وسایل تزریق خون و روش تزریق خون وفرآورده های آن

وسایل تزریق خون و روش تزریق خون وفرآورده های آن

وسایل تزریق خون

– گرم کننده خون

– پمپ های تزریق خون

– فیلترها

– سوزنها

گرم کننده خون

گرم کننده هاسه نوع هستند:

1– لوله پلاستیکی به شکل مارپیچ که دریک حمام آب گرم قرارداشته واین دستگاه بصورتی تنظیم شده که دمای آن از38درجه سانتیگرادتجاوزنکند.

2– صفحه هائی که باسیستم برق گرم میشوندودرتماس بایک کیسه خون پلاستیکی،صاف میباشند.

۳ - لوله کورد ست تزریق پلاستیکی به شکل مارپیچ دوردستگاه قرار می گیر . دستگاه بصورتی تنظیم شده که دمای آن از38درجه سانتیگرادتجاوزنکند.

براساس استانداردهای علمی،گرم کننده خون نمیبایدخون رابیش از38درجه سانتیگرادگرم نماید.

وسایل گرم کننده اتوماتیک بایدمجهزبه دماسنج های قابل دیدوسیستم آلارم هشداردهنده باشد.

تذکر:

نبایدازروشهای زیربرای گرم کردن خون استفاده نمودزیراسبب آزاروآسیب گلبولهای قرمزمیشوند. گرم کردن خون بیش ازحداستانداردآن،همولیزایجادمینماید.

1– دستگاه مایکرو – ویومعمولی(مایکروفر)

2– غوطه ورساختن کیسه خون درآب گرم

3– قراردادن کیسه خون درمجاوروسایل گرم کننده(بخاری،رادیاتورشوفاژ)

کاربردگرم کننده های خون

– تزریقات خون سریع ومتعدددربالغین،سرعت بیش از50ml/kg/hr

– تعویض خون درنوزادان

– کودکانی که باسرعت بیش از15ml/kg/hrخون دریافت میکنند

– فرم شدیدهموگلوبینوری حمله ای شبانه

– فرم شدیدبیماری آگلوتینین سرد

امکان بروز ایست قلبی دربیمارانی که خون سردراباسرعت 100میلی لیتردردقیقه بمدت نیم ساعت

دریافت کرده اند،بیش ازبیمارانی است که همین مقدارخون رابادمای۳۷درجه سانتیگرادگرفته اند.تزریق خون سردبه حجم وسرعت زیادباعث کاهش دمادرگره سینوسی – دهلیزی تازیرد30درجه سانتیگرادشده وسبب بروز آریتمی بطنی میگردد.تزریق خون تحت شرایط فوق ازنظرحجم وسرعت تزریق صرفاًدراتاق عمل ویااتاق تروماصورت میگیرد.

درموردتزریق معمولی یک تاسه واحدخون درعرض چندین ساعت،احتمال بروزچنین خطری وجودندارد،بنابراین گرم کردن خون بطورروزمره لازم نیست.دراین موردگرم نگهداشتن خود بیمار احتمالاًمهمترازگرم کردن خون تزریقی میباشد.

پمپهای تزریق خون

درنوزادان واطفال بیمارکه تزریق خون میبایدبسیارکندصورت گیرد،میتوان ازپمپهای مکانیکی که باعث تسهیل تزریق درسرعتهای کنترل شده میگردند،استفاده نمود.درصورت استفاده ازچنین پمپهائی،بایدازهمولیزنشدن خون درحین عبور،اطمینان حاصل گردد.

برخی ازپمپهاازنوعی موتوربرای جلوبردن پیستون سرنگ پرشده ازخون استفاده مینمایند.درانواع دیگرازپمپهای چرخشی یاوسایلی که باعث ا یجادفشاربرروی لوله های تزریق میشوند،استفاده میشود.بااینکه دربرخی ازانواع پمپهامیتوان ازست استانداردومعمولی تزریق خون استفاده نمودولی دربرخی انواع دیگرحتماًبایدازست تزریق خون ویژه یکبارمصرف که توسط سازنده پمپ تولیدشده، استفاده نمود.

