیماری با استفاده از آزمایش بافت، خون و مایعات بدن است، بررسی می شود. اگر در نمونه موجود سرطان شناسایی شود، ممکن است برای تشخیص مرحله سرطان آزمایشات بعدی مانند
Computed Tomography (CT) scan, Magnetic Resonance Imaging (MRI), Positron Emission Tomography-CT (PET-CT) scans, How is Prostate Cancer Treated? یا اسکن استخوان پیشنهاد داده شود.
سرطان پروستات چگونه درمان می شود؟
در بیمارانی که سرطان پروستات آنها در مرحله ابتدایی است ، کارهای درمانی به خود پروستات محدود می شود. گزینه های درمان شامل جراحی، external beam radiation therapy (EBRT) ، brachytherapy (LDR and HDR)، رادیو جراحی سایبرنایف، هورمون تراپی و مراقبت هوشیارانه ارائه است. هر یک از این گزینه ها در ادامه به تفضیل توضیح می شود.
جراحی سرطان پروستات
جراحی سرطان پروستات شامل برداشتن کامل پروستات و مقداری از بافت های مجاور (radical prostatectomy) است. دو نوع متداول جراحی پروستات وجود دارد: برداشتنن کامل پروستات به صورت باز و برداشتن کامل پروستات به صورت لاپاروسکوپی.
برداشتن کامل پروستات به صورت باز
دو شیوه برای برداشتن کامل پروستات به صورت باز وجود دارد، روش رتروپیوبیک کامل و یا روش پرینه ال کامل. در روش رتروپیوبیک کامل برشی زیر شکم ایجاد می شود و جراح پروستات مقداری از بافت اطراف آن را خارج می کند. در این روش ممکن است اعصاب بافت های اطراف ، به آسانی آسیب ببینند که منجر به ناتوانی جنسی می شود. بنابراین جراح اغلب تکنیک هایی به کار می برد که به اعصاب اطراف پروستات که نعوظ را کنترل می کنند، آسیب نرسد.
استفاده از روش هایی که در آن کمترین آسیب به اعصاب می رسد، کاهش احتمال ناتوانی جنسی ناشی از برداشتن کامل پروستات را نشان می دهند، اما هنوز هم بعد از عمل ریسک بالای ناتوانی جنسی وجود دارد. روش پرینه ال کامل به این صورت است که جراح برشی در پرینه ایجاد می کند، ناحیه بین بیضه و مقعد . در این روش استفاده از تکنیک هایی که کم ترین آسیب به اعصاب را داشته باشد، دشوارتر است.
بیمارانی که تحت عمل برداشتن کامل پروستات قرار می گیرند معمولا سه تا چهار روز در بیمارستان بستری می شوند و سه تا چهار هفته برای دفع ادرار از سوند استفاده می کنند. در هر کدام از روش های جراحی ریسک بالای عوارض جانبی وجود دارد، عوارضی نظیر عفونت، خونریزی، بستری طولانی در بیمارستان، مشکلات ادراری و ناتوانی جنسی. به طور کلی برداشتن پروستات به صورت باز روش بسیار موثری برای کنترل سرطان در یک دوره طولانی (10-15 ساله) بوده و امکان بهبود، تا حدود 97درصد است.
برداشتن پروستات به صورت لاپاروسکوپی
امروزه برداشتن پروستات به صورت لاپاروسکوپی به دلیل کم تر تهاجمی بودن آن در حال گسترش است. در این روش جراحان چندین برش کوچک در شکم ایجاد می کنند . ابزار جراحی از این بریدگی ها وارد می شوند و از آنها برای برداشتنن پروستات و بافت های اطراف استفاده می شود. شواهد کمی وجود دارد که لاپاروسکوپی بهتر از جراحی باز در کنترل بیماری عمل می کند ،اما این را می دانیم که عوارض آن کم تر است.
برداشتن پروستات به صورت لاپاروسکوپی ممکن است با کمک ربات انجام شود. در بعضی گزارشات که از این روش ارائه شده، عوارض جانبی آن از روش غیر رباتیک کمتر اعلام شده است (بی اختیاری ادراری در 1-20 درصد بیماران و میزان ناتوانی جنسی بین 17-40 درصد گزارش شده است). بیمارانی که تحت عمل برداشتن پروستات به صورت لاپاروسکوپی قرار گرفته اند، معمولا بین دو تا سه روز بستری می شوند و از سوند برای دفع ادرار استفاده می کنند و دوره نقاهت کمتری در مقایسه با جراحی باز دارند.
پرتو درمانی بیرونی
پرتو درمانی روشی غیرتهاجمی است که از پرتوها برای از بین بردن سلول های سرطانی پروستات استفاده می شود. قبل از درمان سیتی اسکن و ام ار آی انجام می شود تا محل دقیق پروستات و ساختار آن مشخص شود. سپس برنامه ای برای درمان و ارسال پرتو به پروستات و بافت اطراف آن تنظیم می شود.
لازم است که در حین درمان به برخی از بافت های سالم اطراف نیز پرتو تابیده شود زیرا هر روز تغییرات زیادی در محل پروستات انجام می شود زیرا پروستات می تواند تحت تاثیر گاز موجود در مقعد و ادرار موجود در مثانه، در بدن جابه جا شود که این موضوع باعث عدم اطمینان درتعیین محل دقیق پروستات می شود. هر مرحله درمان چندین دقیقه طول می کشد و بدون درد است. درمان معمولا بدون نیاز به بستری بوده و پنج روز در هفته و به مدت 7-10 هفته طول می کشد. نتایج منتشرشده از درمان سرطان پروستات به وسیله پرتو درمانی ، نشان دهنده نجات زندگی بیمار و زندگی طولانی بعد از درمان تا 91 درصد است. ممکن است بیماران مشکلات مقعدی بیشتری در مقایسه با جراحی تجربه کنند (10-20 درصد)، مسمومیت ادراری در 10-15 درصد بیماران و ناتوانی جنسی در 20-64 درصد بیماران گزارش شده است.
براکی تراپی
براکی تراپی یک روش درمانی تهاجمی است که از طریق یک منبع که درون پروستات قرار داده می شود، به پروستات پرتو می فرستد. دو روش برای براکی تراپی وجود دارد، براکی تراپی با دوز پایین(LDR) و براکی تراپی با دوز بالا (HDR).
براکی تراپی LDR
در براکی تراپی LDR دانه های رادیو اکتیو به اندازه دانه برنج درون پروستات قرار داده می شوند و برای مدتی باقی می مانند. معمولا40-100 دانه از طریق یک سوزن که از روی پوست وارد پروستات می شود، در پروستات قرار داده می شوند. برای راحتی بیمار، طی عمل از بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی استفاده می شود. این عمل ممکن است نیاز به یک شب بستری داشته باشد. این دانه ها طی هفته ها یا ماه ها دوز پایینی پرتو از خود به پروستات می تابانند، و زمانی که دانه ها از خود پرتو ساطع می کنند، بیمار تحت اشعه رادیو اکتیو قرا می گیرد. طی گزارشات اعلام شده براکی تراپی LDR منتج به زندگی طولانی بعد از عمل بین85-94 درصد می شود. بیماران ممکن است درصد کمی مشکلات مقعدی و ادراری تجربه کنند (3-5درصد) و مشکلات جنسی بین 20-50 درصد گزارش شده است. در خیلی موارد نادر، دانه ها از پروستات خارج شده، وارد جریان خون می شوند و به سمت اعضای دیگر حرکت می کنند، اما این مسئله معمولا مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی کند
براکی تراپی HDR
براکی تراپی HDR شامل ارسال دوز بالای پرتو به پروستات در یک دوره زمانی کوتاه است. معمولا براکی تراپی HDR شامل وارد کردن 12 تا 20 سوزن توخالی متصل به سوند می باشد که از پوست و سپس پروستات عبور می کنند. معمولا بی حسی نخاعی اعمال می شود و عمل نیازمند یک شب بستری است. زمانی که سوندها در محل قرا گرفتند سیتی اسکن و یا ام آر آی انجام می شود تا محل دقیق سوندها، پروستات و بافت های اطراف تایید شود. برنامه درمان تهیه می شود و یک منبع رادیو اکتیو در سوندها تعبیه می شود که پرتوها را به پروستات می رساند. منبع رادیو اکتیو برای 5 تا 15 دقیقه در محل باقی می ماند و سپس برداشته می شود. اغلب، درمان طی چندین روز انجام می شود و سوندها بعد از آخرین درمان برداشته می شوند. مطالعات نشان می دهند که براکی تراپی HDR باعث درصد بالای کنترل بیماری (بین 89 تا 98 درصد در3-6 سال بعد از درمان) می شود. عوارض جانبی مقعدی ادراری و جنسی آن تقریبا به اندازه براکی تراپی LDR است. با این وجود روند درمان ممکن است به دلیل تهاجمی بودن آن برای بیماران سخت و دردناک باشد.
هورمون تراپی
هورمون های مردانه که تحت عنوان اندروژن شناخته می شوند، به طور معمول در مردان تولید می شوند و به رشد سلول های سرطانی پروستات کمک می کنند. هدف از هورمون تراپی کاهش مقدار تولید این هورمون های ویژه، به منظور کنترل رشد سلول های سرطانی پروستات می باشد. هورمون تراپی به همراه دیگر روش های درمان مانند رادیو تراپی بیرونی، براکی تراپی یا قبل از جراحی ،برای کاهش سایز تومور، تجویز می شود. عوارض جانبی هورمون تراپی شامل کاهش تحریک جنسی، ناتوانی جنسی، داغ شدن یک باره بدن و پوکی استخوان می باشد.
تحت نظر گرفتن بیمار
سرطان پروستات معمولا رشد آهسته ای دارد و پزشکان معمولا پیشنهاد می کنند که بیمار درمان فوری انجام ندهد. به جای آن بیمار را با انجام تستPSA و آزمایشات مقعدی به دقت تحت نظر قرار می دهند. بعضی مردان، بویژه افراد مسن و افراد دارای مشکلات جسمی، ممکن است هرگز نیازی به درمان نداشته باشند.
رادیو جراحی
ابزارهای رادیو جراحی، نظیر سیستم رادیوجراحی رباتیک سایبرنایف، به بیماران گزینه جدیدی برای درمان سرطان پروستات ارائه می دهد. مشکلی که پزشکان در درمان تومورهای پروستات روبرو می شوند، این است که وقتی هوا در روده حرکت می کند و مثانه پر و خالی می شود، پروستات به صورت غیرقابل پیش بینی جابه جا می شود. کم کردن هر حرکت پروستات در کاهش پرتودهی به بافت های سالم اطراف، کمک می کند. سیستم سایبرنایف قادر است که با تشخیص پیوسته محل دقیق تومور پروستات در طی درمان بر این مشکل غلبه کند.