پمپ تزریق برای سرعتهای از1میلی لیتردرساعت تا2لیتردردقیقه طراحی شده ودردسترس میباشد.

نکته مهم درموردتزریق گلبول قرمزمتراکم چون هماتوکریت وویسکوزیته آن بالااست،امکان دارد فشاروارده درهنگام تزریق توسط پمپ،سبب ایجادهمولیزگرددلذابرای جلوگیری ازبروزاین پدیده، فرآورده تزریقی فوق بایدقبلاًباسالین نرمال بمیزان مطلوب رقیق شود.

برای استفاده ازپمپهاتزریق جهت استفاده ازمحلولهای کریستالوئیدویاکولوئیدبرای رقیق کردن گلبولهای قرمزمتراکم،مشورت باسازندگان پمپهاضرورت دارد.

فیلترها

تمام اجزاء خون بمنظورحذف لخته احتمالی وقطعات سلولی دیگربایدازطریق فیلترتزریق شوند.سه نوع فیلترموجوداست:فیلترنسل اول،فیلترنسل دوم،فیلترنسل سوم

1– فیلترهای نسل اول یافیلترهای استانداردخون:دارای روزنه عبور170تا260میکرون بوده وقادربه دام انداختن لخته های بزرگ خون میباشد.

2– فیلترهای نسل دوم یاMicroaggregate:دارای اندازه عبورموثر20تا40میکرون بوده وقادرندلخته های ریزمتشکل ازپلاکتهاوگلبولهای سفیددژنره شده ورشته های فیبرین راکه درخون بیش از5روزایجادمیگردد،بدام بیندازند.این توده های کوچک سلولی ممکن است درگردش خون ریوی بدام افتاده وسبب بروزنارسائی درکارریه هاشوند.بعلت کاهش سرعت تزریق درهنگام استفاده ازاین فیلترها،استفاده آنرابرای

بیمارانی که نیازمندمقادیرزیادی خون هستند،مناسب نمیدانند. بصورت روتین درتزریق خون بکارنمیروندوقادربه تولیدفرآورده های کم لکوسیت نیستند.

3– فیلترهای نسل سوم:برای تهیه فرآورده های سلولی کم لکوسیت ساخته شده اند.این فیلترهابرای استفاده درمراکزانتقال خون طراحی شده واحتیاج به زمان بیشتری برای فیلتراسیون(حدود45دقیقه) دارندونحوه استفاده ازآنهامشکل است.استفاده ازتمام فیلترهای استانداردکاهنده لکوسیت دردمایCº4بهترازدمای اتاق است زیرادرCº4ویسکوزیته خون بیشتربوده ودرنتیجه سرعت عبور خون ازفیلترکم شده واحتمال گیرافتادن پلاکت ولاشه گلبولهای سفیدافزایش می یاب

سوزنها

عبورخون بافشارزیادازسوزنهای باریک سبب آسیب گلبولهای قرمزمیشود.

1– سوزن مناسب برای تزریق خون کامل وگلبول قرمزمتراکم سوزنهای شماره18و19میباشد.

2– دراطفال وحتی بالغینی که رگ درشت وقابل دسترسی ندارند،ازسوزنهای21ویا23نیزمیتوان استفاده نمود.

3-میتوان ازکاتترهای پلاستیکی استریل برای تزریق خون استفاده کرد.اگرازسوزنهای باریکتر استفاده میشودوعبورگلبولهای قرمزبه کندی صورت میگیرد بایدبه اتفاق پزشک معالج،بیمارتحت مراقبت قرارگرفته وازبانک خون بیمارستان خواسته شودتاواحدخون رابه واحدهای کوچکترتقسیم نمایدتایک کیسه خون بیش ازحدمقرردرحرارت اتاق نماند(هرواحدخون بایددرعرض کمتراز4ساعت تزریق شود).

درصورت مستمروطولانی بودن زمان تزریق،کاتترهای پلاستیکی(آنژیوکت)راحت تربوده واحتمال جابجائی وسوراخ شدن دیواره رگ درآنهاکمتراست.معایب آن عبارتندازاحتمال بروزعفونت و ترومبوفلبیت که باحضورطولانی مدت دررگ،بیشترمیشود.دستورالعملهای لازم برای رعایت حداکثر زمان استقرارکاتتردررگ،بایداجراشود.

روش تزریق خون وفرآورده های آن

روش تزریق داخل وریدی بوده وپیروی دقیق ازروش کاربهترین ضامن انتقال خون سالم است.روش تزریق بشرح ذیل میباشد:

1– شستشوی کامل دست باآب وصابون برای جلوگیری ازانتشارعفونت

2– بررسی مجدددستورپزشک واحرازهویت بیمار

3– درنظرگرفتن موارداحتمالی عدم سازگاری

4– توضیح روش کاربرای بیمار.گرچه این امربرای تزریق کننده عادی میباشدولی ممکن است برای بیمارترسناک بوده ولذابایدبرای جلب همکاری بیمارترس اوراازبین برد.

5– انتخاب محل مناسب برای تزریق:همیشه بایدبرای تزریق محل راحتی راانتخاب نمود.برجسته ترین وریدلزوماًمناسب ترین نیست.بهترین مکان،متاکارپ وپشت دست (Dorsal areas of hand)وناحیه تحتانی ساعداست.وریدهای مناسب دیگر،وریدهای سفالیک وبازلیک درناحیه ساعدهستند.وریدهای قسمت قدامی مفصل آرنج رانبایدانتخاب کردچون درناحیه مفصلی قرارداشته وباکوچکترین حرکت،سرسوزن جابجاشده سبب ورودخون به فضای خارج وریدی ویافلبیت شود.بعلاوه اگراین وریدخراب شودسبب بی استفاده شدن رگهای قسمت تحتانی آن دست میگردد.این ناحیه غالباًبرای خونگیری ویانمونه گیری ویاواردکردن سوندفشارمرکزی(Centeral Venous pressure)بکارمیرود.

6– ازست تزریق خون بایدمحلول نرمال سالین تزریقی عبورداده وهوای داخل سیستم راقبل از ورودسوزن بداخل رگ،کاملاًخارج نمود.

7– برای جلوگیری ازدردناشی ازتزریق بویژه درموردسوزنهای نمره پائین که قطرآنهازیاداست، میتوان ازیک بیحس کننده موضعی بصورت زیرجلدی وبمقدار3/0سی سی درنزدیک محل تزریق استفاده نمود.

8– ضدعفونی کردن محل تزریق:پوست ناحیه تزریق رابایدبامحلول ضدعفونی مطمئن وقابل قبول بشرح زیرآماده کنید.

الف – ابتداموضع رابمدت1دقیقه بااتانول70درجه مالیده واجازه دهیدتادرهواخشک شود.

ب – سپس ازمحلول بتادین10%PVP-Iodineدرناحیه انتخابی مالیده وبگذاریدخشک شود

(پس ازضدعفونی کردن محل تزریق بهیچ وجه نبایدبه این محل دست زد).

ج – سپس سوزن تزریق راواردوریدبیمارکرده وبکمک نوارچسب سوزن رادرمحل ثابت نگه

داریدتاازحرکت روبجلووعقب سوزن وتکان خوردن آن جلوگیری شود(رجوع شودبه

سوزنها).لوله ست تزریق رابشکل مناسب روی دست ثابت نمائید.

د – یک قطعه نوارچسب یایک برچسب(Label)که قبلاًنوشته شده وشامل مواردزیر میباشد،

الصاق گردد:نوع وسیله بکاررفته – نمره سرسوزن – تاریخ – زمان شروع تزریق – نام تزریق کننده

هـ – حداکثرزمان تزریق خون:پزشک معالج بایدباتوجه به حالات بیمارواثری که انتظار دارد،سرعت تزریق خون راتعیین نماید.تزریق کننده ومراقب،مسئول انجام دستورات پزشک میباشند.بهرحال تزریق یک واحدخون یامشتقات آن نبایدبیش از4ساعت طول بکشد.